Νομισματικά Άρθρα Περιοδικών

[sam_gr]

Είναι  δυνατόν να προσδιορίζεται η ταυτότητα του αγγλικού ασημιού

Του Λευτέρη Κουβαριτάκη

Ο καθορισμός του βαθμού καθαρότητας και της ποιότητας των ευγενών κυρίως μετάλλων γίνεται κατά ποικίλους τρόπους που διαφέρουν σε χώρες και εποχές.
Ένα από τα πιο παληά και ακόμη χρησιμοποιούμενα μέτρα καθορισμού αυτής της ποιότητας, είναι εκείνος που χρησιμοποιείται από τα αγγλικά κρατικά χημεία για το καθαρό ασήμι . Το λιοντάρι «passant»,που εικονίζεται πιο πάνω χρησιμοποιείται από το 1664 σαν ένα μέτρο καθορισμού της ποιότητας του ασημιού.
Σύμφωνα με το νόμο, καθαρό θεωρείται το ασήμι που έχει βαθμό 925, δηλαδή στα 1.000 μέρη τα 925 είναι καθαρό ασήμι. Αυτό το μέτρο υπήρχε πριν το 1.000 μ.Χ. Το ασήμι πήγε στην Αγγλία αρχικά από την Ευρώπη και τα μέτρα καθορισμού της ποιότητάς του καθιερώθηκαν από τους Ευρωπαίους, για αυτό και είναι γνωστά σαν «ανατολικά» στην Αγγλία.
Γύρω στα 1300 μ.Χ. θεσπίσθηκαν νόμοι για το καθορισμό της επεξεργασίας και της ποιότητας του ασημιού και από τότε το αγγλικό ασήμι υπόκειται σε έλεγχο για την ποιότητα του.
Για κάποιον αρχάριο, ένα από τα πιο δύσκολα προβλήματα είναι να καθορίσει εάν ένα ξεχωριστό κομμάτι, από έργο που υποτίθεται ότι κατασκευάστηκε από ασήμι, είναι καθαρό ασήμι και αν είναι, εάν είναι αγγλικό. Γιατί υπάρχουν πολλά μέρη στο κόσμο όπου επεξεργάζονται ασήμι, αλλά κανένα δεν έχει τόσο πλήρες, σύστημα όσο στο Ενωμένο Βασίλειο, για να το φτιάχνουν.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες οι πρώτοι που επεξεργάζονταν ασήμι προσπάθησαν να συνεχίσουν τα σύστημα της γενέτειρας τους. Καθώς όμως δεν υπήρχαν κρατικά χημεία ή συντεχνίες, τελικά οι Αμερικανοί αργυροχόοι, συχνά συμβιβάζονταν με το να σημαδεύουν τα κομμάτια του ασημιού είτε καθαρό ή σε νομίσματα, με το όνομά του για να δείχνουν την ποιότητα του. Και οι αργυροχόοι στον Καναδά, και στις Αγγλικές και στις Γαλλικές περιοχές, έκαναν περίπου το ίδιο πράγμα. Κατά το 18ο  και 19ο αιώνα μέχρι και το Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο , η αργυροχοΐα ήταν μια σημαντική και εξαιρετικά σεβαστή εμπορική επιχείρηση.
Οι επεξεργαζόμενοι τον κασσίτερο, το καλάϊ και οι κατασκευαστές τηγμένων πιάτων τού Σέφφιλντ, όλοι κατασκεύαζαν είδη περίπου ίδια με τους αργυροχόους κατά τη διάρκεια του 18ου και 19ου αιώνα.
Μόνο όμως στα αγγλικά κρατικά χημεία τα ασημικά σημαδεύονταν καθαρά με επίσημη σφραγίδα που περιελάβανε ημερομηνία  βαθμό καθαρότητας και  τα αρχικά των κατασκευαστών . Αυτά σχεδόν πάντα είναι δυνατόν να αναγνωρισθούν.
 Και στην Ευρώπη βέβαια υπήρχαν παρόμοια κρατικά χημεία, αλλά όχι σε τέτοιο έκταση και με τέτοιο σύστημα καθορισμού του ασημιού σαν αυτό της  Αγγλίας. Τα σημάδια που χρησιμοποιήθηκαν είναι συχνά  διφορούμενα και δυσεξήγητα.
Τελειώνοντας θα πρέπει να υπενθυμίσουμε πως δεν είναι μόνο τα από πολύτιμα μέταλλα  σαν το ασήμι και τα χρυσάφι που έχουν αξία, αλλά και καλλιτεχνήματα ή μη κατασκευασμένα από άλλα μέταλλα, όπως τα πιάτα του Σέφφιλντ ή αντικείμενα από κασσίτερο. Αυτά, αν και παλιότερα  ήσαν σε περιφρόνηση, σήμερα είναι καμμιά φορά πιο πολύτιμα , ειδικά όταν είναι σπάνια.


(Άρθρο του Λευτέρη Κουβαριτάκη από το Τεύχος 28,Μάρτιος 1983 ,του Περιοδικού : ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ )

[sam_gr]

Μεγάλη δημοπρασία νομισμάτων στη Ζυρίχη

Του Αθανασίου Ρέσσου

Από τις 20 ως 22 Απριλίου 1983,θα πραγματοποιηθεί στη Ζυρίχη μια από τις σημαντικότερες δημοπρασίες του οίκου Spink και Son Ltd.
Διευθυντής του παραρτήματος αυτού του λονδρέζικου οίκου είναι  ο νονισματολόγος  Κ.Divo, γνωστός στους  Έλληνες συλλέκτες από το βιβλίο του «Μodern Greek Coins». Το μεγαλύτερο μέρος της δημοπρασίας αυτής αποτελείται - σύμφωνα με πληροφορίες -  από σπανιότατα γερμανικά νομίσματα λαμπρής κατάστασης. Αλλά, αν και η διεθνής νομισματική αγορά σχεδόν έχει στεγνώσει υπό καλά ελληνικά νομίσματα, σε αυτή την δημοπρασία θα προσφερθούν 30 περίπου λαχνοί ελληνικού ενδιαφέροντος, όπως:

- 5 Δρχ. 1851 , ΠΩ 2.500 Φράγκα.
- 1 Φοίνικας ,Ε-Α , 1.250 Φράγκα.
- 5 Δρχ. 1901 , Α, 1000 Φράγκα.

Επίσης 10 μετάλλια του Lange σε θαυμάσια κατάσταση, όπως: Κολοκοτρώνης, Γερμανός, Όθων-Πανεπιστήμιο («ΤΟΙΣ ΕΥΕΡΓΕΤΑΙΣ»), Όθων -Αμαλία κ.ά.
Επιπλέον θα προσφερθούν και τρία μετάλλια της Βενετίας (εναντίων των Τούρκων), όπως αυτά που απεικονίζουμε, που ήταν μέχρι σήμερα άγνωστο.
Όπως βλέπουμε ο οίκος του Spink είναι πάντα ικανός για εκπλήξεις . Όσοι ενδιαφέρονται να λάβουν κατάλογο ας γράψουν: Spink και Son Ltd , Hern Divo, Loewenstr. 65, 8001 ΖURICH,Ελβετία.

-Άλλο ένα μετάλλιο για τις Βενετσιάνικες νίκες στην Ελλάδα.

ΚΥΡΙΑ ΟΨΗ: Πορτραίτο του Δόγη Μαρκαντώνιο Τζουστινιάνη
μέσα σε στεφάνι.Στο κάτω μέρος συμβολική παράσταση του βενετσιάνικου
φτερωτού λιονταριού που κατασπαράζει το άπιστο σκυλί τους Τούρκους
ΠΙΣΩ ΟΨΗ: Η Βενετία, προσωποποιημένη σε γυναικεία μορφή
καθισμένη σε θρόνο, παρατηρεί σε πάπυρο που ξεδιπλώνουν
εμπρός της , τις νίκες στην Ελλάδα: 5. S. MAURA (ΛΕΥKΑΔΑ),CORONE (ΚΟΡΩΝΗ),
CALAMATA, ΜΟDΟΝΕ (ΜΕΘΩΝΗ), ΝAPOLI DI ROMANIA (ΝΑΥΠΛΙΟ)

(Άρθρο του Αθανασίου Ρέσσου από το Τεύχος 28,Μάρτιος 1983 ,του Περιοδικού : ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ )

[sam_gr]

Τα χαρτονομίσματα της Κατοχής 1941-' 44

Τα χαρτονομίσματα της Κέρκυρας των 20, 100 και 500 δρχ.

Του Αντωνίου Λιναρδάκη

Στην Αθήνα από τις 11 Νοεμβρίου 1944 είχαν τεθεί σε κυκλοφορία τα νέα τραπεζογραμμάτια με τις νέες δραχμές. Κάθε χρηματαποστολή όμως από την Αθήνα ήταν αδύνατη γιατί ήταν αποκλεισμένη από τις επαρχίες από τις δυνάμεις των ανταρτών του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.
Μια προσπάθεια του Διευθυντού του Υποκ/τος της Τραπέζης της Ελλάδος Δ.Σταματάκου απέτυχε γιατί το πλοίο με το οποίο έφερνε την χρηματαποστολή με τα νέα τραπεζογραμμάτια προσέκρουσε σε νάρκη στο Πατραϊκό κόλπο και βυθίστηκε.
Στις 4 Δεκεμβρίου 1944 άρχισέ, το κίνημα στη Αθήνα, που απέκλεισε τη επικοινωνία με την Κέρκυρα.
Και επειδή δεν υπήρχε άλλος τρόπος για την διευκόλυνση των συναλλαγών, αποφα-σίσ0ηκε η έκδοση τοπικού νομίσματος που θα κυκλοφορούσε μέχρις ότου θα ερχόταν χρηματαποστολή από την Αθήνα.
Έτσι με το κυβερνητικό διάταγμα αρ. 70/18.12.1944 ανατέθηκε στο Υποκατάστημα Κερκύρας της Τραπέζης της Ελλάδος η Έκδοση προσωρινών τραπεζογραμματίων των 20, 100 και 500 δραχμών μέχρι του ποσού των 25.000.000 νέων δραχμών. Επειδή όμως δεν ήταν δυνατόν να παρασκευαστούν στην Κέρκυρα τραπεζογραμμάτια μεγαλύτερης ασφαλείας από την προηγούμενη έκδοση των 100 εκ. αποφασίστηκε η θέση σε κυκλοφορία ιονικών χαρτονομισμάτων, που βρίσκονταν στο ταμείο της Τραπέζης αφού προηγουμένως Θα έμπαινε η επισήμανση της Τραπέζης με ημερομηνία 18 Δεκεμβρίου 1944 και οι υπογραφές του Κίμωνος Καμπαλώνη για τον κυβερνητικό επίτροπο και του Γκίκα Νιάρχου για την Τράπεζα της Ελλάδος. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας κυκλοφόρησαν
- 25.000 γραμμάτια με επισήμανση των 20 ΔΡΧ. επάνω σε Ιονικά 50δραχμα.
- 70.000 γραμμάτια με επισήμανση των 100 ΔΡΧ. επάνω σε Ιονικά 100δραχμα

- 50 ΔΡΧ Ιονικό χαρτονόμισμα με μαύρη επισήμανση «20 ΔΡΑΧΜΑΙ ΕΙΚΟΣΙ»

- 100 ΔΡΧ Ιονικό χαρτονόμισμα με κόκκινη επισήμανση «ΔΡΑΧΜΑΙ ΕΚΑΤΟΝ»

- 35.000 γραμματεία με επισήμανση των 500 Δρχ. , επάνω σε Ιονικά 1.000δραχμα συνολικής αξίας 25.000.000 Δρχ. Τα γραμμάτια αυτά είχαν την ίδια αξία με τα τραπεζογραμμάτια των Αθηνών. Έτσι μόλις σταμάτησε το κίνημα στις αρχές Ιανουαρίου 1945 και έφθασαν οι νέες δραχμές από την Αθήνα σχεδόν όλα ανταλλάγησαν γιατί αντιπροσώπευαν σημαντικές αξίες,  αν ληφθεί υπόψη ότι ο μηνιαίος μισθός του Διευθυντού του Υποκ/τος Κερκύρας της Τραπέζης ήταν 600 νέες δραχμές. Γι’ αυτό σήμερα τα γραμμάτια αυτά είναι σπανιότατα.

