Γειά σας φίλοι μου συλλέκτες. Το σημερινό τάληρο της συλλογής μου είναι ένα πολύ όμορφο νόμισμα. Έχει χαρακτηριστεί ως ένα αριστούργημα της νομισματικής, και πράγματι, είναι νομίζω από τα καλύτερα. Δείτε το και πείτε μου τη γνώμη σας. Πρόκειται για ένα τάληρο της ελεύθερης αυτοκρατορικής πόλης της Νυρεμβέργης. Κόπηκε μόνο μία χρονιά, το 1761.
Χαρακτηριστικά νομίσματος:
Βάρος: 27,86 gr.
Διάμετρος: 40 mm
Βιβλιογραφία: Davenport 2487, Kellner 339, Erlanger 713, KM-335.
Αξία: 1 Conventionsthaler = 1/10 Cologne Mark (γνωστό ως “Peace Thaler”)
Ασήμι: 0.833
Χρονιά κοπής: 1761
Τιράζ: Δεν αναφέρεται
Νομισματοκοπείο: Νυρεμβέργη
Αρχηγός νομισματοκοπείου: S.F. = Johann Martin Förster, and Sigmund Scholz, warden
Χαράκτης: OE = Johann Leonhard Oexlein
Προσανατολισμός: ↑↑
Μπροστά:
Η προσωποποιημένη μορφή της ειρήνης, που γέρνει σε μια ασπίδα με το θυρεό της Νυρεμβέργης, δείχνοντας το ραβδωτό ήλιο που μέσα του έχει το τρίγωνο που συμβολίζει την Αγία Τριάδα, έχοντας ένα κλαδί δάφνης στα δεξιά. Αυτή είναι η επικρατέστερη εκδοχή και έτσι θα βρείτε την περιγραφή του νομίσματος.
Υπάρχει όμως και μια δεύτερη εκδοχή, την οποία θα βρείτε σε λίγες περιγραφές, σύμφωνα με την οποία η γυναικεία μορφή δεν είναι η ειρήνη αλλά η θεά Τύχη (από την αρχαία Ελληνική μυθολογία), κάτι που μοιάζει περισσότερο πιθανό, αν δούμε πως στο κεφάλι της φοράει όχι στέμμα, αλλά τα τείχη της πόλης. Δείτε στο τέλος Ρωμαϊκό αντίγραφο του αγάλματος της Τύχης με τη σχετική περιγραφή και πείτε τη γνώμη σας.
Επιγραφή: DA PACEM DOMINE IN DIEBVS NOSTRIS 1761 (μονόγραμμα του χαράκτη: ΟΕ)
Μετάφραση: Θεέ, δώσε μας ειρήνη σε αυτούς τους καιρούς.
Επιγραφή κάτω: : X . EINE FEINE MARK (μονόγραμμα των αρχηγών νομισματοκοπείου: S.F.)
Πίσω:
Στέμμα πάνω από τον δικέφαλο αετό (σύμβολο της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας) που κρατάει την αυτοκρατορική ράβδο και σπαθί. Στο μέσο μεγάλος θυρεός της Αυτοκρατορίας, κυκλωμένος από την αλυσίδα του χρυσόμαλλου δέρατος.
Επιγραφή: FRANCISCVS· D[EI]· G[RATIA]· ROM[ANORUM]· IMP[ERATOR]· SEMP[PER]· AVG[USTUS]·
Μετάφραση: Φραγκίσκος Ελέω Θεού Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας παντοτινός Αύγουστος
Η αυτοκρατορική πόλη της Νυρεμβέργης ήταν μια ελεύθερη αυτοκρατορική πόλη - ανεξάρτητη πόλη-κράτος - μέσα στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Από το 1050 έως το 1571 η πόλη γνώρισε περίοδο ακμής και επεκτάθηκε εντυπωσιακά. Λόγω της θέσης της πάνω σε βασικές εμπορικές οδούς έγινε σημαντικό οικονομικό και πολιτικό κέντρο. Αναφέρεται συχνά ως "ανεπίσημη πρωτεύουσα" της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, επειδή τα επονομαζόμενα Reichstage (αυτοκρατορικά συμβούλια) και τα δικαστήρια συνεδρίαζαν στο κάστρο της Νυρεμβέργης. Οι Δίαιτες αυτές της Νυρεμβέργης αποτελούσαν σημαντικό μέρος της διοικητικής δομής της αυτοκρατορίας.
