Απομεινάρια Πολέμου (Relics)

[panos_v]

     Συχνά στα παλαιοπωλεία συναντάμε στρατιωτικά αντικείμενα σε άσχημη, σκουριασμένη κατάσταση, εύθραυστα στον χρόνο, φθηνά σε σχέση με ένα αντίστοιχο σε καλή κατάσταση, που συχνά προσπερνάμε χωρίς δεύτερη ματιά. Η αλήθεια όμως είναι ότι κρύβουν μια μαγεία, ένα μυστήριο, μια ομίχλη πολέμου, τον αχό της μάχης, το άγχος της επόμενης στιγμής του μαχητή που κάποτε τα έφερε και μ αυτά πολεμούσε.

    Κάποιοι από εμάς ξεκίνησαν τις συλλογές τους από τέτοια κομμάτια. Είτε διότι επισκεφτήκαμε μετά από διάβασμα ενός βιβλίου που εξιστορούσε μια μάχη, το αντίστοιχο πεδίο και αυτά περήφανα νικώντας τον χρόνο βρέθηκαν στο διάβα μας και εμείς συνεπαρμένοι τα δια σώσαμε από τα στοιχεία της φύσης, είτε λόγω οικονομικών τα επιλέξαμε. Το σίγουρο είναι όμως ότι η ιστορία που κρύβεται πίσω τους μας αναμένει για να αποκαλυφθεί.

    Κάποια από αυτά τα κομμάτια που βρέθηκαν στο δικό μου τον δρόμο θα ήθελα να σας δείξω.

    Το πρώτο είναι ένα γερμανικό κράνος μοντέλο 42, δηλαδή το τελευταίο και πιο φθηνό από τα κράνη που κατασκεύασε ο Γερμανικός Στρατός κατά την διάρκεια του Β'ΠΠ. Το συγκεκριμένο κράνος το αγόρασα στην τιμή των 10 ευρώ από έναν αγρότη ο οποίος το είχε πεταμένο μέσα σε μια παλαιά αποθήκη. Ο ίδιος το είχε ''κληρονομήσει'' από έναν συγγενή του, που με την σειρά του το είχε μαζέψει μετά το τέλος του πολέμου από τον δρόμο.

   Την αγορά του την έκανα περισσότερο γιατί ένας γνωστός μου με πήγε για να αγοράσω συλλεκτικά που πωλούσε ο συγκεκριμένος αγρότης λόγω οικονομικής δυσχέρειας, αλλά επειδή δεν με ενδιέφερε κάτι και μια που είχα κάνει τόσο δρόμο άδικα και επειδή ήταν πολύ ευγενικός ο κύριος, το πήρα.

   Το κράνος δεν είχε εσωτερικό φυσικά, είχε μια τέλεια τρύπα στο επάνω μέρος του από αξίνα, προφανώς λόγω προγενέστερης χρήσης του ως γλάστρα και το τρομερότερο ήταν βαμμένο με ένα πράσινο ελαιόχρωμα άσχετο τελείως με το πραγματικό του χρώμα.

   Όταν το πήγα σπίτι το επιθεώρησα μήπως και δω τίποτα που να αξίζει επάνω του. Απογοητεύτηκα και πάλι.   
Τότε σκέφτηκα να βγάλω αυτό το απαίσιο χρώμα που είχε πιο πολύ για να μην το βλέπω. Χρησιμοποίησα λοιπόν διαβρωτικό χρωμάτων και τότε μου αποκαλύφθηκε αυτό που έκρυβε. Τι ήταν; Το κράνος είχε το χρώμα του γερμανικού αφρικάνικου εκστρατευτικού σώματος ή Africa Korps και επιπλέον υπάρχει ακόμη και η δεξιά χαλκομανία καλυμμένη όμως με το χρώμα της ερήμου.

   Το κράνος τώρα αποτελεί ένα στολίδι στην συλλογή μου παρόλο την άσχημη κατάσταση του.   
   

