Συλλέγοντας Ιστορικά Στρατιωτικά Αντικείμενα

[panos_v]

        Ως συλλέκτης ιστορικών στρατιωτικών αντικειμένων για πάνω από 15 χρόνια νιώθω την ανάγκη να γράψω αυτό το μικρό δοκίμιο πιο πολύ σαν καθοδήγηση των νεότερων συλλεκτών και αυτών που παρακολουθούν αυτές τις συλλογές. Κατ’ αρχήν θέλω να διαχωρίσω αυτά τα αντικείμενα που αφορούν κυρίως ιστορικά γεγονότα και ανήκουν στην στρατιωτική αρχαιολογία (αν μου επιτρέπεται αυτός ο όρος), από αυτά τα αντικείμενα που χρησιμοποιούνται ακόμη από τον στρατό και η κατοχή τους ενδέχεται να είναι παράνομη. 
   Το ενδιαφέρον της συλλογής αυτών των αντικειμένων δεν είναι ένα φαινόμενο το οποίο ξεκίνησε πριν από κάποιες δεκαετίες αλλά πάντοτε υπήρχε. Πάντα υπήρχαν ‘’συλλέκτες’’ και ας μην ήταν με την σημασία της λέξης όπως την χρησιμοποιούμε σήμερα. Σε αρκετά σπίτια υπήρχαν στολές, φωτογραφίες, μετάλλια, ξίφη ίσως ακόμη και πολεμικά όπλα, από προγόνους που τα έφεραν και αποτελούσε τιμή για τις επόμενες γενιές να τα διαφυλάξουν. Το ενδιαφέρον παγκοσμίως εκτοξεύτηκε μετά το τέλος του Β’ΠΠ όπου αυτά τα αντικείμενα υπήρχαν διάσπαρτα παντού. Οι τιμές αυτών των αντικειμένων ανέβηκαν την τελευταία δεκαετία παγκοσμίως λόγω της τεράστιας ζήτησης τους.
   Ποια είναι όμως αυτά τα αντικείμενα που αποτελούν το πεδίο δράσης των συλλεκτών; Κυρίως όπως γίνεται κατανοητό τα αντικείμενα που συλλέγονται είναι:
   1. Στολές και απάρτια αυτών όπως, κουμπιά, σήματα, παράσημα, ζώνες, παγούρια, εξαρτύσεις, γυλιοί, υποδήματα, καπέλα, κράνη.
   2. Οπλισμός, ξιφολόγχες, ξίφη και απάρτια αυτών.
   3. Postcards, γράμματα, γραμματόσημα, φωτογραφίες, βιβλία και γενικά αντικείμενα που αφορούν την αλληλογραφία οτιδήποτε άλλο σε έντυπη μορφή.
   4. Αντικείμενα καθημερινής χρήσης και υγιεινής, όπως κύπελλα, αγγεία εστιάσεως, κουτάλια, πιρούνια, πετσέτες, οδοντόβουρτσες, είδη ξυρίσματος.
   5. Κιβώτια και άλλα είδη στρατιωτικής χρήσης που δεν περιλαμβάνονται στις παραπάνω κατηγορίες.
   6. Αυτοκίνητα και γενικά οχήματα, μοτοσυκλέτες, ερπυστριοφόρα, βάρκες, υποβρύχια, μέχρι και αεροπλάνα ή μέρη αυτών.
   7. Είδη μοντελισμού γενικότερα, στρατιωτάκια κλπ.
   Το κάθε ένα από αυτά τα είδη αποτελεί ξεχωριστή συλλογή ανάλογα με το ενδιαφέρον του κάθε συλλέκτη.
   Φυσικά ήταν επόμενο λόγω του ενδιαφέροντος να δημιουργηθούν και διαφορές μεταξύ των συλλεκτών. Υπάρχουν οι συλλέκτες που συλλέγουν καθαρά από ενδιαφέρον για την ιστορία και τα αντικείμενα που την τεκμηριώνουν και οι συλλέκτες – έμποροι που συλλέγουν για τους ίδιους λόγους με την πρώτη κατηγορία αλλά και για εμπορική εκμετάλλευση τους με σκοπό το κέρδος. Η τελευταία κατηγορία διαχωρίζεται από τους εμπόρους του είδους διότι οι έμποροι απλά δεν συλλέγουν.
   Ο ‘’καθαρά’’ συλλέκτης νιώθει την υποχρέωση να γνωρίζει όσα μπορεί περισσότερο για τα αντικείμενα που έχει στην κατοχή του και αυτό είναι η ευχαρίστηση του. Δηλαδή η συλλογή πληροφοριών το ψάξιμο μέσα από βιβλία, από το διαδίκτυο, από άλλους συλλέκτες είναι αυτό που κυνηγά ο πραγματικός συλλέκτης. Αν μπορεί μάλιστα να τα συνδέσει με ιστορικά γεγονότα, με μάχες και γεγονότα τόσο πιο πολύ ‘’ευτυχισμένος’’ αισθάνεται με το αντικείμενο που κατέχει. Η μεγαλύτερη όμως υποχρέωση που έχει ο συλλέκτης είναι η διατήρηση της συλλογής του στην καλύτερη δυνατή κατάσταση χωρίς αλλοίωση της και η παράδοση αυτής στις επόμενες γενιές.
   Συχνά δε, οι συλλέκτες στρατιωτικών αντικειμένων κατηγορούνται ότι είναι θιασώτες της βίας και του πολέμου. Κατά την δική μου άποψη δεν συμβαίνει αυτό, απλά συνήθως οι συλλέκτες ενδιαφέρονται καθαρά για την ιστορική καταγραφή και τεκμηρίωση των γεγονότων και αν μη τι άλλο γνωρίζουν την φρίκη ενός πολέμου.