- 1000 ΔΡΧ Ιονικό χαρτονόμισμα με μαύρη επισήμανση «500 ΔΡΑΧΜΑΙ ΠΕΝΤΑΚΟΣΙΑΙ»

(Άρθρο του Αντωνίου Λιναρδάκη από το Τεύχος 28,Μάρτιος 1983 ,του Περιοδικού : ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ )

[sam_gr]

Ναπολέων Σούρσος

Ένας χαράκτης Ιστιοπλόος

Του Πάνου Ταζεδάκη

- Μετάλλιο Ναυτικού Αγώνος, γνωστό σαν «Μιλλίων» ,
 εξωτερική διάμετρος 4 εκατ. , εσωτερική 2.8 εκατ.

- Το μετάλλιο της «Μαύρης Γίδας-.
 Χάλκινο διαμ. 3.9 εκατ.

- Μετάλλιο για τους V Βαλκανικούς Αγώνες Κινητού
Στόχου, 1971.  Χάλκινο διαμετ. 4.5 εκατ.

Παρόλο που τον λένε Ναπολέοντα, ο Σούρσος είναι άνθρωπος ήσυχος και ήρεμος. Τώρα έχει αποσυρθεί από τη δουλειά και χτίζει ένα στούντιο, στο σπίτι του στην «’Ανδρο» , για να μην ενοχλεί και για να μην ενοχλείται, όπως λέει.
0 Σούρσος γεννήθηκε στις 15 Ιουλίου 1913 στην Αθήνα και σπούδασε τέσσερα χρόνια στην Σχολή Καλών Τεχνών του Πολυτεχνείου. Πατέρας του ήταν ο ζωγράφος και χαράκτης Σωκράτης Σούρσος (1870-1944), που έργο του υπάρχει στην Εθνική Πινακοθήκη και που από το 1893 είχε κατάστημα χαρακτικής στην οδό Κτενά, στο ίδιο μέρος που διατηρείται και σήμερα, με ένα μικρό διάλειμμα το 1938, λόγω αναδόμησης, με την πραγματική έννοια, του κτιρίου στο οποίο στεγάζεται.
Ο Ναπολέων δεν μπόρεσε να τελειώσει τις σπουδές του στο Πολυτεχνείο ούτε να συνεχίσει καριέρα στο Πολεμικό Ναυτικό, στο οποίο είχε πάει εθελοντής, γιατί το 1934 αρρώστησε ο πατέρας του και αναγκάστηκε να αναλάβει το κατάστημα. Έτσι βρέθηκε στη δουλειά σαν χαράκτης, ενώ παράλληλα ακολουθούσε το μεγάλο του πόθος: την θάλασσα.
Το 1937 απόκτησε το πρώτο του αγωνιστικό σκάφος, έγινε μέλος στον Ναυτικό Όμιλο της Ελλάδος και έπαιρνε μέρος σε όλους τους αγώνες ιστιοπλοΐας - ανελλιπώς. Μεταπολεμικά απόκτησε άλλο σκάφος και στη συνέχεια έφτιαξε ένα σκάφος 8.20 μέτρων, με σουηδικά σχέδια. Ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της Πανελληνίου Ομοσπονδίας Ιστιοπλοΐας Ανοικτής Θαλάσσης (ΠΟΙΑΘ), οργάνωσε το ιστιοπλοϊκό ράλλυ του Αιγαίου και γενικά είχε τη φροντίδα των διεθνών αγώνων ιστιοπλοΐας ανοικτής θαλάσσης, που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία, με συμμετοχή πολλών ξένων σκαφών , και που οι βαθμοί τους μετρούσαν στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα.

- Μετάλλιο της Εθνικής Αντίστασης 1941-1948
Μακεδονίας-Θράκης, Επίχρυσο διαμ. 4 εκατ.

- Μετάλλιο της Βασιλικής Ιστιοπλοϊκής
Ομοσπονδίας Ελλάδος για το I.L.O.A. ΕURΟΡΕΑL
CHAMPIONSHIP 1970 xαλκινο διαμ. 4 εκατ.

Τώρα πια έχει εγκαταλείψει τους αγώνες αλλά διατηρεί πάντα ένα τρεχαντήρι, τη «Φιλλιώ» , και περνά τους καλοκαιρινούς μήνες στην Άνδρο.
Ο Σούρσος έχει κι άλλα χόμπυ την ζωγραφική, τη γλυπτική και την κατασκευή μοντέλων πλοίων, από ξύλα που κόβει μόνος του. Από μικρός παίζει ακορντεόν και φυσαρμόνικα, με μεγάλη δεξιοτεχνία.
Μας διηγείται την ακόλουθη ιστορία: Σε ηλικία 14 περίπου ετών, ο φίλος του και συνομήλικος του Αλέκος Σακελάριος ήθελε να αποκτήσει βιολί, που όμως την εποχή εκείνη ήταν πολύ ακριβό. Έτσι αγόρασε μια φυσαρμόνικα, που τότε στοίχιζε είκοσι δραχμές, και πήγε στον Σούρσο για να τον μάθει να παίζει. Ο Σούρσος του έδινε οδηγίες, πότε να φυσάει και πότε να ρουφάει, και όταν ο Σακελάριος τελειοποίησε την τεχνική του πήγαν να κάνουν καντάδα σε μια κοπέλλα στην οδο Λευκωσίας, μια από τις τρεις όμορφες μελαχρινές αδελφές, ορφανές από πατέρα, που είχαν έρθει από την Ρωσία. Ξεκίνησαν λοιπόν, τρείς φίλοι, ο Αλέκος Σακελλάριος, ο Νότης Οικονόμου και ο Ναπολέων Σούρσος, πήγαν και στήθηκαν κάτω από το παράθυρο της κοπέλας, καβγάδισαν για το ποιος θα παίξει την φυσαρμόνικα και αποφασίστηκε να παίξει ο Σακελλάριος, που άρχισε να παίζει διάφορα τραγουδάκια δικά του. Οπόταν η κοπέλλα άνοιξε το παράθυρο και τους ψιθύρισε «Ναπολέων πιο σιγά, γιατί θα ξυπνήσει η μαμά», για μεγάλη απογοήτευση του Σακελλάριου.
Σαν χαράκτης Ο Σούρσος έφτιαχνε κάθε είδους βιομηχανικές μήτρες, επιγραφές, σήματα, αναμνηστικές πλακέτες και πολυάριθμα μετάλλια στα οποία κυριαρχούσαν το μετάλλια ναυτικών Qμίλων και θαλασσινών αγωνισμάτων. Πολλά μετάλλια έχουν την υπογραφή του, άλλα μόνο το μονόγραμμα  του Ν.Σ. Έφτιαξε το μετάλλιον Ναυτικού Αγώνος, γνωστό σαν «Μιλλίων», που απονεμήθηκε για θαλασσινή υπηρεσία κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και το διάσημο του «Τάγματος Αφανών Ηρώων» μιας οργανώσεως αξιωματικών, με αρχηγό τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων, που έδρασε κατά την κατοχή.
Υπήρξε πρόεδρος  του Συλλόγου των Χαρακτών και Σφραγιδοποιών αλλά παραιτήθηκε όταν διαπίστωσε πως τα μέλη δεν είχαν αλληλεγγύη και πως όλες οι συστάσεις του, να μην αγωνίζονται αθέμιτα και να μην κλέβουν σχέδια των συναδέλφων τους, έμειναν χωρίς ανταπόκριση.
Ο Σούρσος απόφευγε να λαμβάνει μέρος σε καλλιτεχνικές εκθέσεις, γιατί τον ενοχλούσε η πολλή καλλιτεχνία, έλαβε μέρος σε μια μόνο Πανελλήνιο Καλλιτεχνική Έκθεση και ο αρχιχαράκτης του Νομισματοκοπείου της Τραπέζης της Ελλάδος, που ήταν μέλος της επιτροπής, φρόντισε και τον διόρισε στο Νομισματοκοπείο , επειδή του άρεσαν τα έργα του. Ο Σούρσος παραιτήθηκε σύντομα, γύρισε στο κατάστημα  του, αγόρασε πρόσθετα μηχανήματα και ρίχτηκε στη δουλειά του, όπως την ήθελε αυτός.
Παραθέτουμε φωτογραφίες μεταλλίων του Σούρσου, που δεν χρειάζονται  ιδιαίτερες εξηγήσεις, εκτός από ένα: το εικονιζόμενο μετάλλιο της Μαύρης Γίδας (BLACK GOAT OFFSHORE) έγινε με έμπνευση του αξιωματικού του Ναυτικού και ιστιοπλόου Γεωργίου Κρέμου, για να σατυρίσει το Έπαθλον Διονύσου Μελαναίγιδος, που απονέμει ο Ναυτικός  Όμιλος της Ελλάδος.
Τελειώνοντας αναφέρουμε πως και ο Σωκράτης Σούρσος είχε κάνει μετάλλια, μεταξύ των οποίων το μετάλλιο σε ανάμνηση του πρώτου αεροπορικού γύρου της Μεσογείου, το 1928, από τους  Έλληνες αεροπόρους Αδαμiτη και Παπαδάκο και κάποιο μετάλλιο που παριστάνει την Άρτεμη και ένα ελάφι.

