Σουβλάκι vs Καλαμάκι

[sac]

Στη Θεσσαλονίκη μπαίνεις στο ψητοπωλείο και ζητάς "μια πίτα με γύρο". Αν και οι αλοιφές (τζατζίκι κλπ.) είναι έξτρα και η πίτα με γύρο της Θεσσαλονίκης είναι γενικά πιο πλούσια από τις μίζερες αδελφές της στο νότο.
Επίσης σε αυτά που ξενίζουν λίγο τους νότιους ανήκουν τα "πού κάθεσαι;" (= πού μένεις;), "με φαγουρίζει" (=έχω φαγούρα) ή το "μου άρεζε" (=μου άρεσε).

Η Πίτα με κεφαλαίο είναι στην Κέρκυρα. Τα υπόλοιπα είναι απλώς οδοντόκρεμες...
(Αν και στo ψητό κρέας γενικώς είναι "πρώτοι διδάξαντες" οι Γκραβαρίτες > Αγρίνιο and around...)


Σχετικά με τις τοπικές εκφράσεις: Στον στρατό είχα προϊσταμένη μια από τον Καρβασαρά (Αμφιλοχία). Κάποια στιγμή της έφυγαν τα χαρτιά από τα χέρια και σκορπίστηκαν.
" Όη, μου πέσαν όλα καταή!"
Ασυναίσθητα με έπιασαν τα γέλια.
"Γιατί γελάς, εσείς πώς το λέτε στην Πελοπόννησο;"
Ε, τι να πω, ντροπιάστηκα.
"Χάμου."
"Χαχα, άκου χάμου..."


Μια μεσσηνιακή έκφραση που... ζορίστηκα να καταλάβω τι σημαίνει "Είναι τος ο τάδε;" Σημαίνει αν ζει ακόμα.

Και το "άφησες τα ζώα ατάιγα" που ζορίζεται κανείς να το γράψει... (διαβάζεται α-τά-ι-γα)

Τα γράφω όλα αυτά γιατί οι τοπικισμοί στην Ελλάδα δεν είναι "βορράς-νότος", όπως φαίνεται να πιστεύουν κάποιοι Μακεδόνες. Κάθε περιοχή έχει τα δικά της και η Μακεδονία είναι μία από τις περιοχές της Ελλάδας. Δεν είναι "η άλλη μισή Ελλάδα" ή κάτι τέτοιο....

Ακόμα και στην Πελοπόννησο βρίσκεις εκφράσεις που διαφέρουν από την Κοινή Νεοελληνική, παρόλο που η Κοινή μας γλώσσα βασίστηκε στο μοραϊτικο ιδίωμα.

[salonico]

Ατάιγα και απότιγα...
Καλά, το εκπληκτικό της Πελοποννήσου είναι οι αόριστοι με το "ε": "εκάηκα", "επαντρεύτηκα", "εγίνηκα".
Sac, έχεις απόλυτο δίκιο για τα νεοελληνικά ιδιώματα. Το τεστ γίνεται με τον παρατατικό του "κάθομαι" στο γ' πληθυντικό. Στην ανατολική Πελοπόννησο: "καθόντουσαν". Δοκιμάστε το...

[teris3]

Σχετικά με τις τοπικές εκφράσεις: Στον στρατό είχα προϊσταμένη μια από τον Καρβασαρά (Αμφιλοχία). Κάποια στιγμή της έφυγαν τα χαρτιά από τα χέρια και σκορπίστηκαν.
" Όη, μου πέσαν όλα καταή!"
Ασυναίσθητα με έπιασαν τα γέλια.
"Γιατί γελάς, εσείς πώς το λέτε στην Πελοπόννησο;"
Ε, τι να πω, ντροπιάστηκα.
"Χάμου."
"Χαχα, άκου χάμου..."

γνωστό...γιαυτό και στην Θεσσαλονίκη οι νότιοι αποκαλούνται "χαμουτζήδες"

[sac]

Εχμμμ... το αντίθετο ήθελα να τονίσω. Το "όι" και το "καταή".

