Όποιος διαβάζει, μαθαίνει!
1) Ο Χρυσός είναι ένα ξεχωριστό και μοναδικό εμπόρευμα
Πράγματι ο Χρυσός είναι μοναδικός καθώς είναι το μόνο "εμπόρευμα" που παράγεται με σκοπό την συσσώρευση. Όλα τ'άλλα εμπορεύματα παράγονται για κατανάλωση. Στην ουσία, όλος ο αείποτε παραχθείς παγκοσμίως Χρυσός υπάρχει ακόμα κάπου φυλαγμένος!
Εν τούτοις όμως ο Χρυσός χαρακτηρίζεται από σπανιότητα.
Το σύνολο των παγκόσμιων υπέργειων αποθεμάτων Χρυσού είναι μόνο 155.000 τόννοι περίπου. Εάν μπορούσε να συγκεντρωθεί σε μία μόνο μάζα, αυτή θα είχε μέγεθος 8000 κυβικά μέτρα (φανταστείτε ένα κύβο με ακμή 20 μέτρα) Είναι επίσης εκπληκτικό ότι σε μία μόνο ημέρα παράγεται 20 φορές περισσότερο ατσάλι από το σύνολο του εξορυγμένου χρυσού στην Ιστορία της ανθρωπότητας.
2) Η προσφορά Χρυσού είναι το σύνολο των υπέργειων αποθεμάτων του
Επειδή ο Χρυσός συσσωρεύεται (αποθησαυρίζεται) και πρακτικά δεν καταναλώνεται, η δυνητική προσφορά του ισούται (θεωρητικά) με το σύνολο των εξορυγμένων αποθεμάτων. Αυτό το στοιχείο αλλάζει τα πάντα σε σχέση με τη θεώρηση και ανάλυση περί Χρυσού.
Η αγοραία τιμή του ήταν -και είναι- πάντα συνάρτηση προσφοράς και ζήτησης.Η προσφορά όμως που στην προκειμένη περίππτωση παίζει σημαντικό ρόλο δεν είναι η σχετικά μικρή ετήσια παραγόμενη ποσότητα (που διαχρονικά δεν υπήρξε ποτέ μεγαλύτερη από το 1,7% των παγκοσμίων αποθεμάτων) αλλά το σύνολο των υπέργειων αποθεμάτων. Για τον απλούστατο λόγο ότι ένα γραμμάριο Χρυσού που εξορύχθηκε σήμερα, δεν έχει καμμία διαφορα από ένα γραμμάριο χρυσού από την εποχή των Ρωμαίων, δηλαδή πριν από 2000 χρόνια. Με άλλα λόγια, ο σημερινός Χρυσός είναι πλήρως αντικαταστάσιμος από παλαιότερο μέταλλο που η παραγωγή του έγινε σε οποιαδήποτε εποχή. Πρακτικά και μεσοπρόθεσμα, η ποσότητα του προσφερόμενου Χρυσού παραμένει αμετάβλητη (σταθερή) λόγω του μεγάλου χρονικού διαστήματος που απαιτείται για εξεύρεση και εκμετάλλευση νέων κοιτασμάτων. Το μόνο που μπορεί να αλλάξει είναι η ζήτηση.Συνεπώς η τιμή αποτελεί συνάρτηση της ζήτησης.
Και ενώ ο περισσότερος κόσμος έχει την εντύπωση ότι η τιμή του χρυσού εξαρτάται κυρίως από τη ζήτηση κοσμημάτων, τούτο δεν ισχύει. Όπως οι βρεγμένοι δρόμοι δεν προκαλούν τη βροχή έτσι και η τιμή του χρυσού δεν εξαρτάται από τη ζήτηση χρυσαφικών. Το σημαντικό δεν είναι η μορφή που θα λάβει το μέταλλο κατά τη κατασκευή του αλλά η χρήση του. Τα περισσότερα χρυσά κοσμήματα είναι υψηλής περιεκτικότητας (καράτια) και αποκτώνται κυρίως για την αξία τους (νομισματική αξία) και όχι για τους όποιους καθαρά διακοσμητικούς/αισθητικούς λόγους.