- Ε' Πανελ. Πρωτάθλημα Ταχύτητος, 1962.
Χάλκινο μιας όψεως, μεγάλη διάμετρος 9 εκατ.
, μικρή διάμετρος. 6 εκατ.

- Μετάλλιο Δήμου Πειραιώς  χάλκινο διαμ. 6.4 εκατ.

(Στο επόμενο τεύχος και άλλα μετάλλια του Ν. Σούρσου)



(Άρθρο του Πάνου Ταζεδάκη από το Τεύχος 28,Μάρτιος 1983 ,του Περιοδικού : ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ )

[sam_gr]

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ ΕΥΡΩΠΗ 1918-1940 .
Μέρος Ε'. (τελευταίο)

Του Νίκου Βασιλόπουλου

Ρουμανία

Το ρουμάνικο λέι ήταν μέχρι το 1914 ισότιμο με το χρυσό φράγκο της Λατινικής Νομισματικής Ενώσεως, της οποίας ακολουθούσε τη νομισματική τυπολογία.
Η Ρουμανία έκοψε εν τούτοις το 1906 μια σειρά από ανορθόδοξα χρυσά νομίσματα των 12, 5 λέι = 12.5 φράγκα, 25 λέι 25 φρ. και 50 λέι = 50 φρ., τα οποία είχαν μεν κανονικά βάρη, αλλά διαστάσεις πολύ μεγάλες που θύμιζαν έντονα τα αυστριακά δουκάτα. Μετά τον Α’ Παγκ. Πόλεμο το λέι κατρακύλησε στο 1/30 περίπου της παλιάς τιμής του. Παρόλα αυτά και προτού καθοριστεί ακόμα δια νόμου η τιμή του λέι, το ρουμανικό κράτος "πατώντας» στην επίσημη (που παρέμεινε η παλιά), τιμή, προχώρησε στην κοπή μιας σειράς νομισμάτων των 20 λέι και 100 λέι με την ευκαιρία της στέψεως του βασιλιά Φερδινάνδου (1922).

Τα δυο αυτά φαντάσματα του παλαιού χρυσού λέι, με τις άσχετες προς την πραγματική τιμή του λέι τιμές, ανήκουν στο χώρο των ψευδονομισμάτων. Το κόστος τους ήταν το λιγότερο 600 λέι για τα «20 λέι» και 3.000 λέι για το νόμισμα των «100 λέι». Οι ποσότητες στις οποίες κόπηκαν είναι πολύ μεγάλες για την σπανιότητα με την οποία τα συναντά κανείς σήμερα. 300.000 νομίσματα των 20 λέι και 30.000 νομίσματα των 100 λέι. Πιθανότατα δεν πουλήθηκαν στους φανατικούς βασιλόφρονες της Ρουμανίας, παρά μόνον στο πολύ περιορισμένο συλλεκτικό κοινό της χώρας αυτής.

Παράλληλα, το 1922 κόπηκαν και άλλα 2 νομίσματα των 25 και 50 λέι, κανονικού βάρους ως προς τα δεδομένα της Λατινικής Νομισματικής  Ενωσης (8.0 gr και 1.6 gr αντιστοίχως), αλλά διαστάσεων εντελώς διάφορων, που θύμιζαν έντονα τα πολλαπλάσια του χρυσού δουκάτου, νομίσματος εμπορικού και ιδιαίτερα προσφιλούς στους λαούς της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης. Και τα νομίσματα αυτά πουλήθηκαν σε ελάχιστη ποσότητα στους λίγους συλλέκτες της χώρας, σε τιμή υψηλότερη της ονομαστικής. Το 1929 αναγνωρίστηκε η πραγματική αξία του (de facto από το 1918), υποτιμημένου λέι. Η αξία του καθορίστηκε πάνω στο χρυσό και ήταν σχεδόν το 1/30 του παλαιού χρυσού λει-φραγκου.
Παρόλα αυτά και παρά το γεγονός ότι το λέι είχε καθορισμένη αξία έναντι του χρυσού, 30 περίπου φορές μικρότερη από ότι παλαιότερα, το ρουμανικό κράτος κόβει το 1939 και 1940 εικοσόφραγκα εκατόφραγκα χρυσά τύπου Λ.Ν.Ε.

Η Ρουμανία έκοψε τα ψευδονομίσματα, όπως και η Ελλάδα (1935) καταπατώντας και τους τύπους και την ουσία. Πουλήθηκαν σε τιμή πολύ υψηλότερη από την ονομαστική, αφού η εσωτερική τους αξία ήταν κατά πολύ υψηλότερή της.

Έτσι τα νομίσματα αυτά με τις άσχετες προς την πραγματική τους αξία ονομαστικές αξίες, ήταν από τη φύση τους ψευδονομίσματα που δεν μπορούσαν να κυκλοφορήσουν. Επί πλέον γινόταν και κρατική παραβίαση νόμων, αφού το λέι ήταν αξίας (καθορισμένης σε χρυσό), κατά πολύ μικρότερη από την ονομαστική (αναγραφόμενη), έναντι του πολύτιμου αυτού μετάλλου. Αποτελούν τα πιο καθαρά ψευδονομίσματα με τα ελληνικά του 1935 (1940). Αλλά η Ρουμανία μας επεφύλαξε και μια νομισματική έκπληξη. 0 πόλεμος στάθηκε η αιτία μιας νέας σταθερά αυξανόμενης υποτίμησης του λέι.

Τα ασημένια νομίσματα διαδέχονταν το ένα το άλλο, με νέες όλο και μεγαλύτερες ονομαστικές αξίες και σε όλο και μικρότερα νομίσματα.  Έτσι μπροστά στον κίνδυνο να χαθεί εντελώς η εμπιστοσύνη του κόσμου προς το εθνικό νόμισμα, σε συνάρτηση με μια απαραίτητη ζήτηση χρυσών νομισμάτων, που ευνοούσαν πιθανότατα το μαυραγοριτισμό και την παράνομη διακίνηση, το κράτος αποφασίζει την κοπή χρυσού νομίσματος το 1944. Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψη του, κόβει το παραπάνω χρυσό χωρίς να αναγράψει ονομαστική αξία. ' Έχοντας σαν σκοπό την ευρεία κυκλοφορία του το κόβει σε 75.000. 000 κομμάτια, αποφεύγοντας γράψει μια οποιαδήποτε αξία λόγω του υψηλού πληθωρισμού που γνώριζε η χώρα. Παρά το ανορθόδοξο της όλης επιχειρήσεως , το νόμισμα αυτό είχε την ουσιαστική ιδιότητα ενός νομίσματος. Είχε κοπεί για να κυκλοφορήσει και να αποτελέσει μέσο ανταλλαγής. Με το να μην έχει ονομαστική αξία θα γινόταν εμπορικό νόμισμα κατά το παράδειγμα των δουκάτων. Αξίζει το σεβασμό ενός γνήσιου νομίσματος, γνησιότερου πάντως όλων των ρουμανικών της περιόδου 1922-1944.

Σοβιετική Ένωση

«Τα λεφτά μας γίναν ρούβλια». Αυτή είναι η γνωστή μας φράση που δίνει την πραγματική εικόνα της νομισματικής-οικονομικής κατάστασης που δημιουργήθηκε στη Ρωσία μετά την Επανάσταση του 1917. Χρειάστηκαν μερικά χρόνια, μέχρι να αναστηλωθεί το σοβιετικό νόμισμα στο ύψος (και αυτό δεν είναι τυχαίο) του τσαρικού αυτοκρατορικού ρουβλιού. Αυτό δεν ίσχυσε μόνο στη νέα επίσημη τιμή του ρουβλιού, που ήταν ίδια με την προεπαναστατική, αλλά αφορούσε και τα ασημένια νομίσματα αλλά και τα χρυσά, τα οποία αποτελούσαν, όπως είπαμε, την έμπρακτη απόδειξη των όσων ο νόμος, περί αξίας του νομίσματος, καθόριζε, αλλά και το χειροπιαστό τεκμήριο της υπόστασης κάθε νομισματικού συστήματος, που είχε σαν βάση το χρυσό. Και το νεαρό σοβιετικό κράτος είχε απόλυτη ανάγκη νομισματικής φερεγγυότητας . Γι' αυτό το 1923 κόπηκαν χρυσά νομίσματα ( τσέρβονετς ) των 10 ρουβλιών. Το νόμισμα αυτό ήταν ακριβώς το ίδιο με το 10ρουβλο του τσάρου Νικόλαου Α' σε βάρος και διαστάσεις.
Το γεγονός ότι το σοβιετικό κράτος είχε επιλέξει νομίσματα ίσης αξίας με αυτά του προηγούμενου καθεστώτος, αποτελούσε πράξη διευκολύνσεως παντός είδους υπολογισμού (σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια), από άποψη νομισματική, χρηματιστική , οικονομική, εμπορική, πολιτική. Επιπλέον ήταν ήδη γνωστό, σαν σύστημα στον κόσμο και δεν δημιουργούσε πρόβλημα τέτοιου είδους. 'Ίσως μάλιστα να έγινε και σκόπιμα για να κυκλοφορήσουν, τα ισότιμα με τα νέα, παλαιότερα βασιλικά νομίσματα, με απώτερο σκοπό την άρση τους από την κυκλοφορία και τη συγκέντρωσή τους, βέβαια στα κρατικά θησαυροφυλάκια. Σαν νομίσματα παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω του ότι θεωρούνται, σαν τα νομίσματα (και είναι) που εξέφρασαν μια επανάσταση που θέλησε να αλλάξει τα πάντα και σαν τέτοια θα προσπαθήσω να τα εξετάσω.
Και πρώτα-πρώτα, το γεγονός και μόνο ότι κόπηκαν χρυσά νομίσματα, δείχνει ότι το νεαρό σοβιετικό καθεστώς ακολούθησε τον ίδιο νομισματικό δρόμο με τις καπιταλιστικές χώρες. Τα νομίσματα παρουσιάζουν ορισμένα χαρακτηριστικά που είχαν και τα παλαιότερα χρυσά των Τσάρων. Συγκεκριμένα οι κυκλικές διακοσμήσεις, η περιγεγραμμένη από εσωτερική κυκλική γραμμή επιγραφή, η ίδια η εσωτερική κυκλική γραμμή και τα γράμματα δίνουν την εντύπωση μιας επανάληψης ( ; ) ή ενός σεβασμού ( ; ) παλαιότερων τέτοιων στοιχείων. Στο εσωτερικό ο θυρεός είναι επιβλητικός και περίτεχνα χαραγμένος.