Το "καταή" δεν το λένε ούτε στην Αθήνα, ούτε στη Θεσσαλονίκη. Δηλαδή, η λογική "βορράς-νότος" αφήνει πολλούς Έλληνες απέξω.

- Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα.
- "Βαρράς" δεν είναι μόνο η Θεσσαλονίκη.
- "Νότος" δεν είναι μόνο η Αθήνα.
- Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη.
:-))) big smile

[vasilisxXx21]

ναι ναι ναι τροχαλο!!! χλιαρ -καστραβετσ- σ λεω- μ λες ακσα και το καλυτερο ΚΑΤ ΑΠ ΚΑΤ ΚΑΝ ΚΑΜΠ ΚΑΜΠ 

[vasilisxXx21]

η ακσε το σκλι πως αλχται εξω χαχαχχαχαχαχαχαχααχαχ κρηψ  και χουγιαξε

[ellinas]

https://www.youtube.com/watch?v=VChoLGNdLqY

[vasilisxXx21]

δυνατο 

[nestor34]

καταή=κατα γης (το λέμε και στο χωριό μου και πρέπει να το υπερασπιστώ 

[nestor34]

αν βγάλεις όλες τις τούρκικες, ιταλικές, σλάβικες, αγγλικες κι αμερικάνικες λέξεις, στο χωριό μου μιλάμε αμιγώς ελληνικά!!!

[sac]

"Ποια είνι η πρ'τεύουσα τση Μιγάλης Βρυτανίας;"
"Του Καρπ'νήσι, δάσκαλε."
"Μπράβου, Κουστάκ'!"

nestor34, ξέχασες τις αλβανικές, τις βλαχο-αρωμάνικες, τις γαλλικές, τις λατινικές (π.χ. πανέρι, ακουμπώ) και τις αραβικές (κάπου θα βρεις και τέτοιες)... :-)

[Mad Collector]

"Ποια είνι η πρ'τεύουσα τση Μιγάλης Βρυτανίας;"
"Του Καρπ'νήσι, δάσκαλε."
"Μπράβου, Κουστάκ'!"
....

 
(http://el.wikipedia.org/wiki/Καρπενήσι  "Το Καρπενήσι είναι η πρωτεύουσα του Νομού Ευρυτανίας...")

Επίσης:
-Σ'εντ'σαν Γιαν'?
-Μ'εντ'σαν Γιωργ'!
-Τσ'αλλ'ς τσ'εντ'σαν?
-Τσ'εντ'σαν ολ'ς λεμ'!
(=Νεοσύλλεκτοι στις Ε.Δ, σχολιάζουν τα νέα πράσινα ρούχα τους)

Βεβάίως υπάρχει λχ και η πραγματικά Βλάχικη γλώσσα (http://el.wikipedia.org/wiki/Βλάχικη_γλώσσα):
"...Στην Ελλάδα πρέπει να γίνει διαχωρισμός όταν μιλάμε για βλάχικα με μικρό β. Σε αυτή την περίπτωση γίνεται αναφορά σε δυσνόητα ιδιωματική "επαρχιακή" προφορά της Ελληνικής γλώσσας...Ως πρώτη καταγεγραμμένη φράση στη Βλάχικη γλώσσα θεωρείται, κατά πολλούς, η "τόρνα, τόρνα, φράτερ" όπως καταγράφηκε από τον βυζαντινό χρονογράφο Θεοφύλακτο Σιμοκράτη τον 6ο αιώνα. Συγκεκριμένα, περί της εκστρατείας των βυζαντινών στρατευμάτων κατά των Αβάρων στη Θράκη (579-582 μ.Χ.) ο Σιμοκράτης αναφέρει: τη πατρώα φωνή ... τόρνα, τόρνα, φράτερ και ο μεν κύριος τoυ ημιόνου την φωνήν ουκ ήσθετο οι δε λαοί ακούσαντες και τους πολεμίους επιστήναι αυτοίς υπονοήσαντες, εις φυγήν ετράπησαν, τόρνα τόρνα μεγίσταις φωνές ανακράζοντες ... . Δηλαδή, κατά την εκστρατεία και ενώ ένα άλογο βάδιζε, το φορτίο έγερνε από τη μία μεριά και κινδύνευε να πέσει, τότε ένας άλλος στρατιώτης που ακολουθούσε φώναξε στον οδηγό του αλόγου στην πατρώα φωνή "τόρνα, τόρνα, φράτερ" (γέρνει-γέρνει αδελφέ ή γύρνα-γύρνα αδελφέ), προκειμένου ο δεύτερος να προσέξει και να μην πέσει το φορτίο του ζώου..."

