Από τα τέλη του 1912 η ταχυδρομική υπηρεσία προώθησε στις περιοχές που περνούσαν στα χέρια του ελληνικού στρατού γραμματόσημα με την επισήμανση (δηλ. με εκτύπωση επί της υπάρχουσας επιφάνειας) των λέξεων «Ελληνική Διοίκησις» (κεφαλαία, χωρίς εισαγωγικά). Κάτι τέτοιο ήταν υποχρεωτικό σύμφωνα με τις διεθνείς συνθήκες, προκειμένου ως την οριστική διευθέτηση των συνόρων να τηρούνται χωριστά τα έσοδα και οι δαπάνες του ελληνικού κράτους στις περιοχές αυτές. Με δυο λόγια, υποτίθεται ότι η Ελλάδα απλώς διοικούσε τις περιοχές ως τη λήξη του πολέμου και κατόπιν, με βάση τα «βιβλία» που τηρούσε, θα ζητούσε να καλυφθούν οι δαπάνες που έκανε.
Οι δύο λέξεις τυπώθηκαν με χρώμα μαύρο, κόκκινο ή καρμινόχρωμα, είτε από κάτω προς τα πάνω, είτε από πάνω προς τα κάτω. Η φορά ανάγνωσης είχε να κάνει μόνο με την τοποθέτηση των πλακών της επισήμανσης (ή αναλογικά, με την τοποθέτηση των φύλλων των γραμματοσήμων), οπότε δεν θεωρείται (η φορά) διακριτή έκδοση. Στους καταλόγους πάντως οι εκτυπώσεις φιλοξενούνται σε χωριστά υποκεφάλαια και το ίδιο γραμματόσημο φέρει διαφορετικό κωδικό, ανάλογα με το χρώμα και τη φορά. Τα γραμματόσημα που χρησιμοποιήθηκαν για την επισήμανση ήταν κυρίως της χαλκογραφικής σειράς του 1911, λιγότερο της λιθογραφικής και ένα (συγκεκριμένα το 20λεπτο) της σειράς του Ιπτάμενου Ερμή (1901).
Όπως διαβάζω στον κατάλογο Hellas/2014, με κόκκινο και καρμινόχρωμο χρώμα (είπα να περιορίσω το θέμα σε αυτά, μπορεί όποιος θέλει να ανοίξει για το μαύρο) έγιναν τρεις συνολικά διακριτές επισημάνσεις.
(α) το λεγόμενο «τράβηγμα ΙΙΙ» με κόκκινο χρώμα, σε 12 διαφορετικές αξίες από γραμματόσημα.
(β) το «τράβηγμα VI» με καρμινόχρωμα, 9 γραμματόσημα.
(γ) το «τράβηγμα IΧ» με καρμινόχρωμα, 2 γραμματόσημα.
(δ) το «τράβηγμα ΧΙ» με καρμινόχρωμα, 2 γραμματόσημα.
(ε) το «τράβηγμα ΧΙΙΙ» με κόκκινο χρώμα, μόνο το χαλκογραφικό 25δραχμο οριζόντια.
(στ) το «τράβηγμα ΧΙV» με κόκκινο χρώμα, μόνο το χαλκογραφικό 25δραχμο κάθετα και με τις δύο φορές.
Παραθέτω από τη συλλογή μου 4 γραμματόσημα, όσα χωράει ένα post. Έχω μερικά ακόμα.
Το πρώτο είναι το χαλκογραφικό του ενός λεπτού. Ανήκει στην κατηγορία (α) παραπάνω καθώς μόνο σε αυτό το τράβηγμα αναφέρεται το συγκεκριμένο γραμματόσημο. Προσέξτε πόσο παχιά είναι τα γράμματα. Παρομοίως, τα δύο επόμενα (λιθογραφικά αμφότερα) ανήκουν στην κατηγορία (β) καθώς μόνο σε αυτήν αναφέρεται το συγκεκριμένο. Τα παραθέτω και τα δύο για να δείτε τη διαφορά στην απόχρωση. Ο Hellas αναφέρει ότι χρησιμοποιήθηκε το γραμματόσημο με το χαρτί της Α' περιόδου των λιθογραφικών. Να προσθέσω ότι ναι μεν το χαρτί είναι (ή μου φαίνεται ότι είναι) ίδιο, πλην όμως υπάρχει διαφορά στη γόμα (είναι πιο χοντρή στο ένα εκ των δύο). Φαίνεται ότι τα λιθογραφικά της Α' περιόδου είχαν διαφορές στη γόμα; Αγνοώ.
Τέλος, το τέταρτο γραμματόσημο είναι (αν δεν κάνω λάθος) αυτό για το οποίο έγινε λόγος
εδώ, δηλ. λιθογραφικό του ενός λεπτού με καρμινόχρωμη επισήμανση από πάνω προς τα κάτω. Ο Hellas αναφέρει ότι από αυτό το σπάνιο γραμματόσημο έχει υπάρξει με βεβαιότητα ένα μόνο φύλλο (δηλ. 100 τεμάχια) το οποίο (φύλλο) χρησιμοποιήθηκε ως δοκιμή στο τράβηγμα (γ) παραπάνω. Έγινε πράγματι δοκιμή σε ένα μόνο φύλλο; Παράδοξο, αλλά για να το λέει ο συγγραφέας κάτι θα ξέρει (εννοώ ότι συνήθως οι τυπογραφικές δοκιμές απαιτούν πολλά φύλλα). Έπειτα, αν προέρχεται αποκλειστικά από δοκιμαστικό φύλλο, ένα όλο και όλο, γιατί να αποκτήσει και δοντάκια;
Ο κατάλογος δίνει για αυτό τιμή 1,650 €. Τώρα, ανήκει στα πλαστά (βλ. λίνκ που παρέθεσα) ή όχι; Κάποτε θα μάθω. Σε κάθε περίπτωση, είναι... ωραίο στο άλμπουμ μου.