Δεν θα ήταν ίσως άσκοπο εδώ, να υπενθυμίσω ότι και ένα άλλο χρυσό νόμισμα, έφερε και εκείνο τα επαναστατικό σύμβολα του σοσιαλισμού της εποχής εκείνης (το σφυρί και το δρεπάνι). Ήταν τα νομίσματα της σοσιαλιστικής Αυστρίας. Αλλά με πόσο διαφορετικό τρόπο! Οι Αυστριακοί είχαν διαλέξει ένα παραδοσιακό εθνικό θέμα -τον αετό - μέσω του οποίου πρόβαλαν τα σοσιαλιστικά σύμβολα, με έναν πολύ πετυχημένο στυλιζαρισμένο τρόπο, έτσι που το νόμισμα φαινόταν σαν κάτι το εντελώς καινούργιο.
Το σοβιετ, νόμισμα θυμίζει παλιά ρωσικά νομίσματα, μόνο που στη θέση του αετού, φιγουράρει ένα άλλο σύμβολο, το σφυροδρέπανο. Έχομε δηλαδή μόνο μια αλλαγή συμβόλων και όχι τρόπου παρουσιάσεώς τους, που παραμένει ηθελημένα ή αθέλητα ο ίδιος. Ερχόμαστε στην πίσω όψη του νομίσματος που αναπαριστά μια σκηνή γεμάτη αλληγορία. 0 ρωμαλέος σπορέας «πλαισιωμένος» στο βάθος από εργοστάσια και μηχανήματα, αντιπροσωπεύει, πέρα για πέρα, την οικονομική προσπάθεια της εποχής και σαν λαϊκή εικόνα έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα βασιλικά κεφάλια των τσάρων. Η σύγκρουση και αντιπαράθεση μεταξύ παλιού και νέου καθεστώτος είναι και πειστική για το λαό και εξαιρετικά πετυχημένη με το πνεύμα της εποχής.

Δεν μπορούμε όμως να μην συλλογιστούμε τη σπορέα των γαλλικών ασημένιων κερμάτων, που 25 χρόνια κιόλας πριν είχε εισαχθεί στην νομισματική, από μια καπιταλιστική χώρα και να μην αναρωτηθούμε, κάνοντας τη σύγκριση για τα ρήματα που έκανε η νομισματική στη Σοβιετική  Ένωση μετά την μεγαλειώδη Οκτωβριανή επανάσταση και το μεγάλο άλμα που είχε σημειωθεί εκεί στο χώρο των Τεχνών.

Σουηδία

Όσο και αν φανεί παράδοξο η ουδέτερη στον Α ' παγκόσμιο πόλεμο Σουηδία γνώρισε και αυτή τις νομισματικές συνέπειές του. Η κορόνα γνώρισε μια υποτίμηση έναντι του χρυσού. Στα 1925 όμως το σουηδικό νόμισμα ξαναβρήκε την ισοτιμία του απέναντι στο χρυσό. Έτσι ξανάρχισε η κοπή χρυσών νομισμάτων των 20 κορονών όπως και προ του πολέμου. Το 1920 είχε προηγηθεί η κοπή χρυσών νομισμάτων των 5 κορονών, τα οποία τέθηκαν κανονικά σε κυκλοφορία.

Αντίθετα τα νομίσματα των 20 κορονών δεν τέθηκαν όπως φαίνεται σε κυκλοφορία τουλάχιστον στο σύνολό τους. Υπενθυμίζομε ότι το νόμισμα των 20 Κ. ήταν βαρύτερο της αγγλικής λίρας με 8.96 γραμμάρια έναντι 7.988 γραμμάρια.
Τσεχοσλοβακία
Το νέο αυτό κράτος, που προέκυψε κυρίως από το διαμελισμό της Αυστρουγγρικής Αυτοκρατορίας, υιοθέτησε ένα νομισματικό σύστημα που βασιζόταν στο χρυσό, με μονάδα την κορόνα, η οποία δεν ήταν άλλη από την παλιά αυστριακή κορώνα. Η τελευταία αυτή υποτιμήθηκε πολύ λίγο στην περιοχή της Τσεχοσλοβακίας μέχρι το 1918, σταθεροποιήθηκε στα 1925 και καθορίστηκε επισήμως σε χρυσό στα 1929. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η αυστριακή κορόνα στην ίδια την Αυστρία υποτιμήθηκε τόσο πολύ, ώστε το σελίνι σαν νέα νομισματική μονάδα να ληφθεί ίσο με 10.000 κορώνες!!! Η Τσεχοσλοβακία, εν τούτοις, δεν έκοψε νομίσματα πολλαπλάσια της κορόνας σε χρυσό. Αντίθετα ακολουθώντας την Αυστριακή συνήθεια έκοψε χρυσά δουκάτα (γνωστά σε μας σαν φλουριά), κατεξοχήν εμπορικά νομίσματα τα οποία δεν είχαν καμμιά σχέση με την κορόνα. Τα ιδιόρρυθμα αυτά νομίσματα κόπηκαν σε πολύ μικρούς αριθμούς με την ευκαιρία αναμνηστικών επετείων.

Φιλλανδία

Η Φιλλανδία αποτελούσε ημιανεξάρτητη περιοχή της τσαρικής Ρωσίας (Μεγάλο Δουκάτο). Μετά την Επανάσταση ανεξαρτητοποιήθηκε και το νόμισμά της, ισότιμο με το φράγκο της λατινικής Νομισματικής Ενώσεως, υποτιμήθηκε φτάνοντας στο 1/8 της αξίας του και σταθεροποιήθηκε το 1925 σε αυτό το επίπεδο. Το 1926 κόπηκαν 50.000 σειρές των 100 και 200 μάρκων, λίγα βέβαια για να κυκλοφορήσουν, τόσα όμως ώστε να αποδείξουν ότι το φιλλανδικό μάρκο ήταν όντως χρυσό.

Τελειώνοντας αυτό το άρθρο, πάνω στην εκδοτική δραστηριότητα του χρυσού νομίσματος στον ευρωπαϊκό χώρο την εποχή του μεσοπολέμου, θα ήθελα να υπογραμμίσω τα εξής: Το θέμα και ο σκοπός του άρθρου κινήθηκε γύρω από ένα μόνο άξονα, την ουσιαστική λειτουργία των νομισμάτων που μέχρι τώρα είδαμε, η οποία απορρέει από την κανονική κυκλοφορία τους στις συναλλαγές. Αυτό κυρίως θέλησα να παρουσιάσω εκθέτοντας όλη αυτά τα νομίσματα.
Η περίοδος ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα γιατί αφορούσε την περίοδο της ρήξεως, μεταξύ κανονικής κυκλοφορίας του χρυσού νομίσματος ( ισότιμου και αλληλομετατρέψιμου με το τραπεζογραμμάτιο ), με τη νέα κατάσταση, που το χρυσό νόμισμα υποκυκλοφορούσε ή δεν κυκλοφορούσε σε σχέση τυπικής ισοτιμίας με το τραπεζογραμμάτιο (το οποίο έτεινε να γίνει απλό χαρτονόμισμα ).
 Υπενθυμίζουμε εδώ ότι γενικά οι συναλλαγές μέχρι το 1914 γινόταν κατά κανόνα με νομίσματα χρυσά ή ασημένια, τα οποία είχαν εσωτερική αξία, αυτά τα ίδια σαν μέταλλα, και μπορούσαν έτσι να γίνουν αντικείμενα συναλλαγής επί τη βάσει του βάρους τους. 0 κάτοχός τους ήταν προφυλαγμένος από ποικίλες εξελίξεις, δεδομένου ότι κατείχε ένα νομικό τίτλο μιας συγκεκριμένης αξίας, αλλά κι ένα πολύτιμο αντικείμενο με δεδομένη εμπορική τιμή και αξία. Τα σύγχρονα νομίσματα δεν έχουν εσωτερική αξία και αποτελούν στην πραγματικότητα παραστατικό ή συμβατικό χρήμα και λέγονται συνήθως κέρματα.
Το πέρασμα λοιπόν του ενός Νομίσματος από πολύτιμο μέταλλο στο σημερινό Νόμισμα-κέρμα έγινε στην περίοδο του μεσοπολέμου. Και τα πρώτα σπασμένα πλήρωσε το χρυσό Νόμισμα. Τότε χάθηκε η εσωτερική αξία και έμεινε η ονομαστική-συμβατική. Την ιστορική αυτή σελίδα παρακολουθήσαμε μέσα από όλα τα νομίσματα που είδαμε. Και το ψευδονόμισμα γεννήθηκε ακριβώς μέσα στην ανάγκη, των κυβερνώντων να χρυσώσουν τη μαύρη ή 6 γκρίζα πραγματικότητα με χρυσά φαντάσματα, αλλά και των κυβερνομένων που είχαν συνηθίσει να βλέπουν τα πραγματικά μέσα των ανταλλαγών να λάμπουν. 'Ότι λάμπει δεν σημαίνει ότι είναι χρυσό νόμισμα για τις συναλλαγές.
 Έτσι η ψευδονομισματική δραστηριότητα των κρατών έφτασε μέχρι τις μέρες μας όλο και πιο ξεκομμένη από τα πραγματικά νομίσματα και τις πραγματικές λειτουργίες τους. Στους συλλέκτες απομένει να αποφασίσουν με ποια νομίσματα θα πλουτίσουν τη συλλογή τους.



(Άρθρο του Νίκου Βασιλόπουλου από το Τεύχος 28,Μάρτιος 1983 ,του Περιοδικού : ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ )

[sam_gr]

ΤΑ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ Π.Ε.Ε.Α.

Του Αντωνίου Λιναρδάκη

Με το διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό της 10 Μαρτίου 1944 συγκροτήθηκε η Π.Ε.Ε.Α. (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) πιο γνωστή σαν «Κυβέρνησης του βουνού» και στην οποία θα υπάγονταν η πολιτική οργάνωση του ΕΑΜ και οι αντάρτες του ΕΛΑΣ.
Ύστερα από λίγες ημέρες, άρχισε να εκδίδεται το επίσημο όργανο της Π.Ε.Ε.Α., το ΔΠΚΑ: Δελτίο Πράξεων και Αποφάσεων, δηλαδή η εφημερίδα της Κυβερνήσεως του Βουνού και στο οποίο δημοσιεύονταν οι πράξεις (:Νόμοι) και οι Αποφάσεις (:Διατάγματα) της Π.Ε.Ε.Α.
 Με την Πράξη 28 της 27.4.1944 (και όχι 82 όπως από λάθος αναριθμητισμού αναγράφεται στην πίσω όψη των ομολόγων) αποφασίστηκε η έκδοση εθνικών ομολόγων για την πληρωμή των προμηθειών των στρατιωτικών μονάδων και την αντικατάσταση των πρόχειρων χειρόγραφων αποδείξεων παραλαβών που δίνονταν μέχρι τότε.
Τα ομόλογα αυτά όμως 5,25,100 και 500 οκάδων σιταριού και συνολικού ποσού 2.000.000 οκάδων, θα μπορούσαν να κυκλοφορούν αντί χαρτονομίσματος και θα εξοφλούντο μέσα σε έξη μήνες από την απελευθέρωση της χώρας. Κρίθηκε δε σκόπιμο να εκδοθούν τα ομόλογα αυτά σε σιτάρι, γιατί σαν είδος πρώτης ανάγκης παρουσίαζε σταθερότητα την εποχή εκείνη που η αξία της δραχμής συνεχώς έπεφτε.