Οι αυξανόμενες απαιτήσεις της αυτοκρατορικής αυλής και η αυξανόμενη σημασία της πόλης συνέτειναν στην αύξηση του εμπορίου στη Νυρεμβέργη, υποστηριζόμενο από τους αυτοκράτορες. Το 1219 η Νυρεμβέργη απέκτησε τον τίτλο της αυτοκρατορικής ελεύθερης πόλης από τον αυτοκράτορα Φρειδερίκο τον Β', ο οποίος στην λεγόμενη ‘Μεγάλη επιστολή της ελευθερίας’, περιελάμβανε τα δικαιώματα της πόλης, την Αυτοκρατορική αμεσότητα, του προνομίου να κόβει νομίσματα και μιας ανεξάρτητης τελωνειακής πολιτικής που σχεδόν απήλλαξε την πόλη από τις όποιες εξαρτήσεις των βουργράβων
[1], οι οποίοι, τυπικά, συνέχισαν να διοικούν την πόλη μέχρι το 1427, οπότε ο τελευταίος, ο Φρειδερίκος ΣΤ' φον Χοεντσόλερν, πούλησε τα δικαιώματά του (όλα για το χρήμα φυσικά…) στο συμβούλιο της πόλης, το οποίο την κυβέρνησε μέχρι το 1806 οπότε ενσωματώθηκε στην Βαυαρία.
([1]Ο βουργράβος είναι γερμανικός τίτλος ευγενείας. Είναι ενδιάμεσος βαθμός μεταξύ Graf (κόμης ή μαρκήσιος) και Baron (βαρόνος). Ανώτερος όλων αυτών είναι ο δούκας (Herzog).
Στους βουργράβους ανήκε κάποιο σημαντικό οχυρό ή κάστρο καθώς και η γη, που βρισκόταν γύρω από από αυτό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η Νυρεμβέργη και οι βουργράβοι της Νυρεμβέργης, που ήσαν από τον οίκο των Τσόλλερν, αργότερα Χοεντσόλερν.)
Τα μεγαλύτερα κέρδη για τη Νυρεμβέργη ήταν τον 14ο αιώνα, με τον Λουδοβίκο της Βαυαρίας (1314-47) και τον Κάρολο IV (1346-78), διευρύνοντας τις εξουσίες της πόλης και προσφέροντας βελτιωμένα τελωνειακά προνόμια.
Το χρυσόβουλο του 1356
[2], που εκδόθηκε από τον αυτοκράτορα Κάρολο IV (1346-78), έχρισε τη Νυρεμβέργη ως την πόλη όπου οι νεοεκλεγέντες βασιλιάδες της Γερμανίας έπρεπε να συγκαλέσουν την πρώτη τους αυτοκρατορική Δίαιτα, καθιστώντας τη Νυρεμβέργη μία από τις τρεις σημαντικότερες πόλεις της αυτοκρατορίας μαζί με τη Φρανκφούρτη, όπου εκλέγονταν οι βασιλιάδες, και το Άαχεν, όπου γίνονταν οι στέψεις των Αυτοκρατόρων και η οποία ήταν η παλιά πρωτεύουσα της Φραγκονίας
[3].
([2]Το χρυσόβουλο του 1356 ήταν ένα διάταγμα που εκδόθηκε από την Αυτοκρατορική Δίαιτα της Νυρεμβέργης και του Μέτζ, που όριζε, για μια περίοδο μεγαλύτερη των 400 χρόνων, σημαντικές πτυχές της συνταγματικής δομής της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ονομάστηκε χρυσόβουλο από την χρυσή σφραγίδα που έφερε. Το 2013 το χρυσόβουλο ανακηρύχθηκε από την UNESCO ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομίας. Στο σημείο αυτό αξίζει να πω πως το χρυσόβουλο έδινε σε όλα τα μέλη της αυτοκρατορίας το δικαίωμα έκδοσης χρυσών νομισμάτων, με τη σφραγίδα της επιλογής τους· εντούτοις, τα νομίσματα αυτά χαρακτηρίζονται χρυσά φλωρίνια, αξίας αντίστοιχης με το ιταλικό φλωρίνι. Περισσότερες πληροφορίες για το χρυσόβουλο καθώς και φωτογραφίες δείτε το σύνδεσμο)
https://en.wikipedia.org/wiki/Golden_Bull_of_1356([3]Η Φραγκονία είναι ιστορική περιοχή της Γερμανίας στη Βαυαρία. Η Φραγκονία, αρχικά περιφέρεια του βασιλείου του Λουδοβίκου του Ευσεβή, κηρύχτηκε δουκάτο το 840. Κατά τον 9ο αιώνα, στη Φραγκονία επικρατούσαν δύο αντιμαχόμενες οικογένειες, οι Μπάμπενμπερκ και οι Κονραδίνοι, των οποίων οι συγκρούσεις προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές στη χώρα. Τελικά οι Κονραδίνοι επικράτησαν. Το 1500 η Φραγκονία έγινε μέρος της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και το 1814 περιήλθε στη Βαυαρία.)