Κατά συνέπεια η τιμή του χρυσού, ή ακριβέστερα η συναλλαγματική του αξία σε σχέση με τα άλλα νομίσματα -επειδή κατά βάση ο χρυσός αποτελεί χρήμα- εξαρτάται από τη νομισματική ζήτηση, ή (όπως λανθασμένα αποκαλείται) την επενδυτική του ζήτηση. Άλλωστε δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά δεδομένου ότι η συνολική θεωρητική προσφορά χρυσού είναι όλα τα υπέργεια αποθέματα και ότι περί το 80% αυτής της ποσότητας ευρίσκεται σε φύλαξη σαν νομισματικό απόθεμα και όχι για διακοσμητικούς, ενδυματικούς ή άλλους λόγους.
3) Ο Χρυσός είναι Χρήμα
Η προηγούμενη λοιπόν παρατήρηση σχετικά με τη νομισματική ζήτηση σημαίνει τελικά ότι ο χρυσός είναι χρήμα. Με άλλα λόγια ο χρυσός αποθησαυρίζεται και φυλάσσεται διότι η μέγιστη χρησιμότητά του πηγάζει από τη νομισματική του ιδιότητα.
Τα προτερήαματα του χρυσού σαν χρήμα είναι πάμπολλα. Ίσως το σπουδαιότερο απ'αυτά για την εποχή μας, που σημαδεύεται από το συνεχή πληθωρισμό όλων των εθνικών νομισμάτων, είναι ότι ο χρυσός σαν χρήμα δεν είναι επιδεκτικός "δημιουργίας εκ του μηδενός" βάσει κυβερνητικής απόφασης και μόνον (fiat χρήμα).
Ένας άλλος σπουδαίος παράγοντας υπέρ του χρυσού σαν χρήμα είναι τεράστιος όγκος χρεών και χρηματοπιστωτικών εργαλείων (παραγώγων) που επικρέμονται πάνω από τη παγκόσμια οικονομία σαν "Δαμόκλεια Σπάθη". Ο χρυσός είναι το μοναδικό χρήμα που δεν εξαρτάται από υποσχετική κανενός, δεν αποτελεί δηλαδή "υπόσχεση πληρωμής". Το ίδιο είναι και η πληρωμή. Γι' αυτό αποκαλείται και "σκληρό χρήμα".
4) Ο Χρυσός σαν εναλλακτικό του $ ΗΠΑ
Το δολάριο ΗΠΑ βρίσκεται σε "μπελάδες" διότι συνεχώς υποβαθμίζεται - πληθωρίζεται λόγω της συνεχούς δημιουργίας νέου χρήματος που θα χρηματοδοτήσει τα διογκούμενα χρέη του κρατικού προϋπολογοσμού και άλλα δημόσια ή ιδιωτικά χρέη. Ο "έρπων" αυτός πληθωρισμός υποσκάπτει την αγοραστική αξία του δολλαρίου (και όλων των άλλων fiat χρημάτων) μήνα με το μήνα κάθε χρόνο. Είναι λοιπόν λογικό όλο και περισσότερος κόσμος να στρέφεται στο χρυσό για καταφύγιο και αποθεματική προτίμηση.
Κάποτε το διλλάριο είχε αξία "σαν χρυσός". Αυτή η διάκριση έγινε εφικτή λόγω της επίσημης ισοτιμίας και ορισμού του βάσει συγκεκριμένου βάρους χρυσού στο σύστημα που έγινε γνωστό σαν "Κανόνας Χρυσού". Βάσει αυτού του συστήματος -που τελικά έπαυσε να ισχύει τον Αύγουστο του 1971- το δολλάριο και ο χρυσός ήσαν πλήρως εναλλάξιμα και ουσιαστικά το ίδιο πράγμα. Τούτο δεν είναι πλέον εφικτό, πρός μεγάλη απώλεια (και λύπη) όσων κρατούν δολλάρια. Υπολογίζεται ότι από τότε που καταργήθηκε ο κανόνας το δολάριο έχει χάσει πένω από 90% της αξίας του.