Ομόλογο  5 οκάδων σταριού

Ομόλογο  25 οκάδων σταριού

Ομόλογο  100 οκάδων σταριού

Ομόλογο  500 οκάδων σταριού

Σφραγίδα Ηπείρου

Σφραγίδα Ε.Τ.Α Ηπείρου

Σφραγίδα Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας

Σφραγίδα Στερεάς Ελλάδας

Σφραγίδα Γεν. Στρατηγείου ΕΛΑΣ

Σφραγίδα Αθηνών Πειραιώς Αττικής

Σφραγίδα Πελοποννήσου

Σφραγίδες « Αναμνηστικό »

Στις 22.8.1944 η Γραμματεία Οικονομικών (Υπουργείο Οικονομικών) παρέλαβε στο χωριό Πετρίλο κοντά στο Καρπενήσι, ομόλογα συνολικής αξίας 2.005.005 οκάδων σιταριού, από τα οποία 2.000.000 οκ. παραδόθηκαν στην Επιμελητεία του Αντάρτη, (Ε.Τ.Α) και το υπόλοιπα 5.005 οκ. σφραγίστηκαν στην πίσω όψη, διαγωνίως με την σφραγίδα ΑΝΑΜΝΗΣΤΙΚΟ  και μοιράστηκαν στους ευρισκόμενους εκεί πολίτες και αντάρτες.
Από αυτά θα έμπαιναν τελικά σε κυκλοφορία 1.965.000 οκ. σύμφωνα με τη πιο κάτω απόφαση .Με την αξία των 500 οκ. σιταριού τυπώθηκαν μόνο 100 ομόλογα , αλλά και αυτά δεν μπήκαν σε κυκλοφορία γιατί λόγω της μεγάλης αξίας τους θα ήταν δύσχρηστα στις συναλλαγές .
Εδώ παραθέτουμε την απόφαση για τη θέση σε κυκλοφορία των Εθνικών Ομολόγων , που μας παρέχει όλα τα σχετικά στοιχεία.

Οι σφραγίδες που φέρουν πίσω τα ομόλογα κατ ‘ περιοχή είναι οι εξής :

-Πελοποννήσου: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 
-Ηπείρου: ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΗΠΕΙΡΟΥ
-Μακεδονίας: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
-Στερεάς: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
-Αττικής: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΘΗΝΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
-Θεσσαλίας: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
ΠΕΕΑ : ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΙΚΟΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΛΑΣ

ΓΕΝΙΚΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΟΝ 1943

Tα ομόλογα της ΠΕΕΑ δεν φέρουν σφραγίδα Διοικητικής Επιτροπής αλλά την σφραγίδα του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ γιατί η ΠΕΕΑ δεν είχε δική της Επιμελητεία ούτε ταμείο, αλλά ήταν προσκολλημένη για μισθοτροφοδοσία στο Γενικό Στρατηγείο.
Τα εθνική  ομόλογα της ΠΕΕΑ, που σύμφωνα με την πράξη 28/27.4.1944 θα εξοφλούντο το αργότερο μέσα σε έξη μήνες από την ημέρα της απελευθερώσεως της χώρας δεν εξοφλήθησαν ποτέ. Γιατί λίγο μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής, τον Οκτώβριο του 1944, επήλθε διαφωνία μεταξύ της ΠΕΕΑ και της κυβερνήσεως του Γ. Παπανδρέου (που στις 18.10.1944 είχε έλθει στην Αθήνα από την Μέση Ανατολή) για το πολιτικό πρόβλημα της Ελλάδος, που κατήληξε στο ένοπλο κίνημα της 4η Δεκεμβρίου 1944, με αποτέλεσμα, να μην αναγνωρισθούν οι πράξεις και αποφάσεις της ΠΕΕΑ που μέσα σ' αυτές ήταν και η εξόφληση των ομολόγων.


(Άρθρο Του Αντωνίου Λιναρδάκη από το Τεύχος 42, ΜΑΙΟΣ 1984 ,του Περιοδικού : ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ )

[sam_gr]

Τα χαρτονομίσματα της Κατοχής 1941-' 44

Τα χαρτονομίσματα της Κέρκυρας των 100 εκατομμυρίων.

Του Αντωνίου Λιναρδάκη


Μετά το Αργοστόλι ο Κυβερνητικός Αντιπρόσωπος για τα Επτάνησα, υπουργός Λέων Μακκάς πήγε, στις 18.10.1944 στην Κέρκυρα. Και εκεί ένα από τα πρώτα μέτρα που πήρε ήταν και η έκδοση ταμειακών γραμματίων για την διευκόλυνση των συναλλαγών.
Με το κυβερνητικό διάταγμα αρ. 24118. 10.1944 εδόθηκε εντολή να εκδοθούν μέσω του Υποκ/τος Κερκύρας της Τραπέζης της Ελλάδος ταμειακά γραμμάτια αξίας 50 και 100 εκ. Δρχ., συνολικής αξίας 17 τρισεκατομμυρίων δραχμών. Λόγω όμως του συνεχιζόμενου πληθωρισμού τα γραμμάτια των 50 εκ. δεν εκδόθηκαν και αντί αυτών εκδόθηκαν γραμμάτια των 100 εκ.
 Έτσι τελικά εκδόθηκαν 170.000 γραμμάτια των 100 εκ. συνολικής αξίας 17 τρις. Κυκλοφόρησαν λίγες μέρες μετά τις 18.10.1944 μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου 1944 γιατί και αυτά με τον πληθωρισμό έπαυσαν να έχουν αξία. Δεν ανταλλάγησαν στην Τράπεζα, γι’ αυτό δεν είναι σπάνια.
Φέρουν ημερομηνία 17.10.1944, τις υπογραφές του Κίμωνος Καμπαλώνη για τον Κυβερνητικό Επίτροπο και του Γκίκα Νιάρχου για την Τράπεζα της Ελλάδος και την στρογγυλή σφραγίδα της Τραπέζης: ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ-ΚΕΡΚΥΡΑ.
Τα γραμμάτια αυτά τυπώθηκαν σε φύλλα των 20 γραμματίων, με στοιχειοθετιμένες πλάκες και όχι φωτογραφικά κλισέ. Γι’ αυτό υπάρχουν μικροδιαφορές μεταξύ των γραμματίων, όπως η θέση των υπογραφών σε σχέση με τα από πάνω γράμματα, η όρθια, η πλάγια ή ανάποδη θέση του Υ μέσα στον κύκλο στις τέσσερες γωνίες και η διαφορετική θέση των ακρινών διακοσμητικών στοιχείων.
Στην πίσω όψη και επάνω σε διακοσμητικό βάθος φέρουν τον τίτλο της τραπέζης και το ποσόν.

- Ταμειακό γραμμάτια 100.000.000 δραχμών Κέρκυρας

- Πίσω όψεις ταμειακών γραμματίων 100.000,000 Κέρκυρας

- Διακοσμητικά μικρών πλευρών και γωνιών, προς σύγκριση

(Άρθρο του Αντωνίου Λιναρδάκη από το Τεύχος 27, ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 1983 ,του Περιοδικού : ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ )

[sam_gr]

Γεώργιος Μαλλιωτάκης , γεννημένος χαράκτης

Του Πάνου Τάζεδάκη

-Χαρακτικό στο χαρτί αλληλογραφίας του Μαλλιωτάκη

Ο Γεώργιος Μαλλιωτάκης ήταν γεννημένος χαράκτης. Μικρός ακόμα σκαρφάλωνε στα δένδρα του χωριού του, έκοβε κομμάτια από κλαδιά και με ένα σουγιαδάκι χάραζε σφραγίδες με το όνομά του. Μόνο που τότε δεν ήξερε τη χρήση των σφραγίδων και τις χάραζε ανάποδα, δηλαδή σε θετικό.
Ο Μαλλιωτάκης γεννήθηκε στις 26 Μαρτίου 1884 στο χωριό Σταμνιοί Πεδιάδος του Νομού Ηρακλείου και πέθανε στην Αθήνα στις 11 Ιανουαρίου 1982.  Έζησε μια πολυτάραχη ζωή, αφιερωμένη στη χαρακτική, στη πατρίδα και στον Ελευθέριο Βενιζέλο, από τα οποία, για τον Μαλλιωτάκη, τα δύο τελευταία ταυτιζόντουσαν.
Οι γονείς του ήθελαν να τον κάνουν παπά και για αυτό τον έκλεισαν μικρό σε ένα μοναστήρι, στο οποίο είχε καλογερέψει ο παππούς του, ο Μαλλιωτάκης όμως, που δεν είχε καμμιά διάθεση να γίνει παπάς, το σκασε το 1903 και ήρθε στην Αθήνα για να ακολουθήσει το ταλέντο του.
Στην Αθήνα βρήκε δουλειά στο τότε χαρτοπωλείο και σφραγιδοποιείο Κοκκινάκη, στο οποίο έκανε όλες τις μικροδουλειές του μαγαζιού και έπλενε και τα πιάτα της κυρίας Κοκκινάκη, όπως συνηθιζόταν εκείνη την εποχή για τους «μικρούς». Για τον Μαλλιωτάκη όμως είχε σημασία πως βρισκόταν σε σφραγιδοποιείο και παρακαλουθούσε την τέχνη, ενώ τα βράδυα πήγαινε στη νυκτερινή βιοτεχνική σχολή του Παρνασσού και έπαιρνε μαθήματα χαρακτικής. Σπούδασε πέντε χρόνια στη σχολή και πήρε και πρώτο βραβείο χαρακτικής, αλλά αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του λόγω των βαλκανικών πολέμων.

- Μετάλλιο της πόλεως του Μεσολογγίου για τον εορτασμό
της 100ετηρίδος της Επαναστάσεως (1930), αναφερόμενο στο
ολοκαύτωμα του Χρήστου Καιμάλη , διαμ. 40 χιλ., χάλκινο.

- Γαλβανοπλαστικό μετάλλιο ( μιας όψεως ) για την
104η επέτειο της εξόδου του Μεσολογγίου (1930), διαμ. 40 χιλ.

-Σήμα κομβιοδόχης του εορτασμού της 100ετηρίδος,
 του Πανεπιστημίου Αθηνών (1937),
διαμ. 28 χιλ., χάλκινο και επάργυρο.