[panos_v]

    Για το δεύτερο αντικείμενο η ιστορία αρχίζει στα Δωδεκάνησα το φθινόπωρο του 1943. Η Ιταλία συνθηκολογεί με τους συμμάχους στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, αφήνοντας τους Γερμανούς μόνους στην Ευρώπη να πολεμούν ένα πόλεμο στον οποίο πια η πλάστιγγα έχει αρχίσει να γέρνει εις βάρος τους. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Τσόρτσιλ, αποφασίζει να καταλάβει τα νησιά πριν από τις Γερμανικές Δυνάμεις. Έτσι μια Βρετανική Ταξιαρχία η οποία είχε συμμετάσχει στην υπεράσπιση της Μάλτα την περίοδο 40 - 42, η 234η Ταξιαρχία Πεζικού αποτελούμενη από το 1ο Τάγμα Ελαφρού Πεζικού του Ντάραμ, το 2ο Τάγμα των Βασιλικών Ιρλανδών Τυφεκιοφόρων (Faughts) και το 2ο Τάγμα του Συντάγματος Δυτικού Κέντ της Βασίλισσας πολέμησε στην Κω και στην Λέρο, αλλά ηττήθηκαν από τους πιο αποφασισμένους Γερμανούς και μεγάλο μέρος της αιχμαλωτίστηκε. Κατά την διάρκεια της επιχείρησης "Πολική Αρκούδα", μια μικρή ομάδα αποτελούμενη από 5 άνδρες του 1ου Τάγματος Ελαφρού Πεζικού του Ντάραμ, περικυκλώθηκε σε παραθαλάσσια περιοχή και αιχμαλωτίστηκε. Πριν όμως αιχμαλωτιστούν έθαψαν τα τυφέκια τους στην άμμο για να μην τα παραδώσουν στον εχθρό.

     Την ιστορία και την περιγραφή της περιοχής που έθαψαν τα τυφέκια τους οι 5 αυτοί άντρες, την έμαθα διαβάζοντας σε ένα ιστορικό βιβλίο που περιέγραφε τις μάχες. Με έναν τολμηρό φίλο μου ξεκινήσαμε και επισκεφτήκαμε το μέρος πριν από 15 περίπου χρόνια, περισσότερο για να γνωρίσουμε το τόπο και ίσως να πιάσουμε τον παλμό και την αγωνία της μάχης. Περπατώντας την παραλία η οποία πλέον ήταν τουριστική ατραξιόν συζητούσαμε πόσο θα θέλαμε να βρούμε ένα από αυτά τα θαμμένα τυφέκια. Μετά όμως από λίγα βήματα είδαμε να εξέχει κάτι μεταλλικό από την άμμο. Γεμάτοι αγωνία το ξεθάψαμε και ναι μας αποκαλύφθηκε αυτό που φανταζόμασταν ....... ένα τυφέκιο Lee Enfield No 1 Mk III !!!!!!!

     Φυσικά παραδόθηκε, διότι δεν θα μπορούσαμε να το πάρουμε μαζί μας με το αεροπλάνο, σε τοπικό συλλέκτη ο οποίος μου έστειλε και την παρακάτω φωτογραφία.   

[ΤΑΛΟΣ]

Mπραβο φιλε μου και για τις υπεροχες φωτογραφιες αλλα και για τις καταπληκτικες ιστοριες που
κουβαλουν μαζι τους τα εξαιρετικα αυτα συλλεκτικα αντικειμενα.
Πολλες φορες τις φθορες τις φυσης τις υπερκαλυπτει η πραγματικη ιστορια των αντικειμενων που
τα συνοδευει .Σπουδαιο και μαγικο ειναι επισης πως ενα σκουριασμενο απομειναρι οπλου εγινε αποψε
η αφορμη και το μεσο για να μαθουμε ιστορικα γεγονοτα.

[giorgos_p]

Πολύ ενδιαφέρον το Enfield, με όλη την ιστορία του Πάνο. Είναι αυτή, που πέρα από τη χαρά της ανακάλυψης, δίνει συλλεκτική αξία σε ένα αντικείμενο το οποίο η πλειοψηφία των συλλεκτών θα το προσπερνούσε. Τέτοια αντικείμενα επίσης, άσχετα από τη χρηματική αξία τους, υπενθυμίζουν και ότι ο πόλεμος δεν είναι μόνο "συλλεκτικά αντικείμενα σε άριστη κατάσταση".