Και μετά πάμε στα τσακώνικα (http://el.wikipedia.org/wiki/Τσακωνική_διάλεκτος), η οποία διάλεκτος ανήκει στην υπολειμματική δωρική ζώνη τής Νέας Ελληνικής, προερχόμενη από την Δωρική διάλεκτο της Αρχαίας ελληνικής, σε αντίθεση με τη Νέα Ελληνική γλώσσα, η οποία προήλθε από την Ελληνιστική κοινή (κυρίως αττικοϊωνικής συστάσεως). :
"Στο χωρίο ναμ’ γεννάτ’ ένα καβγί (< *καρπίον) σερνικού. Το καβγί έντα ’τανι ’ποπίσω νορά. Μέρα νούτ‘α κράντα ’τάνι. Όντε ’τα κράντα το καβγί, μεγαλώντα, φουσκώντα ’τάνι από το κράψιμο. Το καβγί ήταν δράκο αδρειωμένε. Θέντα ’τάνι νι πάρ’ ο μπαμπά σ’, νι ’ι βάλει στο δισάτš’ τšαι να βγάει να γυρίσ’ το χωρίο από τέσσερ’ άκρε, να ’ι σταυρώσ’ τšαι να φωνιάτσ’ από τρει βολέ: «Δράκο γεννάτ’!» Τήνοι δίντε ’τα νι μάκο, αφιόνι, να κασεί. Μä μέρα πη ’τα κράντα πολύ το καβγί, ο μπαμπά σ’ δωκώ ’τα νι λίγου πολιότερε τšαι το καβγί φαρμακωμένε ’ταρ.
Απόδοση:
Στο χωριό μας γεννήθηκε ένα παιδί αρσενικό. Το παιδί είχε από πίσω ουρά. Μέρα νύχτα έκλαιγε. Όταν έκλαιγε το παιδί, μεγάλωνε, φούσκωνε από το κλάμα. Το παιδί ήταν δράκος ανδρειωμένος. Ήθελε να το πάρει ο πατέρας του, να το βάλει στο δισάκι και να το βγάλει να το γυρίσει στο χωριό, στις τέσσερις άκρες (του), να το σταυρώσει και να φωνάξει τρεις φορές: «Δράκος γεννήθηκε!» Εκείνοι του έδιναν μήκωνα, αφιόνι, για να κοιμηθεί. Μια μέρα που έκλαιγε πολύ το παιδί, ο πατέρας του τού έδωσε λίγο περισσότερο και το παιδί φαρμακώθηκε..."
Μην πάμε τώρα και στα ποντιακά κλπ...

Περί του αρχικού ζητήματος "καλαμάκι/σουβλάκι", η ζυγαριά γέρνει προς το "σουβλάκι" ως ορθότερο ή καθιερωμένο (πείτε το όπως θέλετε):  "http://el.wikipedia.org/wiki/Σουβλάκι": Παρ'όλ' αυτά αναφέρεται ακόμη και εδώ το εξής: "Στην Αθήνα και σε ορισμένες περιοχές της Νότιας Ελλάδας, αποκαλείται καλαμάκι. Επίσης σουβλάκι ονομάζουν τον γύρο..."  