[panos_v]

                                      Ξεκινώντας μια συλλογή
   Το να ξεκινήσει κάποιος μια συλλογή του είδους, πρέπει κατά αρχή να έχει το μικρόβιο της συλλογής και την αγάπη της ιστορίας. Άλλωστε όλοι έχουμε στα σπίτια μας κάποιο αντικείμενο του είδους, που αυτό μπορεί να είναι και μια απλή φωτογραφία. Το ψάξιμο των πληροφοριών που μας μεταφέρει μια φωτογραφία είναι απλά η αρχή. Το ένα φέρνει το άλλο και έτσι μια συλλογή ξεκινάει.
   Αυτό όμως που απασχολεί κυρίως τους νέους συλλέκτες είναι το που θα βρουν τα αντικείμενα που επιθυμούν να αποκτήσουν και φυσικά το κόστος απόκτηση τους. Για το πρώτο υπάρχουν λύσεις πολλές. Υπάρχουν πλειστηριασμοί που γίνονται σε διάφορες χώρες και από διάσημους οίκους. Αυτό εξασφαλίζει τον συλλέκτη για την γνησιότητα των αντικειμένων καθώς τα αντικείμενα που θα αποκτήσει έχουν πιστοποιητικά γνησιότητας. Μπορεί επίσης ο συλλέκτης να απευθυνθεί σε διάφορα καταστήματα – παλαιοπωλεία που συνήθως εμπορεύονται και τέτοια είδη. Αυτό εγκυμονεί κινδύνους να πάρει κάποιο αντικείμενο το οποίο να είναι απομίμηση και να το πληρώσει σαν γνήσιο. Άλλες πηγές μπορεί να είναι έμποροι από το διαδίκτυο, ή και ιστοσελίδες που διαπραγματεύονται πλειστηριασμούς σε πραγματικό χρόνο. Αυτό επίσης απαιτεί γνώσεις από τον συλλέκτη για τον λόγο που ανέφερα παραπάνω. Άλλη πηγή είναι από άλλους συλλέκτες με ανταλλαγές και επιθυμητό είναι να τους γνωρίζουμε διότι υπάρχουν αρκετοί δυστυχώς απατεώνες.
   Και πάμε να δούμε τώρα την αξία των αντικειμένων που σκοπεύουμε να αποκτήσουμε. Πρέπει ο συλλέκτης να έχει από πριν αποφασίσει πόσα χρήματα σκοπεύει να ξοδεύσει για την συλλογή του. Αυτό πάντα έχει σχέση με τα εισοδήματα του και να μην παρασύρεται από την δίψα του για να αποκτήσει κάποιο αντικείμενο για ευνόητους λόγους. Μετά πρέπει να ψάξει για να γνωρίσει την μέση τιμή που πωλείται το αντικείμενο που επιθυμεί. Πρέπει πάντα να γνωρίζει ότι όσο πιο καλή είναι η κατάσταση του τόσο πιο ακριβό είναι. Και πρέπει επειδή είμαστε Έλληνες πρέπει να κάνει ‘’παζάρι’’ της τιμής, διότι υπάρχει το φαινόμενο οι έμποροι να ανεβάζουν τις τιμές διότι υπολογίζουν ότι ο αγοραστής θα κάνει παζάρι, οπότε θα τον ικανοποιήσουν κατεβάζοντας την τιμή, ενώ στην ουσία θα πάρουν τα χρήματα που θέλουν.   Όπως καταλαβαίνετε το όνειρο για όλους τους συλλέκτες είναι να βρουν κάποιο αντικείμενο και ο κάτοχος του να μην γνωρίζει την πραγματική αξία του και να πληρώσουμε το λιγότερο δυνατόν ή ακόμη καλύτερα τίποτα. 