Στο Μ42 βλέπω νομίζω δυο ρούνους των SS ζωγραφισμένους με μαύρη μπογιά πάνω του; Μάλλον κάποιος έπαιζε άσχημα με το κράνος...

Κρίνοντας από τον τόνο του χρώματος -αν και από φωτογραφία και μετά από πέρασμα με διαβρωτικό- δε θα έλεγα ότι πρόκειται για κράνος του Afrika Korps, αλλά για κράνος που χρησιμοποιήθηκε στην "από εδώ" πλευρά της Μεσογείου. Αυτό γιατί με βάση τα υπάρχοντα κράνη των οποίων η σύνδεση με την Αφρική μπορεί να αποδειχτεί, φαίνεται ότι αυτά ήταν βαμμένα με αμμώδες χρώμα, που όμως είχε και έναν τόνο ροζ μέσα.

Αρκετά relics επίσης βρίσκονται με τρύπες στο επάνω μέρος. Σε διάφορα διεθνή φόρουμ υπάρχει η αντίληψη ότι μπορεί να γινόταν κατά τη διάρκεια της ταφής των νεκρών, προκειμένου να καρφώνεται το κράνος στο σταυρό του τάφου, μετά μάλιστα από αφαίρεση του δερμάτινου εσωτερικού, για να μη σαπίζει εκτεθειμένο στα στοιχεία της φύσης. Σαφείς αποδείξεις γι αυτό όμως δεν υπάρχουν.

Είναι πιθανό να είναι απλά τρύπες από σκουριά, καθώς εκεί θα μαζευόταν όλο το νερό αν αυτά ήταν για μεγάλα διαστήματα γυρισμένα. Έχω ένα Μ40 σε αυτήν την κατάσταση, με μια τρύπα στο επάνω μέρος, το οποίο όμως είναι γενικά αρκετά λεπτότερο και φθαρμένο από το υπόλοιπο κράνος.

[panos_v]

Στο Μ42 βλέπω νομίζω δυο ρούνους των SS ζωγραφισμένους με μαύρη μπογιά πάνω του; Μάλλον κάποιος έπαιζε άσχημα με το κράνος...

Κρίνοντας από τον τόνο του χρώματος -αν και από φωτογραφία και μετά από πέρασμα με διαβρωτικό- δε θα έλεγα ότι πρόκειται για κράνος του Afrika Korps, αλλά για κράνος που χρησιμοποιήθηκε στην "από εδώ" πλευρά της Μεσογείου. Αυτό γιατί με βάση τα υπάρχοντα κράνη των οποίων η σύνδεση με την Αφρική μπορεί να αποδειχτεί, φαίνεται ότι αυτά ήταν βαμμένα με αμμώδες χρώμα, που όμως είχε και έναν τόνο ροζ μέσα.

    Πράγματι Γιώργο και στις 2 παρατηρήσεις σου έχεις δίκιο.

    Πρώτον, υπάρχουν ζωγραφισμένα οι ρούνοι των εσ εσ όπως και μια σβάστικα πιο ψηλά με μαύρο χρώμα τα οποία με το διαβρωτικό δεν φεύγουν και δεν θέλω να επιμείνω.

    Δεύτερον πρόκειται για το Μεσογειακό χρώμα όπως επιχειρούσαν συνήθως στην Μεσόγειο - Αιγαίο. Παρακάτω αναρτώ φωτογραφία από επιχείρηση στα Δωδεκάνησα το 1943.

[panos_v]

Αρκετά relics επίσης βρίσκονται με τρύπες στο επάνω μέρος. Σε διάφορα διεθνή φόρουμ υπάρχει η αντίληψη ότι μπορεί να γινόταν κατά τη διάρκεια της ταφής των νεκρών, προκειμένου να καρφώνεται το κράνος στο σταυρό του τάφου, μετά μάλιστα από αφαίρεση του δερμάτινου εσωτερικού, για να μη σαπίζει εκτεθειμένο στα στοιχεία της φύσης. Σαφείς αποδείξεις γι αυτό όμως δεν υπάρχουν.