Παρ' όλη αυτή την υποβάθμιση όμως, το δολάριο ΗΠΑ συνεχίζει να κυκλοφορεί παγκοσμίως σαν χρήμα. Οι ίδιες "αδήρητες δυνάμεις" που εξοβέλισαν τον χρυσό από το οικονομικό προσκήνιο, είναι αυτές που ταυτόχρονα πλέκουν το εγκώμιο του δολλαρίου προσπαθώντας με τα λόγια να τονώσουν τη ζήτησή του. Η όλη στάση της FED και η μακρόχρονη προπαγάνδα της κατά του χρυσού έχει σαν στόχο τη διατήρηση αυτής της ψευδαίσθησης, ότι το δολλάριο ΗΠΑ είναι αξιόπιστο νόμισμα. Συνεπώς, σε αντίθεση με την παλαιότερη συμπληρωματική σχέση και παράλληλους ρόλους στον Κανόνα Χρυσού, σήμερα το δολάριο και ο χρυσός έχουν γίνει ανταγωνιστικά. Στην ουσία, ο χρυσός είναι ο μοναδικός σοβαρός ανταγωνιστής του δολλαρίου.
Η σχέση ζήτησης χρυσού και δολλαρίου εξηγεί την σπουδαιότητα των επιτοκίων δολλαρίου που πρέπει περιοδικά να αναπροσαρμόζονται για να μπορούν να δελέαζουν το κοσμάκη να αποδέχονται τον κίνδυνο διακράτησης δολλαρίων αντί χρυσού. Καλό είναι να θυμόμαστε εδώ ότι μόνο τα πραγματικά επιτόκια (αποπληθωρισμένα) έχουν μόνον σημασία σε αντίθεση με τα ονομαστικά. Για παράδειγμα, εάν το επιτόκιο του δολλαρίου είναι 10% και ο πραγματικός (όχι αυτός που δηλώνει η κυβέρνηση) πληθωρισμός είναι επίσης 10%, τότε το πραγματικό επιτόκιο είναι μηδέν.
Με άλλα λόγια τα χαμηλά ή και ακόμα αρνητικά πραγματικά επιτόκια είναι bullish (αγορά ανοδική) για το χρυσό.
5) Ο χρυσός αποτελεί μέσο διατήρησης της αγοραστικής δύναμης
Πράγματι ο χρυσός διαφυλάσσει και συντηρεί τηναγοραστική ισχύ, και μπορούμε αυτό το βασικό χαρακτηριστικό να το καταλάβουμε με τον εξής συλλογισμό. Διαχρονικά και κατά τις περιόδους που παρατηρείται άνοδος της τιμής του, δεν είναι η αξία του χρυσού που ανεβαίνει, αλλά είναι η αξία του δολλαρίου (ευρώ, γιέν, φράγκου, κλπ) που πέφτει. Εδώ μπορούμε να το καταλάβουμε καλύτερα με το παρακάτω γράφημα.
κλικ για μεγέθυνση
Εδώ βλέπουμε την πορεία της σχέσης αργού πετρελαίου εκπεφρασμένου σε δολλάρια και ταυτόχρονα σε γραμμάρια χρυσού (goldgrams) με βάση το εκατό, από το Δεκέμβρη 1945 έως τον Αύγουστο 2006. Παρατηρούμε ότι η τιμή του αργού σε $ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 64 φορές (!). Μία άλλη όμως εικόνα εμφανίζεται εάν χρησιμοποίσουμε σαν μέτρο το χρυσό. Η πορεία της τιμής ενός βαρελιού αργού διατηρείται στο περισσότερο χρονικό διάστημα από το 1945 σταθερή όταν εκφράζεται σε γραμμάρια χρυσού!