 Ο Μαλλιωτάκης πολέμησε και στους δύο βαλκανικούς πολέμους και στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο τραυματίστηκε δύο φορές. Στα διαλείμματα των πολέμων άνοιγε κατάστημα χαρακτικής, το οποίο αναγκαζόταν να κλείνει στην επόμενη επιστράτευση.
Το κατάστημα του Μαλλιωτάκη, ένα ημιυπόγειο στην οδό Παπαρρηγοπούλου, επί της πλατείας Κλαυθμώνος, ήταν διάσημο στην Αθήνα για τις χαρακτικές εργασίες του. Ο Μαλλιωτάκης ήταν για πολλά χρόνια πρόεδρος του Συλλόγου των Χαρακτών και Σφραγιδοποιών , με τον οποίο οργάνωνε προπολεμικά και εκδρομές με τα πόδια. Αργότερα συνέχισε το κατάστημα, που μεταφέρθηκε λόγω κατεδαφίσεως στην οδό Καρύτση, ο γιός του Κ. Μίνως Μαλιωτάκης (με ένα λ), που στο μεταξύ αποσύρθηκε από τη δουλειά και άφησε το κατάστημα στον παληό συνεργάτη του.
Το έργο του Γεωργίου Μαλλιωτάκη περιλαμβάνει κάθε είδους χαρακτική και γαλβανοπλαστική εργασία. Νέος ακόμα έφτιαχνε ξύλινα κλισέ για την εικονογράφηση των εφημερίδων και εντύπων της εποχής, που είχαν τότε εικονογράφηση με σχέδια. Έφτιαχνε ακόμα σφραγίδες, επιγραφές, καλλιτεχνικά έντυπα, χαρακτικά για ημερολόγια του τοίχου και κάθε χαρακτική εργασία. Το 1924 χάραξε το εθνόσημο της τότε Δημοκρατίας, με τον φοίνικα, και αργότερα χάραξε πολλά μετάλλια και σήματα, στα οποία έβαζε την υπογραφή του μόνο αν το έργο ήταν πρωτότυπα δικό του. Αντί να περιγράψουμε τα μετάλλια και τα σήματα δημοσιεύουμε φωτογραφίες των πιο χαρακτηριστικών: Ο Μαλλιωτάκης είχε δύο χόμπυ, το ωραίο φύλο και τη μουσική.  Έπαιζε μαντολίνο με δάσκαλο τον Λάβδα στην Αθηναϊκή Μανδολινάτα, την εποχή που κέρδισαν πρώτο βραβείο στο Μιλάνο.

- Εθνόσημον , της Δημοκρατίας του 1924.

- Ανάτυπο μεταλλίου του Δήμου Ιθάκης διαμ. 40 χιλ.

- Μετάλλιο και σήμα του Συλλόγου των Ηρακλειωτών
 που παριστάνει τον οπλαρχηγό Μ. Κόρακα, διαμ. 31/34 χιλ, χάλκινο,
που υπάρχει και επιχρυσωμένο με σμάλτο, φτιαγμένο το 1929.

Στα γεράματά του, όταν δεν ήταν πια σε θέση να ασχοληθεί ούτε με τη χαρακτική ούτε με τα χόμπυ του, απόκτησε μια άλλη συνήθεια: απολάμβανε στα κρυφά άφθονα ποτηράκια κρητική τσικουδιά, παρόλο που του την είχαν απαγορεύσει οι γιατροί. Φαίνεται δε πως αν δεν έπινε, Θα ζούσε πολλά χρόνια ακόμα. Πρέπει ακόμα να αναφέρουμε πως ο βενιζελικός φανατισμός του ήταν τόσο απόλυτος, που όταν, είκοσι χρόνια μετά τον θάνατο του Βενιζελου, του ζητήθηκε να αναλάβει την οργάνωση νομισματοσκοπείου στην Αθήνα, άφησε έκπληκτο τον Υπουργό Συντονισμού της τότε Κυβερνήσεως του Ελληνικού Συναγερμού, λέγοντάς του «μα εγώ είμαι βενιζελικός». Τελειώνοντας πρέπει να διευκρινίσουμε και να τονίσουμε ότι τα μετάλλια των χαρακτών που απεικονίζονται στα αντίστοιχα άρθρα δεν είναι κατανάγκη σπάνια και ακριβά. Πληροφορηθήκαμε πως μετά τη δημοσίευση φωτογραφίας του μεταλλίου της Μαρίνας Μπελεση, στο τεύχος 25, κάποιος κάτοχος τέτοιου μεταλλίου θεώρησε ότι πρέπει να τιμάται τουλάχιστον 5.000 δραχμές. Τον πληροφορούμε ότι πουλιέται σε κεντρικό κατάστημα της Αθήνας 200 δραχμές και πως η τιμή αυτή είναι η σωστή, γιατί έχει κυκλοφορήσει σε μεγάλο αριθμό.

-Χαρακτικό για εικονογράφηση εντύπου.

 

- Τρία μικρά μετάλλια γιο τα Συνέδρια Ειρήνης
1929-1933 με την ίδια παράσταση,
διαμ. 23 χιλ. , χάλκινα, επάργυρα και αργυρά.

 

- Σήμα του Κόμματος Φιλελευθέρων επίχρυσο,
υπάρχει και χρυσό με σμάλτο

(Άρθρο του Αντωνίου Λιναρδάκη από το Τεύχος 27, ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 1983 ,του Περιοδικού : ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ )

[sam_gr]

Σύγχρονα Αναμνηστικά Μετάλλια

Της Ειρήνης Χαριάτη - Πραμαντιώτη, γλύπτριας
Γεν. Γραμματέας Ενώσεως Ελλήνων Γλυπτών

Το θέμα της κοπής αναμνηστικών μεταλλίων στην Ελλάδα, έχει απασχολήσει κατά καιρούς πολλούς ειδικούς και μη. Έχουν γραφτεί πολλά μέχρι σήμερα και έχει εξονυχιστικά ερευνηθεί η όλη τακτική με διάφορα κριτήρια και από διαφορετικές σκοπιές.
Το σημείωμα μου τούτο θα κάμει νύξεις για το ίδιο θέμα, αλλά από μια άλλη πλευρά, πολύ σημαντική κατά τη γνώμη μου, που δεν της δόθηκε μέχρι σήμερα η σημασία και το βάρος που της αξίζει. Πρόκειται για τον τρόπο επιλογής και αναθέσεως της καλλιτεχνικής συνθέσεως του μεταλλίου.
Δεν είναι, βέβαια, η πρώτη φορά που επισημαίνεται μια σοβαρή παράλειψη γύρω από τον τρόπο και τη διαδικασία που ακολουθείται, για τη φιλοτέχνηση των μεταλλίων στη χώρα μας.
Κατά το Μάρτιο του 1979 η «ΕΝΩΣΙΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΓΛΥΠΤΩΝ» με αφορμή την κυκλοφορία αναμνηστικών μεταλλίων « για τα 150 χρόνια των Ελληνικών Ταχυδρομείων» δημοσίευσε έντονη διαμαρτυρία στον Αθηναϊκό τύπο και έστειλε υπόμνημα στη διοίκηση των ΕΛΤΑ. Απόσπασμα των αποφάσεων του Δ.Σ. της Ενώσεως κοινοποιήθηκε και προς το Υπουργείο Πολιτισμού και Επιστημών, με τον απώτερο σκοπό τη ρύθμιση του θέματος με κάποια Νομική Διάταξη.
 Το κείμενο μεταξύ άλλων έλεγε:
«Η Ένωση των Ελλήνων Γλυπτών, της οποίας τα περισσότερα μέλη ασχολούνται από πολλών ετών συστηματικά με το μετάλλιο έχει την υποχρέωση να διαμαρτυρηθεί: 1ον) διότι το μετάλλιο στην Ελλάδα έχει χάσει τη θέση του από τον εορτασμό επετείων και άλλων γεγονότων, προγραμματισμένων τόσο από το επίσημο κράτος, όσο και από μεγάλους οργανισμούς και 2ον) διότι και στις ελάχιστες περιπτώσεις φιλοτεχνήσεος μεταλλίων, η ανάθεση γίνεται απευθείας και κυρίως σε μη ειδικά πρόσωπα.
Η αφορμή εδόθη με την τελευταία ανακοίνωση των ΕΛΤΑ για τα αναμνηστικά μετάλλια των 150 χρόνων τους. Σε τόσο σημαντικά γεγονότα είναι χρέος η προκήρυξη διαγωνισμού μεταξύ των ειδικών καλλιτεχνών. Όσο το γραμματόσημο τόσο και το μετάλλιο είναι μοναδικά μέσα διεθνούς προβολής της σύγχρονης τέχνης και η προκήρυξη διαγωνισμού για τη φιλοτέχνησή τους, εξαίρετο κίνητρο για καλλιτεχνική δημιουργία.
 Δυστυχώς όλα αυτά έχουν αγνοηθεί και αν αφαιρεθούν οι ελάχιστες περιπτώσεις της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, ακόμα και τα ΕΛΤΑ συστηματικά περιορίζονται στη ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ παλαιών προτύπων, όπως στο τωρινό μετάλλιο, δίνοντας διεθνώς την εντύπωση, ότι στον τόπο μας δεν υπάρχει σύγχρονη δημιουργία».

- «Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου», έκδοση Ουγγαρίας , 1982.

Στις πάρα πάνω ενέργειες δόθηκαν απαντήσεις χαρακτηριστικές για τη νοοτροπία που κυριαρχεί σε πολλούς από εκείνους που χειρίζονται πολιτιστικά και άλλα διεθνούς προβολής θέματα. 'Έτσι μεταξύ άλλων ισχυρίστηκαν:   «... οι παραστάσεις επελέγησαν από το Δ.Σ. και δεν υπήρξε ανάγκη προκηρύξεως διαγωνισμού, διότι δεν υπήρχαν περιθώρια για ελεύθερες καλλιτεχνικές συνθέσεις». Κι ακόμα ότι  «τα προπλάσματα φιλοτεχνήθηκαν από υπαλλήλους που δεν έλαβαν πρόσθετη αμοιβή» κ.ά.
Η πρόταση για την προκήρυξη διαγωνισμών προς ανάδειξη της καλύτερης καλλιτεχνικής συνθέσεως, προκειμένου να κοπούν αναμνηστικά μετάλλια, δεν είναι «καινόν δαιμόνιον», Εφαρμόζεται σχεδόν πάντοτε σε όλα τα προηγμένα κράτη που φιλοδοξούν να προβάλλουν τα επιτεύγματά τους.

- «Χειμερινοί Ολυμπιακοί '76», έκδοση Αυστρίας, 1976.

- «Κύκνοι τε ήσαν το άρμα», τον Σουηδού Sνensson-Lyndguist Gunvor, 1966.