[panos_v]

                                              Συντήρηση και Έκθεση
   Όταν ένας συλλέκτης ξεκινάει την συλλογή δεν μπορεί από πριν να εκτιμήσει την έκταση που αυτή θα λάβει. Συνήθως ξεκινάμε μ’ ένα δύο αντικείμενα αλλά όσο πιο βαθειά μπαίνουμε τόσο πιο πολύ αυξάνεται ο όγκος των αντικειμένων που αποκτάμε. Τότε γεννιέται το πρόβλημα, που θα αποθηκεύσουμε τα αντικείμενα στις καλύτερες δυνατές συνθήκες και μετά που θα τα εκθέσουμε αυτά; Κανένας συλλέκτης δεν κρατάει τα αντικείμενα του για τον εαυτό του όλοι επιθυμούμε να τα εκθέσουμε ώστε να μπορούν να τα βλέπουν και άλλοι συλλέκτες. Και επειδή μια συλλογή π.χ. από κράνη δεν πιάνει και λίγο χώρο ή τουλάχιστον τον χώρο που θα πιάσει μια συλλογή από γραμματόσημα, υπάρχει το πρόβλημα του χώρου. Εκτός από τον χώρο πρέπει να βρει και τα κατάλληλα μέσα για την έκθεσή τους, όπως ράφια, ντουλάπια με τζάμι κτλ. Και όλα αυτά σε συνδυασμό με τις κατάλληλες συνθήκες. Δεν μπορούμε να εκθέσουμε μεταλλικά αντικείμενα σε συνθήκες έντονης υγρασίας ή υπερβολικής σκόνης, καθόσον αυτό καταστρέφει τα αντικείμενα και η πρωταρχική υποχρέωση της διαφύλαξης των αντικειμένων στην καλύτερη δυνατή κατάσταση, πάει περίπατο. Αυτό ισχύει και για τον χειρισμό αυτόν των αντικειμένων και παρεμβάσεις που δύναται να τα καταστρέψουν πρέπει να αποφεύγονται. Το ιδανικό είναι να γνωρίζει ο συλλέκτης στοιχειώδη θέματα πάνω στην συντήρηση ώστε να μπορεί να διατηρήσει στην αρχική του μορφή τα αντικείμενα που κατέχει χωρίς να τα επιταχύνει την καταστροφή τους. Πάνω σ’ αυτό υπάρχουν διάφορα βιβλία με τεχνικές συντήρησης αλλά και δωρεάν γνώσεις μέσω από το διαδίκτυο. Καλό είναι να συμβουλευόμαστε όμως και ειδικούς πάνω στην συντήρηση και αν μας το επιτρέπουν τα οικονομικά μας να τα δίνουμε σ αυτούς για την συντήρησή τους. Την συντήρηση πρέπει να την λαμβάνουμε ως το πιο σοβαρό θέμα στην συλλογή μας καθόσον από αυτήν εξαρτάται η μακροβιότητα της συλλογής μας.   