Η βασιλική και αυτοκρατορική επιρροή ενισχύθηκε όταν ο Sigismund του Λουξεμβούργου (1411-37) καθιέρωσε τη Νυρεμβέργη ως μόνιμο τόπο παραμονής των αυτοκρατορικών εμβλημάτων
[4] το 1423. Αυτά παρέμειναν στη Νυρεμβέργη μέχρι το 1796, όταν με την προώθηση των γαλλικών στρατευμάτων μεταφέρθηκαν στο Ρέγκενσμπουργκ και από εκεί στη Βιέννη.
([4]Τα Αυτοκρατορικά Εμβλήματα, είναι εμβλήματα του Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Τα πιο σημαντικά μέρη είναι το Αυτοκρατορικό Στέμμα, η Αυτοκρατορική Λόγχη και το Αυτοκρατορικό Ξίφος. Σήμερα φυλάσσονται στο Αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο στο παλάτι Hofburg στη Βιέννη. Είναι τα μόνα εντελώς διατηρημένα Αυτοκρατορικά εμβλήματα από τον Μεσαίωνα.)
Η Νυρεμβέργη έγινε γρήγορα, μαζί το Άουγκσμπουργκ, ένα από τα δύο μεγάλα εμπορικά κέντρα της διαδρομής από την Ιταλία στη βόρεια Ευρώπη. Το πολιτιστικό άνθισμα της Νυρεμβέργης κατά το 15ο και το 16ο αιώνα την έκανε το κέντρο της Γερμανικής Αναγέννησης. Το 1525 έφτασε στην πόλη η Μεταρρύθμιση και το 1532 υπογράφηκε η θρησκευτική ειρήνη της Νυρεμβέργης
[5], από την οποία οι Λουθηρανοί αποκόμισαν σημαντικές παραχωρήσεις.
([5] Ο σχηματισμός της Λουθηρανικής/Προτεσταντικής ένωσης του Smalcald το 1531 (που σκοπός της ήταν ο διαχωρισμός των Λουθηρανικών εδαφών από την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και η δημιουργία ενός ανεξάρτητου κράτους) και η απειλητική στάση του Σουλτάνου Σουλεϊμάν του μεγαλοπρεπούς, ο οποίος τον Απρίλιο του 1532 επιτέθηκε με έναν στρατό 300.000 ανδρών, ανάγκασε τον Αυστριακό αυτοκράτορα Φερδινάνδο να παραχωρήσει αυτή τη θρησκευτική ειρήνη. Ο Φερδινάνδος είχε κάνει ταπεινωτικές παραχωρήσεις στον Σουλεϊμάν, ελπίζοντας σε συμβιβασμό μαζί του, έτσι δεν ήταν διατεθειμένος να παραχωρήσει τα δικαιώματα που ζητούσαν οι Προτεστάντες στη Δίαιτα του Ρέγκενσμπουργκ, τον Απρίλιο του 1532. Αλλά καθώς ο στρατός του Σουλεϊμάν πλησίαζε ο Φερδινάνδος δεν είχε άλλη επιλογή από το να αποδεχτεί την ειρήνη με τους Προτεστάντες, στις 23 Ιουλίου 1532 στη Νυρεμβέργη, όπου έλαβαν χώρα οι τελικές συζητήσεις. Όσοι είχαν μέχρι τότε προσχωρήσει στην Μεταρρύθμιση έλαβαν θρησκευτική ελευθερία. Σε ένα ξεχωριστό παράρτημα, όλες οι διώξεις για θέματα θρησκείας που εκκρεμούσαν ενώπιον του αυτοκρατορικού δικαστηρίου προσωρινά παύονταν.)
