Σήμερα έχω τη χαρά να σας παρουσιάσω αν όχι το πιο όμορφο, τουλάχιστον ένα από τα πιο όμορφα τάληρα που έχουν κυκλοφορήσει. Πρόκειται για μία πιάστρα των 120 grana του βασιλείου της Νεάπολης και Σικελίας του 1735. Κόπηκε επί Καρόλου Γ΄ των Βουρβόνων. Ήταν το πρώτο τάληρο του νέου (ανεξάρτητου πλέον) βασιλείου μετά την Ισπανική και Αυστριακή κυριαρχία.
Μερικές πληροφορίες:
Βάρος: 25.58 gr.
Διάμετρος: 40 mm
Ασήμι: 0.964
Βιβλιογραφία: KM# 147, F# 334, C# 23, Dav# 1397
Το νόμισμα θέλει να γιορτάσει την ανακήρυξη της Νεάπολης και Σικελίας ως ανεξάρτητου κράτους, γι’ αυτό και η πολύ ωραία απεικόνιση που έχει.
Μπροστά: Επάνω η το σύνθημα DE SOCIO PRINCEPS = (σε ελεύθερη μετάφραση) από επαρχία κυρίαρχος, και κάτω η ημερομηνία G:1735·H: με τα αρχικά του mint master Giovanni Casimiro De Gennaro.
Η επιγραφή είναι μια καθαρή υπενθύμιση του γεγονότος ότι με τον Κάρολο ως ηγεμόνα, το βασίλειο της Νεάπολης – κάποτε Ισπανικής επαρχίας – έγινε ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος.
Στη διεθνή βιβλιογραφία θα δείτε πως πρόκειται για τον θεό των ηφαιστίων Vulcan, ή τον θεό ποταμό, πάντα να κρατάει ένα φτυάρι. Εγώ θα σας πω την πραγματική εξήγηση της απεικόνισης που πολύ δύσκολα θα βρείτε:
Το Βασίλειο της Νεάπολης στην πραγματικότητα απεικονίζεται μέσα από μια αλληγορία. Παρουσιάζεται ως προσωποποίηση ο ποταμός Sebeto (ένα από τα παλαιότερα σύμβολα της πόλης της Νεάπολης), ο οποίος βρίσκεται ξαπλωμένος στην παραλία, κρατώντας στο αριστερό του χέρι ένα κουπί, και με το δεξί του χέρι στηρίζεται πάνω έναν αμφορέα από το οποίο ρέει το νερό. Πίσω του, ένα μεσογειακό πεύκο, και στο βάθος ο κόλπος της Νεάπολης με τον καπνό από τον Βεζούβιο. Έχουμε λοιπόν τα 3 χαρακτηριστικά της Νεάπολης ποτάμι-πεύκο-Βεζούβιος.
Πίσω: Ο θυρεός των Βουρβόνων με ένα στέμμα από πάνω και γύρω η επιγραφή CAR: D: G: REX ΝΕΑΡ. HISP: Infans. & C. (= Κάρολος ελέω Θεού βασιλιάς της Νεάπολης Πρίγκιπας** της Ισπανίας) Τα γράμματα F: στα αριστερά, και Β: στο δεξί του εμβλήματος, είναι τα αρχικά του χαράκτη Francesco Maria Berio. Πάντα στη δεξιά, αλλά χαμηλότερα κάτω από το γράμμα Α είναι του δοκιμαστή, Antonio Ariani.
*Η Νεάπολη ιδρύθηκε από Έλληνες αποίκους της Κύμης Εύβοιας, οι οποίοι ονόμασαν Σέπειθο τον ποταμό που διέσχιζε την πόλη (τώρα δεν υπάρχει). Εξ αιτίας της σπουδαιότητας του ποταμού, προσωποποιήθηκε σε θεότητα, κάτι που διατήρησαν αργότερα και οι Ιταλοί, μετονομάζοντάς τον σε Sebeto. Χρησιμοποιώ την Ελληνική ονομασία Νεάπολη και όχι Νάπολη, καθώς η πόλη ιδρύθηκε και κατοικήθηκε από Έλληνες για πολλούς αιώνες – κατά την αρχαιότητα και το Βυζάντιο – κατά αντίστοιχο τρόπο που χρησιμοποιούμε την ονομασία Νίκαια για τη Γαλλική πόλη Nice.