[sac]

Ανοίγεις τεράστια κεφάλαια:

Κεφάλαιο 1ο (μικρότερο): Τόσο το ιδίωμα της Αθήνας, όσο και της Θεσσαλονίκης είναι "αστικά" ιδιώματα. Δηλαδή κάπως εξευγενισμένα και ομογενοποιημένα. Δεν προέρχονται από μια συγκεκριμένη περιοχή, αλλά είναι μίγματα, που έχουν υποστεί και την επίδραση του σχολείου, των ΜΜΕ κλπ.

Κεφάλαιο 2ο (νααααα, με το συμπάθειο): Βλάχοι.

Εμείς είμαστε Έλληνες απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων ή ελληνόφωνοι Βυζαντινοί; Και αντίστοιχα οι Βλάχοι είναι απόγονοι των αρχαίων Γετο-Δακών ή λατινόφωνοι Βυζαντινοί;

(Η φράση που αναφέρεται στο παράδειγμα μοιάζει περισσότερο με κλασσικά Λατινικά, παρά με σύγχρονα Βλαχο-Ρουμάνικα. Ό Κικέρωνας θα έλεγε "φράτερ", αλλά ο Βλάχος θα έλεγε "φράτελε". Το δεύτερο "ρ" έχει εξαφανιστεί και το "-λε" είναι άρθρο που δεν υπάρχει στα κλασσικά Λατινικά.)

Κεφάλαιο 3ο (τζιιιζζζζ): Ελληνικές διάλεκτοι.

Θέλουμε και επιμένουμε η Ελληνική γλώσσα να είναι μία. Από τη Γραμμική Α' μέχρι σήμερα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα όλες οι σημερινές "κόρες" της αρχαίας γλώσσας να θεωρούνται μια γλώσσα.

Από επιστημονική άποψη θα μπορούσαν να υπάρχουν σήμερα τέσσερις αδελφές γλώσσες, η Ελλαδίτικη, η Ποντιακή, η Κυπριακή και η Τσακωνική. Οριακά και μια πέμπτη, η Ρουμελιωτικο-Ηπειρωτικο-Δυτικομακεδονική (!) Επίσης και η Αττικίζουσα που μιλιέται στο Πατριαρχείο κανονικά και καθημερινά.
(Ο Καλαματιανός καταλαβαίνει εύκολα την Κρητικό, αλλά δεν καταλαβαίνει με τίποτα τον Λεωνιδιώτη...)

Τέσπα, ας μην μπλέξουμε με τα "ιερά και τα όσια" της φυλής, γιατί θα έχουμε θύματα...

[Mad Collector]

Ακριβώς όπως τα λές είναι τελικά, είναι τεράστιο κεφάλαιο, είναι "ΤΖΙΙΙΖΖΖΖΖΖΖ", και θα χουμε και θυματα (και καυγάδες κλπ)...

Ενδεικτικώς, δες χαώδες υλικό μόνο και μόνο από την πλέον απλή εγκυκλοπαίδεια την wikipedia (αναφέρομαι σε αυτήν επανειλημμένως όχι λόγω κάποιας μεγάλης εγκυρότητος της, αλλά λόγω προσιτότητος της από όλους, και ως ενδειξη περί του πόσο πλέον εκτεταμένου υλικού ανευρίσκει κανείς σε άλλες εγκυκλοπαίδειες και πλέον ειδικευμένα βιβλία):