Ώστε παρόλο που το δολλάριο έπαυσε να ορίζεται με συγκεκριμένο βάρος χρυσού όπως ήταν την εποχή του Χρυσού Κανόνα, το γράφημα καταδεικνύει ότι ο χρυσός αποτελεί το χρησιμότερο και σταθερότερο μέτρο αποτίμησης και σύγκρισης διαχρονικά της αξίας εμπορευμάτων και αγαθών.
6) Η αξία του χρυσού καθορίζεται από την αγορά (market)
Η αξία του του χρυσού είναι εσωτερική (intrinsic) και προέρχεται/ καθορίζεται από την αγορά και όχι από κάποια κεντρική τράπεζα. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε αυτό το γεγονός, παρ' όλο που οι κεντρικές τράπεζες θα επιθυμούσαν το αντίθετο. Αυτές λένε μόνο εκείνο που οι ίδιες θέλουν να ακούσετε. Θέλουν να σας πείσουν ότι είναι εκείνες που καθορίζουν την αξία του χρυσού, διότι μια τέτοια διαδεδομένη αντίληψη βοηθά στην τόνωση της ζήτησης του δολλαρίου ΗΠΑ. Αλλά τελικά η πραγματικότητα δεν συμβιβάζεται με τέτοιες στρεβλώσεις. Η αγορά είναι εκείνη που υπαγορεύει την αξία του χρυσού, όπως ακριβώς και την τιμή ενός Πικάσσο, ή μιας φρατζόλας ψωμιού.
Οι κεντρικές τράπεζες όμως παρεμβαίνουν στην αγορά χρυσού - όπως επίσης παρεμβαίνουν σε πολλές άλλες αγορές. Ο λόγος που το κάνουν είναι απλός. Με το να κρατούν τη τιμή του χρυσού χαμηλά κάνουν το δολλάριο να φαίνεται ισχυρότερο. Με τις παρεμβάσεις τους οι κεντρικές τράπεζες θέλουν να δείξουν ότι το δολλάριο αξίζει να είναι το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, ενώ στη πραγματκότητα τούτο δεν ισχύει.
Η τιμή του χρυσού αποτελεί βαρόμετρο για το εάν ένα νόμισμα διαχειρίζεται σωστά -δηλάδη χωρίς πληθωριστικό κίνδυνο. Με το να κρατάνε τη τιμή του χρυσού χαμηλά, οι κεντρικές τράπεζες αυξάνουν τεχνητά τη ζήτηση δολλαρίων πολύ περισσότερο απ'ότι θα ήταν χωρίς αυτήν. Οι παρεμβάσεις αυτές είναι ευθυγραμμισμένες με τη κρατικιστική φιλοσοφία που διαπνέει τις περισσότερες κυβερνήσεις στις μέρες μας, δηλαδή, την με κάθε τρόπο διατήρηση ενός status quo που συντηρεί την υδροκεφαλική εξουσία και τη προνομιακή θέση που απολαμβάνουν οι πολιτικοί σε βάρος του φορολογούμενου πολίτη. (σ.τ.Μ. βλέπε σχετικά άρθρο: Άλαν Γκρήνσπαν, "Χρυσός και Οικονομική Ελεθερία")
Άρα λοιπόν, ενώ οι κεντρικές τράπεζες δεν εξουσιάζουν την αγορά χρυσού μπορούν -ακόμα- να επηρεάζουν την τιμή του. Το σημαντικό όμως είναι ότι αυτή η παρέμβαση γίνεται -συν τω χρόνω- ολοένα δυσκολώτερη. Οι κεντρικές τράπεζες τον τελευταίο καιρό, στα πλαίσια της παρεμβατικής τους πολιτικής, έχουν σχεδόν αδειάσει τα θησαυροφυλάκιά τους πωλώντας χρυσό με σκοπό τη συγκράτηση της τιμής. Το σύνολο των αποθεμάτων τους σε σχέση με τα παγκόσμια υπέργεια αποθέματα έχει ποσοστιαία μειωθεί. Αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο οι κεντρικές τράπεζες κατείχαν το 68% του παγκόσμιου χρυσού στα θησαυροφυλάκιά τους, ενώ τώρα φτάνει μόλις το 10%.