**Infante: Τίτλος ευγενείας της Ισπανίας-Πορτογαλίας. Δίνονταν στα παιδιά των βασιλιάδων που δεν ήταν διάδοχοι του θρόνου (infantas για γυναίκες). Η Αγγλική μετάφραση-απόδοση είναι Prince – Πρίγκιπας και Πριγκίπισσα αντίστοιχα.
Ας πούμε τώρα και λίγα λόγια για τον Κάρολο Γ΄ των Βουρβόνων:
Ο Κάρολος Γ΄ των Βουρβόνων (1716-1788) ήταν βασιλιάς της Ισπανίας (1759-1788). Πιο πριν όμως στέφθηκε βασιλιάς της Νεάπολης και της Σικελίας (1735-1759) και ακόμη πιο πριν δούκας της Πάρμας (1732-1735). Ήταν οπαδός του πεφωτισμένου απολυταρχισμού. Πρώτος γιος από τον δεύτερο γάμο του βασιλέως της Ισπανίας Φιλίππου Ε΄ από την δεύτερη σύζυγο του Ελισάβετ Φαρνέζε.
Την 1η Δεκεμβρίου 1734, μετά τη νίκη του Χοσέ Καρίγιο ντε Μοντεμάρ επί των Αυστριακών κηρύχθηκε βασιλιάς της Νάπολης και της Σικελίας. Αλλά ο ίδιος δεν είχε στρατιωτικές ικανότητες, ενώ φορούσε σπάνια τη στρατιωτική στολή. Παραχώρησε (1735) την Πάρμα στον αυτοκράτορα Κάρολο ΣΤ΄ σε αντάλλαγμα της αναγνώρισης του ως βασιλιά της Νάπολης και της Σικελίας.
Η Νεάπολη και η Σικελία, ανήκαν από το 1714 και 1720 αντίστοιχα στους Αψβούργους της Αυστρίας. Κατά τον πόλεμο της Πολωνικής Διαδοχής κατακτήθηκαν, το 1734, από τους Ισπανούς του βασιλιά Φιλίππου Ε΄, ο οποίος, διεκδίκησε μετά το τέλος του πολέμου με επιτυχία για τον γιο του το βασίλειο της Νάπολης. Ο Κάρολος των Βουρβόνων, μετά την μάχη του Μπιτόντο κατέκτησε την Νάπολη και υιοθέτησε αρχικά το τίτλο Neapolis rex για να στεφθεί στη συνέχεια ως rex utriusque Siciliae στις 10 Μαΐου 1734. Ήταν η πρώτη φορά που η Νεάπολη και η Σαρδηνία εξυψώνονταν σε ένα ανεξάρτητο βασίλειο. Η μεταρρυθμιστική πολιτική κατά την διάρκεια της Αυστριακής διοίκησης συνεχίστηκαν και από τους Βουρβόνους, που ακολουθώντας τα ναπολιτανικά συμφέροντα, υιοθέτησαν μια σειρά από καινοτομίες στον πολιτικό και διοικητικό χώρο του βασιλείου.
Το βασίλειο δεν απέκτησε μια εκ των πραγμάτων αυτονομία από την Ισπανία παρά μόνο μετά το τέλος των εχθροπραξιών και την συνθήκη ειρήνης της Βιέννης το 1738 που τερμάτισε τον πόλεμο.
Λόγω των συνεχόμενων πολέμων και των κινδύνων που συνέτρεχε η Νεάπολη, ο Τανούτσι, υπουργός Δικαιοσύνης, υποστήριξε την μεταφορά της πρωτεύουσας στο Μέλφι, πρώτη πρωτεύουσα των Νορμανδών. Η στρατηγική θέση της πόλης ήταν πολύ καλύτερη από αυτή της Νάπολης καθώς, ευρισκόμενη στο κέντρο του ηπειρωτικού κορμού της χερσονήσου, είχε την προστασία των βουνών και απείχε πολύ από τους κινδύνους που έρχονταν από τη θάλασσα. Τον Αύγουστο του 1744, τα στρατεύματα του Καρόλου νίκησαν εκ νέου τους αυστριακούς στη μάχη του Βελέτρι.