Είναι πιθανό να είναι απλά τρύπες από σκουριά, καθώς εκεί θα μαζευόταν όλο το νερό αν αυτά ήταν για μεγάλα διαστήματα γυρισμένα. Έχω ένα Μ40 σε αυτήν την κατάσταση, με μια τρύπα στο επάνω μέρος, το οποίο όμως είναι γενικά αρκετά λεπτότερο και φθαρμένο από το υπόλοιπο κράνος.

Παρακάτω αναρτώ και ένα Μ40 με ανάλογη τρύπα:

[panos_v]

     Το 3ο αντικείμενο, συνεχίζοντας την σειρά των αντικειμένων που θέλω να αναρτήσω είναι ένα Ιταλικό κράνος Μ31. Το Μ31 είναι το κράνος που ήταν προγενέστερο του Μ33 στον Ιταλικό Στρατό. Πριν από το Μ31 ο Ιταλικός στρατός είχε κράνη τύπου Adrian, όπως και αρκετά κράτη της Ευρώπης μετά το πέρας του μεγάλου πολέμου. Με ανάλογο κράνος είχε φωτογραφηθεί πολλές φορές ο δικτάτωρ Μουσολίνι για προπαγανδιστικούς κυρίως λόγους, αλλά και όλοι οι μεγάλοι στρατάρχες των Ιταλών. Είναι δε αρκετά σπάνια πλέον και αν βρεθεί κάποιο σε καλή κατάσταση το τίμημα απόκτησης του είναι αρκετά υψηλό.

     Το συγκεκριμένο κράνος στο οποίο θα αναφερθώ είναι ακόμη ένα ακόμη απομεινάρι πολέμου που άφησαν οι Ιταλοί μετά τον Β' ΠΠ. Βρέθηκε και αυτό σε νησί όπου οι Ιταλοί είχαν για αρκετές δεκαετίες την κατοχή του.
Σ' αυτό το κράνος όμως με έπιασε η έμπνευση και αποφάσισα να το αναστήσω και μάλιστα να ζωγραφίσω επάνω του τον φασιστικό αετό όπως είχα δει το φορούσε ο Μουσολίνι σε μια προπαγανδιστική φωτογραφία. Το ξέρω ότι πολλοί από εσάς θα με κατακρίνουν για το παραπάνω γεγονός αλλά μια τρέλα ήταν και την έκανα. Το έτριψα λοιπόν, έβαλα στόκο για μεταλλικές επιφάνειες, το ξανα έτριψα, το έβαψα μαύρο, του ψέκασα βερνίκι και τέλος επιστράτευσα το καλλιτεχνικό ταμπεραμέντο μου και ζωγράφισα τον περίφημο αετό. Τα συμπεράσματα δικά σας για το τελικό αποτέλεσμα, αλλά πριν με κρίνεται αυστηρά, να σας πω ότι ένας Ιταλός φίλος συλλέκτης μου το ζήτησε να το στείλω για μια έκθεση σαν έκθεμα. Για την δική μου πάντως άποψη πιστεύω ότι έδωσα μια δεύτερη ζωή σ ένα μεταλλικό ''σκουπίδι''.

[sac]

Αρκετά relics επίσης βρίσκονται με τρύπες στο επάνω μέρος. Σε διάφορα διεθνή φόρουμ υπάρχει η αντίληψη ότι μπορεί να γινόταν κατά τη διάρκεια της ταφής των νεκρών, προκειμένου να καρφώνεται το κράνος στο σταυρό του τάφου, μετά μάλιστα από αφαίρεση του δερμάτινου εσωτερικού, για να μη σαπίζει εκτεθειμένο στα στοιχεία της φύσης. Σαφείς αποδείξεις γι αυτό όμως δεν υπάρχουν.

Μια σκέψη: Μπορεί αυτό να γινόταν για να αχρηστευτεί το κράνος, ώστε να μπορεί να εγκαταληφθεί. Το κράνος είναι μέρος της εξάρτυσης και όχι ρούχο (όπως τα καπέλα). Όπως ξέρουμε, αφαιρείται από τους αιχμαλώτους, μαζί με τον οπλισμό τους και την εξάρτυση, ενώ τα ρούχα δεν αφαιρούνται.