Αποτέλεσμα της τακτικής αυτής είναι να αναδεικνύονται από την καλλιτεχνική άμιλλα, αριστουργήματα που υπό μορφή μεταλλίων, νομισμάτων ή γραμματοσήμων ταξιδεύουν ανά τον κόσμο και προβάλλοντας την τέχνη της χώρας τους, γίνονται μοναδικοί πρεσβευτές.
Ο ισχυρισμός ότι η προκήρυξη διαγωνισμού, απαιτεί κάποια δαπάνη, δεν μπορεί να σταθεί. Το πνεύμα του συναγωνισμού χαρακτηρίζει πάντοτε τους καλλιτέχνες και μόνον η ηθική ανταμοιβή αποτελεί την κορυφαία φιλοδοξία τους. Χάρις στη νοοτροπία αυτή εξηγείται η πολυάριθμη συμμετοχή τους σε διαγωνισμούς, που τα βραβεία αντιπροσωπεύουν μηδαμινό ή και συμβολικό ακόμη υλικό όφελος.
 Πέρα όμως από την πλευρά των καλλιτεχνών, είναι σκόπιμο να εξετάσουμε και το όφελος της όποιας κάποιας υπηρεσίας, που έχει αρμοδιότητα κατά περίπτωση, να τιμήσει πρόσωπα, επετείους κ.ά. Τίθεται δε το ερώτημα αν υπολόγισαν ποτέ το ιστορικό, καλλιτεχνικό, ή συλλεκτικό κέρδος που Θα πρόσφερε μια συλλογή πρωτοτύπων καλλιτεχνικών συνθέσεων. Συλλογή δημιουργημάτων εμπνευσμένα από όσα πρέπει να μείνουν άσβεστα στη μνήμη μας, γιατί αποτελούν την ιστορία του τόπου.

- «Το ωφέλιμο, το αληθινό, το ωραίο», του αρχιτέκτονα Eugane Beaudouin.

- «Στη μάνα μου», του χαράκτη Ραυ1 Pίerre Lemagny
, έκδοση γαλλικού νομισματοκοπείου.

Πιθανό σ' ορισμένες περιπτώσεις να επιβάλλεται η αναφορά στο «αρχαίο πνεύμα» όπως π.χ. για τις σημερινές επιδιώξεις μας γύρω από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Το μετάλλιο όμως έχει δύο όψεις και αναρωτιέται κανείς σε τί θα έβλαπτε, αν η μια όψη ανταποκρινόταν ή αντέγραφε τα αρχαία πρότυπα και στην άλλη εμφανιζόταν το φτάσιμο της σύγχρονης ελληνικής τέχνης, στον αισθητικό τομέα. Θα ήταν κατά τη γνώμη μου, η πιο σωστή καλλιτεχνική λύση, γιατί Θα φιλοξενούσε αρμονικά το μοντέρνο σήμα των Πανευρωπαϊκών Αγώνων, που σήμερα βρίσκεται ανάμεσα στα πόδια μιας κλασσικής φιγούρας και την ενοχλεί, σαν ξένο σώμα.
Ο Υ.  Malecot πρόεδρος της F.I. D.E.M. γράφει: «Η καινούργια αναγέννηση του μεταλλίου, μπροστά στην οποία βρισκόμαστε, αποδείχνει τη ζωτικότητα των σύγχρονων τεχνών, που η ακτινοβολία τους φθάνει μέχρι τους πιο εκλεπτυσμένους τομείς τής δημιουρyίας και του γούστου».

- «Πεζοπορία», του χαράκτη Gerard Βuquoy,
έκδοση του γαλλικού νομισματοκοπείου.

- «Qυο Vadίs - Που πας;». για την Χιροσίμα
του Σουηδού Bernt Helleberg, 1960.

   

Αλλού η Jocelyn Tonbee στο βιβλίο της «Ronan Medaillons» αναφέρει: «Τα μετάλλια Θα πρέπει να έπαιξαν πραγματικά σημαντικό ρόλο στη διάδοση της καλλιτεχνικής γνώσεως και του ενδιαφέροντος για την Ιστορία της Τέχνης ανάμεσα σε καλλιεργημένα άτομα...». Ασφαλώς δεν είναι κολακευτική φιλοδοξία του να καμαρώνουμε για κατορθώματα αποδόσεως με πιστότητα των αρχαίων προτύπων, σύμφωνα με την μοντέρνα τεχνική. Φιλοδοξία Θα ήταν πατώντας στις βαθιές μας ρίζες να μιλήσουμε σε μια σύγχρονη γλώσσα, εκφράζοντας αυτό που ζούμε κι ακόμα, αν είναι δυνατό, να οραματιστούμε αυτό που θα ‘ρθει.
Ο ποιητής. Γ. Βασ. Κραψίτης, (Δωδωναίος Ύμνος), λέει ωραία:
Την ιερή, η γενιά η δική μας, δάδα ανάβει από την πρώτη σου φωτιά· και πλέκει κάβε δόξα της παλιά με αμάραντους κλώνους από ελιά που φυτρώνουν στους στίβους σου, Ελλάδα.

- «Η Καπερναούμ», έκδοση Ισραήλ.

(Άρθρο Ειρήνης Χαριάτη-Πραμαντιώτη από το Τεύχος 19 , Ιούνιος 1982 ,του Περιοδικού : ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ )

[sam_gr]

ΕΝΑ ΑΔΗΜΟΣΙΕΥΤΟ ΜΕΤΑΛΛΙΟ ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

Αναστασίου Π. Τζαμαλή


Το «αδημοσίευτο» του τίτλου αυτού του σημειώματος ίσως κριθεί υπερβολικό γιατί στην ουσία δεν έχουμε άλλη σχετική δημοσίευση υπ` όψη μας από τα «Νομίσματα και Μετάλλια της Επτανήσου  Πολιτείας» τον Παύλου Λάμπρου ( Αθήνησιν 1884 ). Αν σφάλουμε και υπάρχουν αλλού δημοσιευμένα επτανησιακά μετάλλια αυτής της περιόδου, μαζί με τις λοιδορίες, καλό θα ήταν να σταλούν και φωτογραφίες και στοιχεία ώστε να προχωρήσει λίγο και η γνώση μας πάνω στο ενδιαφέρον αυτό θέμα.
Στις αρχές Μαΐου 1797 ο Ναπολέων αφού είχε συντρίψει τους Αυστριακούς στη βόρεια Ιταλία, εμφανίστηκε μπροστά στη Βενετία. Ζήτησε απερίφραστα την κατάργηση της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας τον Αγίου Μάρκου και την εγκαθίδρυση φιλογαλλικής δημοκρατικής κυβερνήσεως. Η Βενετία διέθετε ακόμα αρκετές στρατιωτικές και ναυτικές δυνάμεις που της παρείχαν την δυνατότητα αν όχι να νικήσει τον κατακτητή να αντισταθεί για αρκετό χρόνο και να υποκύψει με τρόπο ανάλογο του δοξασμένου μακραίωνου παρελθόντος της. Οι Βενετσιάνοι όμως της εποχής φαίνεται πως τίποτα κοινό δεν είχαν με τους προγόνους τους. Φαύλοι και διεφθαρμένοι ηδονιστές (χάρη στα πλούτη που εκείνοι είχαν σωρεύσει) δεν είχαν καμία διάθεση να διακινδυνεύσουν τις περιουσίες — και πολύ περισσότερο τη ζωή τους. Ο Δόγης Λουδοβίκος Μανίν συγκάλεσε για τελευταία φορά το Μεγάλο Συμβούλιο στις 12 Μαίου 1797. Με ψήφους 512 έναντι μόνο 20 αποφασίστηκε η κατάργηση της βενετσιάνικης ανεξαρτησίας. Ένα χιλιόχρονο κράτος παραδόθηκε χωρίς να ανοίξει ούτε μύτη.
Τα γεγονότα αυτά προκάλεσαν ένα «κενό εξουσίας» στα Επτάνησα πού, μαζί με το Βουθρωτό — Πάργα — Βόνιτσα — Πρέβεζα, αποτελούσαν τις τελευταίες ελληνικές κτήσεις της άλλοτε εκτεταμένης υπερπόντιας αυτοκρατορίας (Stato del Μar) της Βενετίας. Ο Προβλεπτής Κάρολος-Αυρήλιος Βίντμαν μάταια περίμενε βοήθεια και οδηγίες από τη μητρόπολη. Στις 28 Ιουνίου 1797 ο στόλος από γαλλικά και (πρώην) βενετσιάνικα που με κάθε μυστικότητα ετοίμασε ο Ναπολέων, έφτασε στο λιμάνι της Κερκύρας και αποβίβασε 1.500 Γάλλους στρατιώτες. Οι Κερκυραίοι — όπως και οι άλλοι Επτανήσιοι — δέχτηκαν τη μεταβολή με ενθουσιασμό.

Πίστευαν πως το τρίπτυχο της γαλλικής επαναστάσεων «Ελευθερία-Ισότητα-Αδελφοσύνη» γινόταν πραγματικότητα γι' αυτούς. Αγνοούσαν, βέβαια, πως η θάλασσα και το νησιά τον Ιονίου θα γίνονταν στα επόμενα χρόνου θέατρο έστω και δευτερεύον, των συγκρούσεων μεταξύ των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων .
Στα τέλη του 1798 δημιουργήθηκε μια αφύσικη συμμαχία κατά της Γαλλίας, στην οποία συμμετείχαν Ρωσία, Τουρκία και Βρετανία. Ρώσο-τουρκικός στόλος υπό τον περίφημο Ναύαρχο Θεόδωρο Ουσσακώφ και τον Κατηρ-Μπέη έφτασε στην περιοχή φέρνοντας πατριαρχική εγκύκλιο του Γρηγορίου Ε «εν ονόματι του Ιησού Χριστού κατά των αθέων Γάλλων». Στις 22 Σεπτεμβρίου οι Ρώσοι και οι Τούρκοι «ελευθέρωσαν» τα Κύθηρα, ένα περίπου μήνα αργότερα τη Ζάκυνθο, την Κεφαλονιά και την Ιθάκη . Ο Αλή-Πασσάς των Ιωαννίνων στο μεταξύ «ελευ0έρωνε» το Βουθρωτό και την Πρέβεζα. Στις 17 Νοεμβρίου καταλήφθηκε και η Λευκάδα και μόνο τα φρούρια της Κερκύρας αντιστάθηκαν στη στενή πολιορκία των συμμάχων μέχρι τις 25 Φεβρουαρίου 1799.
Οι νέοι κύριοι των Επτανήσων εγκατέστησαν μία προσωρινή κυβέρνηση υπό τον Άγγελο Όριο ενώ δωδεκαμελής πρεσβεία στάλ0ηκε στην Κωνσταντινούπολη. Μετά από πολλές συζητήσεις μεταξύ των Ρώσων και των Τούρκων στις 21 Μαρτίου 1800 υπογράφτηκε η Συνθήκη με την οποία τα Επτάνησα γίνονταν αυτόνομη πολιτεία υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου και με εγγυητή τον Τσάρο ως προς την διατήρηση της ακεραιότητας και του συντάγματος. Το «σύνταγμα» αυτό είχε συνταχθεί στην Κωνσταντινούπολη από τον Αντώνιο-Μαρία Καποδίστρια και Νικόλαο Δεσύλα-Σιγούρο, μέλη της δωδεκαμελούς πρεσβείας. Ήταν ένα αυθαίρετο κατασκεύασμα με το οποίο καταργήθηκαν οι όποιες δημοκρατικές ελευθερίες είχαν εγκαθιδρυθεί από τους Γάλλούς και επαναφέρ0ηκαν όλα τα προνόμια της αριστοκρατίας των Επτανήσων.
Η επίσημη ανακήρυξη της « Επτανήσου Πολιτείας» έγινε στην Κέρκυρα στις 26 Δεκεμβρίου 1800. Ο λαϊκός ενθουσιασμός γι' αυτό το «πρώτον αυτόνομον ελληνικόν κράτος» πολύ γρήγορα εξατμίσθηκε και ακολούθησαν αιματηρές ταραχές στην Κέρκυρα, την Κεφαλονιά, τη Ζάκυνθο και τα Κύθηρα. Η Επτάνησος Πολιτεία διατηρήθηκε μέχρι το 1807. Με τη Συνθήκη του Τιλσίτ ο Τσάρος παραχώρησε τα νησιά στον Ναπολέοντα. Στις 20 Αυγούστου 1807 γαλλικός στρατός αποβιβάστηκε πάλι στην Κέρκυρα και τα νησιά έγιναν μία επαρχία της Γαλλικής Αυτοκρατορίας.
Τα νομίσματα της Επτανήσου Πολιτείας (1,5 και 10 Γαλέτες) αποτελούν γνωστές συλλεκτικές σπανιότητες . Στην περίοδο όμως αυτή κόπηκαν και μερικά μετάλλια που είναι επίσης πολύ σπάνια (σημείωση 1).
Το μετάλλιο που δημοσιεύουμε βρίσκεται στο Μουσείο Μπενάκη. Είναι ασημένιο και έχει διάμετρο περίπου 3,6 χιλιοστά και είναι μάλλον χυτό .