Στο εσωτερικό μέτωπο, ο Κάρολος ακολούθησε μια διφορούμενη πολιτική. Αρχικά ενίσχυσε την εκκλησία, ευνοώντας την ίδρυση ενός δικαστηρίου της Ιεράς Εξέτασης στο Παλέρμο. Στη συνέχεια ωστόσο, με το τέλος των εχθροπραξιών και των κινδύνων για τον βασιλικό του τίτλο, διόρισε πρωθυπουργό τον Μπερνάρντο Τανούτσι, που ανέτρεψε την προηγούμενη στρατηγική του Καρόλου κι επιτέθηκε στα εκκλησιαστικά προνόμια. Το 1741, με μια συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών, μειώθηκε δραστικά το δικαίωμα ασύλου στις εκκλησίες και άλλου τύπου ασυλίες ενώ φορολογήθηκε η εκκλησιαστική περιουσία. Τότε ιδρύθηκε η Giunta di Commercio («Εμπορικό Συμβούλιο»), με σκοπό την απελευθέρωση του εμπορίου, που ωστόσο είχε μονάχα περιορισμένα αποτελέσματα καθώς συγκρούστηκε με την φεουδαρχική πραγματικότητα των αγροτικών περιοχών του βασιλείου. Οι μεταρρυθμίσεις επανέφεραν το παλαιό κτηματολόγιο και τα κρατικά ταμεία ενισχύθηκαν αρκετά.
Το 1755 ιδρύθηκε στο πανεπιστήμιο της Νεάπολης η πρώτη έδρα οικονομικών στην Ευρώπη, με το τίτλο «έδρα του εμπορίου και της μηχανικής» με τα μαθήματα να γίνονται στα ιταλικά και όχι στα λατινικά. Τέτοιες εξελίξεις είχαν θετικό αντίκτυπο στα έργα που πραγματοποιήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Τιέρα ντε Λαβόρο, όπως το παλάτι της Καζέρτα και του αστικού εκσυγχρονισμού της ομώνυμης πόλης βάσει σχεδίων του Λουίτζι Βανβιτέλι. Την ίδια εποχή, στην πρωτεύουσα του βασιλείου, ο Τζουζέπε Σαμαρτίνο πραγματοποιούσε στην Καπέλα Σανσεβέρο ένα από τα πιο γνωστά γλυπτικά σύνολα της Ιταλίας. Ο φορμαλισμός και ο στιλιστικός του μοντερνισμός προκάλεσαν διαμάχες στους, συνηθισμένους σε έργα του μανιερισμού και του μπαρόκ, καθολικούς της Νεάπολης.
Δίπλα στο βασιλικό παλάτι του Πόρτιτσι, που προοριζόταν για προσωρινή κατοικία του Καρόλου πριν την Καζέρτα, ο βασιλιάς ίδρυσε ένα μεγάλο αρχαιολογικό μουσείο όπου συγκεντρώθηκαν τα ευρήματα των πρόσφατων ανασκαφών από την Ηράκλεια και την Πομπηία.
Το 1759 πέθανε ο Βασιλιάς Φερδινάνδος ΣΤ΄ της Ισπανίας, αδερφός του Καρόλου, χρίζοντάς τον αυτόματα διάδοχο του θρόνου. Για τον θρόνο της Νεάπολης και της Σικελίας, αφού απορρίφτηκαν τόσο ο πρωτότοκος του Καρόλου, Φίλιππος, λόγω διανοητικής ανεπάρκειας και ο δευτερότοκος, Κάρολος Αντώνιος, που προοριζόταν για την διαδοχή του θρόνου της Ισπανίας, επιλέχθηκε τελικά ο τριτότοκος και γεννημένος το 1751, Φερδινάνδος, τέταρτος στη σειρά για το βασίλειο της Νεάπολης.