Η πολιτιστική άνθηση της Νυρεμβέργης, τον 15ο και 16ο αιώνα, την κατέστησε κέντρο της Γερμανικής Αναγέννησης. Τα έτη μεταξύ 1470 και 1530 θεωρούνται γενικά ως η ακμή της πόλης. Η Νυρεμβέργη εμπορεύονταν σχεδόν με όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Τα έσοδα της πόλης λέγεται ότι ήταν μεγαλύτερα από αυτά του ολόκληρου βασιλείου της Βοημίας. Οι εμπορικοί οίκοι της Νυρεμβέργης διατηρούσαν εμπορικά γραφεία σε πολλές πόλεις. Την εποχή εκείνη, πολλοί αξιόλογοι καλλιτέχνες έζησαν και δούλεψαν στη Νυρεμβέργη, όπως ο Albrecht Dürer (1471-1528), ο Martin Behaim (1459-1507) που κατασκεύασε την πρώτη υδρόγειο σφαίρα και ο Peter Henlein (1485-1542) που παρήγαγε το πρώτο ρολόι τσέπης.
Η Νυρεμβέργη ήταν μία από τις ιδρυτικές 27 περιοχές του Φραγκονικού Κύκλου
[6] στη Δίαιτα του Augsburg στις 2 Ιουλίου 1500.
([6] Ο Φραγκονικός αυτοκρατορικός κύκλος δημιουργήθηκε το 1500 από τον Γερμανό βασιλιά και αργότερα αυτοκράτορα Μαξιμιλιανό Α’ κατά τη διάρκεια της αυτοκρατορικής μεταρρύθμισης, προκειμένου να διασφαλιστεί καλύτερα η ειρήνη και να βελτιωθεί η διοίκηση στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ήταν ένας από τους δέκα αυτοκρατορικούς κύκλους που σχηματίστηκαν μέχρι το 1512. Στις 2 Ιουλίου 1500 η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία χωρίστηκε σε έξι βασίλεια-κύκλους στη Δίαιτα του Augsburg. Αυτοί οι πρώτοι κύκλοι αρχικά είχαν αριθμούς, με τον Φραγκονικό αυτοκρατορικό κύκλο να είναι ο αριθμός 1. Αργότερα, στους κύκλους δόθηκαν ονομασίες που αντιστοιχούσαν στη γεωγραφική τους θέση, και έτσι προέκυψε το όνομα Φραγκονικός κύκλος, το οποίο εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1522. Κάθε κύκλος είχε το δικαίωμα να στέλνει έναν εκλέκτορα στην αυτοκρατορική Δίαιτα.)
Στις αρχές του 16ου αιώνα, η συμμαχία με τον Albert IV, Δούκα της Βαυαρίας-Μονάχου, στον Πόλεμο Διαδοχής του Landshut
[7] οδήγησε την πόλη στην προσάρτηση εδάφους 65m2, κάνοντάς την έτσι την μεγαλύτερη ελεύθερη αυτοκρατορική πόλη της αυτοκρατορίας, η δε προσάρτηση του εδάφους αναγνωρίστηκε από τον Αυτοκράτορα Μαξιμιλιανό Α΄ το 1505.
([7] Ο πόλεμος της διαδοχής του Landshut (1503-1505) προέκυψε από μια διαμάχη μεταξύ των δουκάτων της Βαυαρίας-Μονάχου και της Βαυαρίας-Landshut. Η Συνθήκη της Παβίας (1329) που αφορούσε το δίκαιο της κληρονομικής διαδοχής μεταξύ των διαφόρων κλάδων του οίκου των Wittelsbach όριζε πως εάν ένας κλάδος εκλείψει λόγω μη ύπαρξης αρσενικού διαδόχου, τότε ο άλλος κλάδος θα κληρονομήσει τον εκλιπόντα. Η συμφωνία όμως αυτή αγνόησε το Αυτοκρατορικό δίκαιο, το οποίο όριζε ότι ο Αυτοκράτορας πρέπει να κληρονομήσει εάν ένας κλάδος εκλείψει.)
Τα πράγματα άλλαξαν στις αρχές του 16ου αιώνα, καθώς η ανακάλυψη του Νέου Κόσμου από τον Κολόμβο, ο περίπλους της Αφρικής από τον Πορτογάλο Dias και ο εδαφικός κατακερματισμός της αυτοκρατορίας οδήγησαν σε πτώση του εμπορίου και επομένως της ευημερίας της πόλης.
Κατά τη διάρκεια του τριακονταετούς πολέμου (για τον οποίο δίνω πληροφορίες σε προηγούμενη παρουσίαση), η πόλη δεν κατάφερε πάντα να διατηρήσει την πολιτική της ουδετερότητας. Η συχνή εναλλαγή των στρατιωτών των εμπολέμων, οι πολεμικές συνεισφορές, οι αιτήσεις για όπλα, τα υποχρεωτικά «δώρα» στους διοικητές των στρατευμάτων και η διακοπή του εμπορίου προκάλεσαν ανεπανόρθωτη ζημιά στην πόλη. Ο πληθυσμός, ο οποίος το 1620 ήταν πάνω από 45.000, μειώθηκε στις 25.000. Το 1632 η πόλη, που είχε καταληφθεί από τις δυνάμεις του Σουηδού Γκούσταβου Αδόλφου, πολιορκήθηκε από τον αυτοκρατορικό στρατό. Ακόμη όμως και μετά τον Τριακονταετή Πόλεμο υπήρξε μια αργή ανάκαμψη της αρχιτεκτονικής και του πολιτισμού.