[sac]

Σε αρκετά σπίτια υπήρχαν στολές, φωτογραφίες, μετάλλια, ξίφη ίσως ακόμη και πολεμικά όπλα, από προγόνους που τα έφεραν και αποτελούσε τιμή για τις επόμενες γενιές να τα διαφυλάξουν.

Προφανώς, θα πρέπει να διαχωριστούν τα "κειμήλια", προσωπικά ή οικογενειακά, από τα συλλεκτικά κλπ. Τα κειμήλια είναι αντικείμενα που συνδέονται προσωπικά με κάποιο μέλος της οικογένειας και του ανήκαν ως χρηστικά αντικείμενα. (Ή σχετίζονται άμεσα, προκειμένου για φωτογραφίες, διπλώματα κλπ.)

[panos_v]

    Ορθά αναφέρεις την λέξη κειμήλια καθώς αυτή είναι που τα χαρακτηρίζει, αλλά δεν αποκλείει τα αντικείμενα αυτά από τα να είναι συλλεκτικά, καθώς αρκετές συλλογές ξεκίνησαν από τέτοια αντικείμενα - κειμήλια και αυτό προσπαθώ να τονίσω ότι μια συλλογή ενδέχεται να ξεκινήσει από τέτοια αντικείμενα που υπάρχουν στην κατοχή μας από προγόνους. 

[Stratis76]

Πανο, σα νεος συλλεκτης σε ευχαριστω που μοιραζεσαι τις γνωσεις σου , οπως αλλωστε και ολα τα υπολοιπα
παιδια. Οσο αφορα τα κειμηλια μετα την παροδο του χρονου μετατρεπονται σε συλλεκτικα.
Πολλες συλλογες αρχισαν ετσι οπως αναφερθηκε.
Η αγορα π.χ μιας μπαρετας μεταλλιων προφανως αποτελουσε
κειμηλιο του προηγουμενου κατοχου και τωρα μερος της συλλογης
του εκαστοτε συλλεκτη.
Οσο για το χρονο που ειπα, ενα κρανος π.χ του Ε.Σ του 2015, μπορει σημερα
να μην εχει καποιο ιδιαιτερο συλλεκτικο ενδιαφερον αλλα σε 30 χρονια
μπορει να αποτελει ενα αξιοπροσεκτο κομματι συλλογης.

[sac]

Εχμμμμ... κειμήλιο είναι κάτι που βρίσκεται στο σπίτι σου, επειδή κάποιος το χρησιμοποιούσε (να το πω έτσι). Συλλεκτικό είναι κάτι που το πήρες για αισθητικού λόγους κλπ.

Π.χ. ένα μετάλλιο που είναι "κειμήλιο" έχεις το δικαίωμα να το φοράς (εσύ ή κάποιος πρόγονός σου). Το "συλλεκτικό" δεν έχει κανείς το δικαίωμα να το φoράει.

Η έκφραση "κειμήλιο του άλλου" δεν έχει νόημα...

Αυτό που θέλω να καταλήξω είναι ότι προσωπικά δεν θα ανακάτευα τα "κειμήλια" με τα "συλλεκτικά" (φαντάζομαι). Αν αγόραζα κάποια μετάλλια (δεν ασχολούμαι), μάλλον θα τα είχα ξεχωριστά από τα μετάλλια του πατέρα μου. Και θα εξηγούσα και στους νεώτερους: "Αυτά έχουν απονεμηθεί στον παπού σας, αυτά τα έχω αγοράσει εγώ για τον χαβαλέ μου."