Έχοντας ολοένα λιγότερο χρυσό υπό τον έλεγχό τους οι κεντρικές τράπεζες χάνουν αντίστοιχα όλο και περισσότερο τον έλεγχο στην τιμή του, με συνέπεια την απώλεια της παλιάς ισχύος τους. Για να μάθετε περισσότερα για το ρόλο αυτό των κεντρικών τραπεζών στην τιμή του χρυσού μπορείτε να επισκεφτείτε τη σελίδα της GATA (Επιτροπή εναντίον των τράστ χρυσού) στο
www.gata.org7) Ο χρυσός ευρίσκεται σε ανοδική φάση (Bull Market)
Ο χρυσός έχει ξεκινήσει την παρούσα ανοδική του φάση από το 2001. Το γεγονός ότι παγκοσμίως συνεχίζεται η νομισματική κρίση μαρτυρεί ότι ο χρυσός έχει πολύ δρόμο μπροστά του ακόμα. Πόσο ψηλά μπορεί να πάει;
Κανείς βέβαια δεν μπορεί να ξέρει 100% να απαντήσει σ'αυτό το ερώτημα λόγω της χαρακτηριστικής αβεβαιότητας των αγορών. Σε μία συνέντευξή μου όμως στο περιοδικό Barron's το 2003 είχα αναφέρει το επίπεδο των $8000/ουγγιά σαν στόχο για τα επόμενα 10-12 χρόνια. Σε μεταγενέστερη συνέντευξη, πάλι στο Barron's το Μάϊο του 2006, επανεπιβεβαίωσα την πρόβλεψή μου αυτή. Τώρα προτού μου πείτε ότι αυτή η πρόβλεψη είναι εξωπραγματική, σκεφτείτε τα εξής.
Απαιτούνται σήμερα $10 για αγοράσει κανείς κάτι που στα 1970 αγόραζε με $1. Κατά τη δεκαετία εκείνη ο χρυσός έφυγε από τα $35/ουγγιά για να φτάσει πάνω από τα $800/ουγγιά το 1980. Οι ενδείξεις είναι πως η ιστορία αυτή θα επαναληφθεί αλλά με ακόμα μεγαλύτερη διαφορά λόγω της απώλειας της αγοραστικής δύναμης του νομίσματος από τότε. Με βάση την λογική αυτή, περιμένω πως ο χρυσός θα ανεβεί από τα $350/ουγγιά το 2003 στα $8000/ουγγιά σε μια δεκαετία.
Δεν είναι παράλογο λοιπόν να θεωρεί κανείς πως ο χρυσός θα ανακτήσει τη παλιά του αγοραστική δύναμη δεδομένου ότι ο πληθωρισμός έχει υποσκάψει κατά πολύ το δολλάριο (σ.τ.Μ.:καθώς και τα άλλα νομίσματα) όπως επίσης δεν πρέπει να παραβλέψουμε την τάση που έχουν οι κεντρικές τράπεζες να καταστρέφουν την αγοραστική ισχύ του νομίσματος (σ.τ.Μ. με την αλόγιστη έκδοση πληθωριστικού χρήματος ).
Με άλλα λόγια, δεν είναι καθ'αυτή η αξία του χρυσού που αυξάνει, μιάς και ισοδυναμεί περίπου με την ίδια ποσότητα πετρελαίου όπως και πριν από 60 χρόνια όπως φαίνεται στο πιό πάνω γράφημα. Το δολλάριο είναι εκείνο που καταρρέει.