Μετά τον Τριακονταετή Πόλεμο, η Νυρεμβέργη προσπάθησε να παραμείνει μακριά από τις εξωτερικές υποθέσεις, αλλά της ζητήθηκαν συνεισφορές για τον Πόλεμο της Αυστριακής Διαδοχής και τον Επταετή Πόλεμο, - οι συνεισφορές γι’ αυτόν τον πόλεμο ανήλθαν σε 6,5 εκατομμύρια φιορίνια (έχω δώσει πληροφορίες γι’ αυτούς τους πολέμους σε προηγούμενες παρουσιάσεις). Οι περιορισμοί των εισαγωγών και των εξαγωγών στερούσαν την πόλη από πολλές αγορές για τους παραγωγούς της, ιδίως στην Αυστρία, τη Πρωσία και τη Βαυαρία, την ανατολική και τη βόρεια Ευρώπη. Το 1790/91, ο Βαυαρός εκλέκτορας Charles Theodore, κατέλαβε μέρος της γης που έλαβε η πόλη κατά τη διάρκεια του πολέμου διαδοχής του Landshut, καθώς η Βαυαρία είχε διατηρήσει τις απαιτήσεις της. Η Πρωσία επίσης αξίωσε και κατέλαβε ένα μέρος της επικράτειας το 1796.
Συνειδητοποιώντας την αδυναμία της, η πόλη ζήτησε να ενσωματωθεί στη Πρωσία, αλλά ο Φρειδερίκος Γουλιέλμος ΙΙ αρνήθηκε, φοβούμενος πως θα προκαλέσει την Αυστρία, τη Ρωσία και τη Γαλλία. Κατά την αυτοκρατορική Δίαιτα του 1803 επιβεβαιώθηκε η ανεξαρτησία της Νυρεμβέργης, αλλά μετά την υπογραφή της Συνομοσπονδίας του Ρήνου στις 12 Ιουλίου 1806 συμφωνήθηκε να παραδοθεί η πόλη στη Βαυαρία από τις 8 Σεπτεμβρίου. Ο πληθυσμός της ήταν τότε 25.200 και το δημόσιο χρέος της ανέρχονταν σε 12.5 εκατομμύρια φιορίνια, με τη Βαυαρία να εγγυάται την πληρωμή του.
Τον 19ο αιώνα η Νυρεμβέργη καθιερώθηκε ως βιομηχανικό κέντρο. Αξίζει να σημειωθεί πως ο πρώτος γερμανικός σιδηρόδρομος, από τη Νυρεμβέργη στο κοντινό Φιρτ (Fürth), άρχισε να λειτουργεί το 1835.
Ρωμαϊκό μαρμάρινο αντίγραφο από το κολοσσιαίο χάλκινο άγαλμα της θεάς Τύχης που κατασκεύασε ο Ευτυχίδης της Σικυώνας, μαθητής του Λύσιππου, στις αρχές του 3ου α. π.Χ.
Πρόκειται για αλληγορική απεικόνιση της πόλης Αντιόχειας, πρωτεύουσας των Σελευκιδών: η γυναικεία μορφή είναι καθισμένη επάνω σε βράχο και στα πόδια της βρίσκεται ένας έφηβος που κολυμπά και συμβολίζει τον Ορόντη ποταμό, στον οποίο ήταν χτισμένη η πόλη. Στα χέρια της κρατάει στάχυα από σιτάρι (σύμβολο ευημερίας) και στο κεφάλι φέρει ως στέμμα τα τείχη της πόλης.
Ίσως από το συγκεκριμένο άγαλμα να εμπνεύστηκαν οι αρχές της Νυρεμβέργης και να δημιούργησαν το δικό τους τάληρο. Ήταν άλλωστε πολύ διαδεδομένη η αρχαιολατρεία στη Γερμανία την εποχή εκείνη.
Με μεγάλη χαρά, όπως πάντα, περιμένω σχόλια-παρατηρήσεις-ερωτήσεις-διευκρινίσεις-προσθήκες.