Τα κέρματα κλπ που έχω κληρονομήσει από τον πατέρα μου (λίγα και συναισθηματικής αξίας) τα φυλάω χωριστά από τη συλλογή μου. Τα κέρματα κλπ... δεν είναι ακριβώς "κειμήλια", αλλά... δεν είναι "δικά μου"...

[sac]

Όπως, αντίστοιχα, για τη μητέρα μου "κειμήλια" είναι τα κεντήματα και οι τετζερέδες της γιαγιάς της. Οι κατσαρόλες, τα σεντόνια και οι μαξιλαροθήκες που αγόρασε (ή έφτιαξε) μόνη της είναι "χρηστικά αντκείμενα" (όπως και τα συλλεκτικά).

[Stratis76]

Επειδη μιλαμε για στρατιωτικα αντικειμενα και οχι για μαξιλαροθηκες, ειναι
δυσκολο να ειναι χρηστικα αντικειμενα.Οι περισσοτεροι δε κυκλοφορουν
φοροντας τα μεταλλια τους ουτε τα κρανη που ειχαν ως κειμηλια.
Τα κερματα του πατερα σου π.χ δεν αποτελουν μερος της συλλογης σου
επειδη ειναι κειμηλια και τα κρατας ξεχωριστα;
Τες πα.. προσωπικες αποψεις ειναι και δε υπαρχει σωστο η λαθος
η εχχμμ..

[zark4]

  φανταζεσαι τωρα καποιος να κυκλοφορει με τα κρανη και τα μεταλλια του???χαχαχα .Συμφωνω παντως οτι κειμιλια ειναι αυτα  τα αντικειμενα που ειχε ο πατερας , ο παππους ο δικος σου.Και οχι καποιος ξενος.Τωρα οσον αφορα συλλεκτικα , οποιοδηποτε αντικειμενο μπορει να γινει μερος μιας συλλογης πιστευω.Φυσικα το ποσο ειναι χρηστικα καποια αντικειμενα ειναι αλλο θεμα.Δεν μπορεις να τα πεις ολα χρηστικα

[panos_v]

      Τα οικογενειακά κειμήλια είναι αυτά που συνήθως μας δίνουν το έναυσμα για να ξεκινήσουμε μια συλλογή. Ψάχνοντας και ρωτώντας να μάθεις την ιστορία που κρύβεται πίσω από αυτά, τότε είναι πιο εύκολο να αποκτήσεις το μικρόβιο του συλλέκτη (για κάποιους αρρώστια). Σίγουρα πάντως τα κειμήλια κατέχουν ξεχωριστή θέση πέρα από τα άλλα συλλεκτικά είδη που έχουμε αποκτήσει. Εγώ π.χ. ξεκίνησα από την ζώνη και τις φυσιγγιοθήκες που βρήκα του παππού μου, από την περίοδο της εκστρατείας της Μικρά Ασίας. Στην αρχή ρωτώντας τον πατέρα μου να διηγηθεί ιστορίες που του έλεγε ο παππούς μου και αργότερα όταν μεγάλωσα, άρχισα να διαβάζω και να προσπαθώ να βρω στολές και άλλα αντικείμενα της εποχής. Σήμερα τα αντικείμενα του παππού μου τα έχω σε μια κούκλα τοποθετήσει μαζί με την αντίστοιχη στολή της εποχής και τα λοιπά είδη που αποτελούσαν τον φόρτο τα οποία απέκτησα μετέπειτα. Πάντα όμως αυτά είναι ξεχωριστά γιατί αποτελούν ένα μέρος της οικογενειακής ιστορίας και σε όποιον τα βλέπει τονίζω ότι αυτά ήταν του παππού μου (με αρκετή δόση περηφάνιας). Είναι για μένα κειμήλια και κομμάτι της συλλογής μου. Το ίδιο πιστεύω ότι ισχύει για τα νομίσματα ή τα γραμματόσημα που κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας, τα βάζουμε σε ξεχωριστή θέση στην συλλογή μας γιατί είναι οικογενειακά κειμήλια.