Από την άλλη υπάρχει η συνήθεια της τοποθέτησης του κράνους στον τάφο. Αν το κράνος είναι "εύχρηστο"... δημιουργείται μπέρδεμα. Έχουμε... εγκατάλειψη πολεμικού υλικού... Αν το κράνος αχρηστευτεί, όμως, δεν υπάρχει τέτοιο θέμα.

Για την δική μου πάντως άποψη πιστεύω ότι έδωσα μια δεύτερη ζωή σ ένα μεταλλικό ''σκουπίδι''.

Καλή φάση, πάντως. Και πετυχημένο αποτέλεσμα. :-)

[NIKOS-50]

Δεν είναι και ασχημο. Ας πουμε ότι εκανες συντηρηση-αναπαλαιωση.
Να ξερεις ότι μας αρεσουν αυτά που ανεβσζεις.
Δειξε μας κι΄αλλα.

[panos_v]

    Σας ευχαριστώ, μου φτιάξατε την διάθεση, γιατί δεν ήμουν σίγουρος αν έπρεπε να παρέμβω σε τόσο συλλεκτικό κράνος.

[panos_v]

      Το επόμενο απομεινάρι πολέμου, αφορά ένα Ιταλικό περίστροφο Μ1874.

      Το περίστροφο Μ1874 ήταν το πρώτο που υιοθετήθηκε από τον Ιταλικό στρατό και στο οποίο ακολουθήθηκε το σχέδιο του αντίστοιχου Γαλλικού περιστρόφου Μ1873 Modele D' Ordonnance (στην κυριολεξία αντιγράφτηκε ο τρόπος λειτουργίας του και απλά μπήκε και η Ιταλική πινελιά στην εμφάνιση). Κατασκευάστηκε κυρίως στο εργοστάσιο κατασκευής οπλισμού του Glissenti και έλαβε όπως συνηθίζεται και την προσωνυμία αυτή. Το διαμέτρημα του ήταν 10,35 χιλ. είχε κάννη οκτάγωνου σχήματος και αντικαταστάθηκε (όχι όμως από όλες τις Ιταλικές μονάδες, διότι παρέμεινε σε υπηρεσίας έως το 1943) από το νεώτερο περίστροφο Bodeo M1889.

      Το συγκεκριμένο απομεινάρι βρέθηκε από έναν αγρότη καθώς μέσα στο χωράφι του υπήρχε Ιταλικό φυλάκιο με αντιαεροπορικό πυροβόλο, το οποίο εγκαταλείφθηκε το 1943 με την συνθηκολόγηση των Ιταλών. Παρέμεινε πολλά χρόνια θαμμένο στο χώμα και άλλα επίσης πολλά στόλιζε το τζάκι του χωρίς να έχει γίνει ποτέ προσπάθεια συντήρησης του. Το αγόρασα από τον αγρότη πιο πολύ για να δοκιμάσω την τεχνική της ηλεκτρόλυσης για την απομάκρυνση της οξείδωσης. Όπως ήταν φυσικό δεν υπήρχε πιθανότητα να κινείται τίποτε από οτιδήποτε κάποτε κινούνταν. Ελέγχθηκε όμως προσεκτικά για να μην υπάρχει τυχόν ξεχασμένο φυσίγγιο στο βυκίο του. Αφού βεβαιώθηκα ότι δεν υπήρχε ο παραμικρός κίνδυνος, ξεκίνησα την διαδικασία της ηλεκτρόλυσης (περιγράφεται αναλυτικά σε αρκετά βίντεο στο youtube), έφυγε ότι ήταν να φύγει, βάφτηκε με άλατα για να αποκτήσει πάλι μια υφή μαυρομπλέ (διαδικασία cold bluing), έφτιαξα τα πλακάκια των λαβών από πλαστικό πηλό το οποίο βάφτηκε και τέλος τοποθετήθηκε επί μοντελιστικής βάσης γιατί στο εν τω μεταξύ είχα αποφασίσει να το δωρίσω σε έναν καλό φίλο και συνάδελφο για να στολίσει την βιβλιοθήκη του γραφείου του. Το αποτέλεσμα το βλέπετε παρακάτω στις φωτογραφίες.