Πλέον συγκεκριμένως, λ.χ. http://el.wikipedia.org/wiki/Διάλεκτοι_της_Νεοελληνικής_γλώσσας:
"Προφορικές διάλεκτοι.
Τα σύγχρονα προφορικά Ελληνικά μπορούν να χωριστούν σε διάφορες γεωγραφικές διαλέκτους. Πέρα από ένα μικρό αριθμό έντονα αποκλίνουσων και απομακρυσμένων ποικιλιών οι οποίες μιλιούνται σε απομονωμένες κοινότητες, υπάρχει ένα ευρύ φάσμα διαλέκτων οι οποίες αποκλίνουν λιγότερο τόσο μεταξύ τους όσο και από την Πρότυπη Νέα Ελληνική και καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της σύγχρονης Ελλάδας και της Κύπρου. Η ντόπια Ελληνική φιλολογία παραδοσιακά κάνει τον διαχωρισμό μεταξύ "κανονικών διαλέκτων" (έντονα οριοθετημένες και ξεχωριστές ποικιλίες) και απλών "ιδιωμάτων" (λιγότερο ξεχωριστές υπο-ποικιλίες μιας γλώσσας). Με αυτή την έννοια, ο όρος "διάλεκτος" συχνά περιορίζεται στην περιγραφή των κύριων, απόκεντρων γλωσσικών μορφών που απαριθμούνται στο επόμενο τμήμα (Τσακώνικα, Γκρίκο, Ποντιακά και Καππαδοκικά), ενώ η κυρίως μάζα των ομιλούμενων ποικιλιών της σύγχρονης Ελλάδας κατατάσσεται στα "ιδιώματα".
Παρ'όλ'αυτά, οι περισσότεροι Αγγλόφωνοι γλωσσολόγοι τείνουν να αναφέρονται και στα ιδιώματα ως "διαλέκτους" δίνοντας έμφαση στον βαθμό της διαφορετικότητας μόνο όπου αυτό είναι απαραίτητο.
Οι γεωγραφικές διάλεκτοι της Ελληνικής χωρίζονται σε δύο κύριες ομάδες, τις Βόρειες και τις Νότιες διαλέκτους:
Παραδείγματα Βορείων διαλέκτων είναι η Ρουμελιώτικη, η Ηπειρωτική, η Θεσσαλική, η Μακεδονική και η Θρακική.
Η Νότια ομάδα υποδιαιρείται σε ομάδες που περιέχουν ομάδες ποικιλιών από:
-τα Μέγαρα, την Αίγινα, την Αθήνα, την Κύμη (Παλιά Αθηναϊκή διάλεκτος) και τη Χερσόνησο της Μάνης (Μανιάτικη διάλεκτος)
-την Πελοπόννησο (εκτός Μάνης), τις Κυκλάδες και την Κρήτη, τα Επτάνησα, τη Βόρεια Ήπειρο, τη Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη
-τα Δωδεκάνησα και την Κύπρο
-μέρος της Νότιας Αλβανίας (γνωστή ως Βόρεια Ήπειρος μεταξύ των Ελλήνων).[22]
-τη Μικρά Ασία (πάνω από 1.000.000 Έλληνες ζούσαν σε όλη την Ανατολία — κυρίως στη δυτική Ανατολία — πριν την ανταλλαγή πληθυσμών με την Τουρκία)..."

Τα ελληνικά δεν είναι μία μονολιθική γλώσσα, πχ από παιδάκια όλοι μάθαμε τις χονδρικά μεγάλες τρείς αρχαίες διαλέκτους (Δωρική, Ιωνοαττική, Αιολική), τις πρωθύστερες μορφές (Μυκηναϊκή, Μινωική με μοναδικό δείγμα αυτής την γραμμική Β), και τα ΠΡΟΕΛΛΗΝΙΚΑ γλωσσικά στοιχεία (Πελασγικά, ή πείτε τα όπως θέλετε) τα οποία εμφαίνονται από συμπλέγματα όπως λχ  "-νθ-" όπως αυτά σώζωνται έως σήμερα σε σημερινά τοπωνύμια όπως "Όλυνθος", "Κόρινθος" κλπ, ή σε λέξεις όπως "θάλαττα/θάλασσα" κλπ (από την άλλη η λέξη άλας, παραλία κλπ δεν είναι καθαρά ελληνικές? Δεν γνωρίζω περαιτέρω).

[giannist]

Φιλογογικος οικος-Ψησταρια ο Παρνασσος!! πατσας κάθε εκαστην.