ΚΥΡΙΑ ΟΨΗ: Γυναικεία μορφή (υποθέτουμε πως εικονίζει κάποια από τις Μούσες) που κρατάει στο δεξί χέρι κλαδί. Επιγραφή ΙΩΝΙΚΗS ΠΟΛΙΤΕΙΑS ΕΤΟΣ Ζ. ZAKYNΘOS.
ΠΙΣΩ ΟΨΗ: Δάφνινο στεφάνι κυκλικά. Το πεδίο διαιρείται σε δύο μέρη με οριζόντια γραμμή. Επιγραφές: ΜΟΥΣΩΝ ΔΩΡΟΝ. Η ΠΑΤΡΙS ΕΥΕΛΠΙS. 1807.
Η πολύ μέτρια τέχνη τον χαράκτη η ανορθογραφία του (ΙΩΝΙΚΗS αντί ΙΟΝΙΚΗΣ) και η χρήση τον λατινικού S αντί τον ελληνικού Σ μιλούν μόνα τους για τον Ζακυνθινό χρυσοχόο που το κατασκεύασε.
Το μετάλλιο θα πρέπει να είναι ανάλογο με αυτό που δημοσίευσε ο Παύλος Λάμπρος (Αριθ. 11 ) το οποίο, όμως, είχε κοπεί στην Κέρκυρα. Τα μετάλλια αυτά « εδίδοντο προς εμψύχωσιν ως βραβεία τοις αριστεύουσι των σπουδαζόντων νέων». Νομίζουμε πως το μετάλλιο της Ζακύν0ου αποτελεί απόδειξη του έντονου τοπικισμού των Επτανησίων. Το ζακυνθινό φιλότιμο δεν δεχόταν να βραβεύονται οι νέοι τους με μετάλλια που ανέγραφαν «ΚΟΡΚΥΡΑ». Η «πατρίς» πάντως είναι η Επτάνησος Πολιτεία και όχι η Ζάκυνθος.
Το γεγονός, τέλος, της χρησιμοποιήσεως - εκτός από τη χριστιανική χρονολογία (1807) -«ιονικής» χρονολογίας (έτος 7) μας επιτρέπει να προσδιορίσουμε σαν χρόνο κοπής του μεταλλίου τους πρώτους μήνες του 1807 αφού, όπως προαναφέρετε, η Επτάνησος Πολιτεία έπαψε να υπάρχει τον Αύγουστο αυτού του έτους,
Σωστό θεωρήσαμε με αυτή την ευκαιρία να αναδημοσιεύσουμε και τις γκραβούρες (Λιθογραφία Κ. Γρούνδμαν) των μεταλλίων της συλλογής του Παύλου Λάμπρου όπως αυτός το είχε παρουσιάσει στο βιβλίο που αναφέραμε ήδη.

Για το ασημένιο αυτό μετάλλιο ο Π. Λάμπρος γράφει πως δεν είναι γνωστό αν κόπηκε επί Γάλλων ή επί Ρώσων, ούτε με ποια ευκαιρία, ούτε αν απενεμήθη σε ένα ή πολλά πρόσωπα.

1. Στην κύρια όψη ο Ναύαρχος Ουσακώφ. Στην πίσω οι προμαχώνες του παλιού φρουρίου της Κερκύρας και η γέφυρα. Μπροστά είναι χαραγμένο το νησάκι Βίδο και τρία τούρκικα και πέντε ρωσικά πλοία. Το μετάλλιο κομμένο σε χρυσό προσφέρ0ηκε στον Ουσακώφ και σε άργυρο στους κυβερνήτες των ρωσικών πλοίων. Χαράκτης τον ήταν ο χρυσοχόος Κωνσταντίνος Βούρβαχης υπό το Αργοστόλι (σημείωση 2).

2. Χρυσό μετάλλιο που πρόσφεραν στον Ουσακώφ οι Ιθακήσιοι. Στην κύρια όψη ο Οδυσσέας. Στην πίσω όψη αινιγματική επιγραφή με πολλές συντμήσεις για την οποία ο [Ι. Λάμπρος προτείνει την ανάγνωση:

ΚΛΕΟΣ ΙΘΑΚΗΣΙΩΝ ΙΠΕΥ
ΘΕΟΔΩΡΕ ΟΥΣΑΚΩΦ
ΔΕΞΕ ΔΩΡΟΝ ΔΕΙΓΜΑ
ΕΥΣΕΒΕΙΑΣ ΗΜΟΝ ΑΩ(Ι 800)

Το πρωτότυπο χρυσό μετάλλιο δεν κόπηκε από μήτρες αλλά χαράχτηκε με το χέρι σε δύο δίσκους που μετά συγκολλήθηκαν . Το κατασκεύασε ο Ιθακήσιος χρυσοχόος Τζανέτος Αρσένης ή Λυσιδίκας . Το κομμάτι της συλλογής Λάμπρου ήταν μολυβένιο που φαίνεται πως είχε κατασκευασθεί από καλούπι που πάρθηκε από το πρωτότυπο.

3. Μετάλλιο που κόπηκε σε χρυσό και άργυρο και απενεμήθη στον Συνταγματάρχη Νικόλαο Πιέρη και τούς αξιωματικούς τον συντάγματος που στις 3 Ιουνίου 1801 συνέτριψαν τούς στασιαστές της Κεφαλονιάς. Στην κύρια όψη πύλη φρουρίου και από πάνω χέρια σε χειραψία και σταυρός. Η παράσταση αποτελεί το έμβλημα του τάγματος των Φραγκισκανών. Ο ιδρυτής του άγιος Φραγκίσκος της Ασσίζης ταξιδεύοντας το 1219 στους Αγίους Τόπους φιλοξενήθηκε στην Κεφαλονιά όπου και άφησε εικόνα της Παναγίας. Στα νότια του νησιού κτίστηκε μοναστήρι και η περιοχή πήρε το όνομα Σίσια από το Ασσίζη. Το έμβλημα του τάγματος των Φραγκισκανών έγινε επί Βενετοκρατίας και έμβλημα της Κεφαλονιάς. Στην πίσω όψη του μεταλλίου το έμβλημα της Επτανήσου Πολιτείας. Το λιοντάρι τον Αγίου Μάρκου που μαζί με το Ευαγγέλιο κρατάει και το επτά βέλη που συμβολίζουν το επτά νησιά. Το χρυσό μετάλλιο του Νικολάου Πιέρη αγοράστηκε γύρω στα 1850 υπό έναν Κερκυραίο χρυσοχόο, ο οποίος πριν το λειώσει κατασκεύασε το μολυβένιο αντίγραφο που βρισκόταν στη συλλογή Λάμπρου.

11. Στην κύρια όψη του ασημένιου αυτού μεταλλίου Πήγασος (σημείωση 3) προς το αριστερά, όπως στα αρχαία Κερκυραϊκά νομίσματα. Περίεργη η χρησιμοποίηση των γραμμάτων ΠΙ για την απόδοση τον 6ου έτους της Επτανήσου Πολιτείας. Όπως αναφέραμε το μετάλλιο δινόταν σε αριστεύοντες σπουδαστές.

12. Χάλκινο μετάλλιο που απονεμόταν και αυτό σε σπουδαστές, όχι από την Πολιτεία - όπως το προηγούμενο - αλλά υπό τον «Ρωσσικόν Πληρεξούσιον». Πρόκειται για τον ζακυνθινό Γεώργιο Μοτσενίγο που στα 1803 στάλθηκε, μαζί με στρατό ως πληρεξούσιος τον Τσάρου για να ειρηνεύσει και οργανώσει το Επτάνησα.


Σημειώσεις :   

1. Σπάνιο δεν σημαίνει πάντοτε και ακριβό. 'Ένα κομμάτι όμοιο με αυτό που δημοσιεύουμε εδώ πουλήθηκε, πριν από 3 περίπου χρόνια, από Αθηναίο έμπορο αντί 5000 δραχμών.
2. Ακολουθούμε εδώ την αρίθμηση του Π. Λάμπρου. 'Ετσι το πρώτο του μετάλλιο είναι εκτός αριθμήσεως. Τους αριθμούς 4-10 φέρουν στο βιβλίο του Π. Λάμπρου τα νομίσματα της Επτανήσου Πολιτείας που δεν περιλάβαμε εδώ.
3. Η Κέρκυρα, όπως και πολλές άλλες Κορινθιακές αποικίες, χρησιμοποίησαν στα νομίσματά τους τον Πήγασο των νομισμάτων της μητροπόλεώς τους.



(Άρθρο του Αναστασίου Π. Τζαμαλή από το Τεύχος 42, ΜΑΙΟΣ 1984 ,του Περιοδικού : ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ )

[sam_gr]

[Scream]

...μα αφού όλα μπαίνουν στο κουτί!