       Θεωρώ ότι και σ' αυτό το αντικείμενο έδωσα μια δεύτερη ζωή, αν μη τι άλλο αφού τίποτα από αυτό δεν κινείται, τουλάχιστον σαν στολίδι με ιστορία. 

[sac]

Και... επανερχόμαστε στα γνωστά:

Αν είναι σε "καλή κατάσταση", προσέχουμε να μην το χαλάσουμε. Αν δεν είναι σε καλή κατάσταση, πειραματιζόμαστε ελεύθερα. :-)

[panos_v]

      Το επόμενο απομεινάρι είναι μια ξιφολόγχη Ιταλικού τυφεκίου Μ1891.

      Πάλι Ιταλικό αφού έτσι και αλλιώς όλη η Ελληνική ύπαιθρος για πολλά χρόνια ήταν γεμάτη Ιταλικά απομεινάρια πολέμου. Η Ιταλική ξιφολόγχη Μ1891, χρησιμοποιήθηκε στο Ιταλικό τυφέκιο Mannlicher - Carcano M1891, των 6,5 χιλ. που αυτό σημαίνει ότι για 52 χρόνια ήταν στην πρώτη γραμμή στον Ιταλικό στρατό.

      Η συγκεκριμένη ξιφολόγχη που θα αναφερθώ, βρέθηκε στην ύπαιθρο και από το έλασμα της φαίνεται ότι για κάποια εποχή χρησιμοποιήθηκε και για άλλους σκοπούς εκτός από τους αρχικούς, καθώς η αιχμή της έχει τροποποιηθεί σε καμπυλωτή όπως περίπου είναι τα μαχαίρια. Φυσικά ήταν οξειδωμένη λόγω της έκθεσης στα καιρικά φαινόμενα, χωρίς τα ξύλινα πλακίδια της λαβής και επίσης ο δακτύλιος του εκνευτήρα ήταν στρεβλωμένος. Αποκαταστάθηκε όπως το περίστροφο παραπάνω και τοποθετήθηκε σε βάση που κατασκευάστηκε προκειμένου να εκτεθεί σε βιτρίνα.

[panos_v]

Αν είναι σε "καλή κατάσταση", προσέχουμε να μην το χαλάσουμε. Αν δεν είναι σε καλή κατάσταση, πειραματιζόμαστε ελεύθερα. :-)

     Συμφωνώ απόλυτα μαζί σου sac, o σκοπός μου πάντα είναι να επαναφέρω λίγο από την παλαιά αίγλη.

[sac]

Το παραπάνω καρφί είναι για τους νομισματάδες. ;-)

Η συγκεκριμένη ξιφολόγχη που θα αναφερθώ, βρέθηκε στην ύπαιθρο και από το έλασμα της φαίνεται ότι για κάποια εποχή χρησιμοποιήθηκε και για άλλους σκοπούς εκτός από τους αρχικούς, καθώς η αιχμή της έχει τροποποιηθεί σε καμπυλωτή όπως περίπου είναι τα μαχαίρια.

Αν και άσχετος με το θέμα... είναι ασυνήθιστο να "βελτιώνουν" οι στρατιώτες τις ξιφολόγχες; Νομίζω και ο Ρίλκε αναφέρει κάτι τέτοιο στο "Ουδέν νεώτερο από το Δυτικό Μέτωπο" (για ξιφολόγχες), αλλά... θυμάμαι στο Βρετανικό Πολεμικό Μουσείο σημειώνονταν κάποιες επεμβάσεις σε σπαθιά και κάποιες υιοθετούνταν και στις επόμενες εκδόσεις. Δηλαδή, παρουσιαζόταν ένα "εργοστασιακό" σπαθί, δίπλα ένα ίδιο μοντέλο "βελτιωμένο" και παραδίπλα το επόμενο μοντέλο με ενσωματωμένες τις τροποποιήσεις (από την κατασκευή του).

Ένα άλλο παράδειγμα είναι τα αθλητικά ξίφη που οι αθλητές τα καμπυλώνουν με συγκεκριμένο τρόπο, αν και κατασκευάζονται ίσια.

Τι λέει η βιβλιογραφία σας;