Αγοράζετε -όσο το δυνατόν- φυσικό χρυσό και όχι "χάρτινο"
Είναι πολύ συνετό να αγοράζει κανείς χρυσό εν όψει της νομισματικής κρίσης και των προβλημάτων που αντιμετωπίζει το δολλάριο και τα άλλα νομίσματα. Ο χρυσός προσφέρει ένα απλό και εύκολο τρόπο να προστατεύσει κανείς το χαρτοφυλάκιό του και να καλυφθεί έναντι των εγγενών κινδύνων στα εθνικά νομίσματα. Βεβαιωθείτε όμως ότι αγοράζετε πραγματικό -φυσικό- χρυσό και όχι χάρτινο. Υπάρχει τεράστια απόσταση από το να κατέχει κανείς το μέταλλο από τη μία, ή απλά μόνο μία υποσχετική για πληρωμή σε μέταλλο απ' την άλλη! Μερικές φορές η υπόσχεση πληρωμής δεν αξίζει ούτε το χαρτί στο οποίο είναι γραμμένη.
Μερικά παραδείγματα φυσικού μετάλλου που μπορεί κανείς να έχει στην κατοχή του αποτελούν τα νομίματα, τα πλακίδια, οι ράβδοι, τα κοσμήματα, ή ακόμα και χρυσός σε φύλαξη τρίτου όπως π.χ. στην εταιρία GoldMoney που εξειδικεύεται στην αγορά, φύλαξη και ασφάλιση του μετάλου.
Παραδείγματα "χάρτινου χρυσού" είναι τα πιστοποιητικά που εκδίδονται από τράπεζες και νομισματοκοπεία, οι λογαριασμοί μελλοντικής εκπλήρωσης και τα προσφάτως δημιουργημένα αμοιβαία κεφάλαια (ETF) με ρήτρα χρυσού (ή αργύρου). Με τα προϊόντα αυτά, τελικά αυτό που κατέχει κανείς είναι μία υποσχετική, ένα κομμάτι χαρτί δηλαδή, αντί του καθαυτού πραγματικού χρυσού. Τα χαρτιά αυτά προσφέρουν μεν απλώς μία έκθεση στις μεταβολές της τιμής του χρυσού αλλά έχουν το ρίσκο της αδυναμίας εκπλήρωσης της υποσχετικής σε μέταλλο (default) όταν τούτο τελικά γίνει απαιτητό.
Ο χρυσός πρέπει να έχει θεωρείται σαν το θεμελιακό συστατικό του χαρτοφυλακίου σας, γι αυτό μην το ρισκάρετε. Να κατέχετε το πραγματικό μέταλλο κα όχι την υπόσχεση κάποιου τυπωμένη σε χαρτί.
Συμπέρασμα
Ένας από τους στόχους αυτής της σύντομης έκθεσης ήταν η παρουσίαση του σκεπτικού που οδηγεί στην αγορά και κατοχή φυσικού χρυσού.
Υπάρχει όμως κι ένας άλλος στόχος ακόμη πιό σπουδαίος.
Να σας παρουσιάσει βασικά και ακαταμάχητα στοιχεία που θα σας βοηθήσουν να χρησιμοποιήσετε τη λογική -και όχι συναισθήματα- για να αναλύσετε και να κατανοήσετε την ουσιαστική φύση του χρυσού καθώς και τη διαχρονική χρησιμότητά του.
Στον κόσμο που ζούμε, μερικά πράγματα δεν είναι αυτό που δείχνουν με την πρώτη γρήγορη ματιά. Αυτή η σοφή ρήση έχει ιδιαίτερη εφαρμογή στον χρυσό, ο οποίος τις τελευταίες δεκαετίες κατέληξε ένα από τα πλέον παρεξηγημένα αγαθά.
Είναι πιθανόν ο χρυσός να μην ταιριάζει σε όλους και ολες το ίδιο, αλλά μια φρέσκια ματιά στα δεδομένα που τον διέπουν δεν κάνει κακό. Τα οκτώ στοιχεία που εκτέθηκαν πιό πάνω θα πρέπει να μελετηθούν πολύ προσεκτικά για την καλύτερη και πληρέστερη κατανόηση αυτού του μοναδικού μετάλλου. Και ίσως αυτό αποτελέσει το πρώτο βήμα στην απόφαση του εάν ο χρυσός τελικά μπορεί να φανεί χρήσιμος και σε σας!
