Καραβάνες, παγούρια, μαχαιροπήρουνα...

[giorgos_p]

... Ή αλλιώς αγγεία εστιάσεως, υδροδοχεία και ό,τι άλλο χρειάζεται ένας στρατός για να προελαύνει με το στομάχι...

Ας βάλουμε ό,τι έχουμε, από διάφορους στρατούς, διαφορετικών εποχών.

Ξεκινάω με ένα πολύ χαρακτηριστικό κομμάτι, μια γερμανική καραβάνα (Kochgeschirr) Μ31, κατασκευής 1939. Το υπόδειγμα μπήκε σε χρήση στη Reichswehr το 1931, αποτελώντας μια πιο μικρή, τροποποιημένη έκδοση του αντίστοιχου υποδείγματος του 1910. Μπορούσε να χρησιμοποιηθεί τόσο σα δοχείο μεταφοράς φαγητού, όσο και σα μαγειρικό σκεύος. Αποτελούνταν από δυο κομμάτια, ένα βαθύ, για σούπες, που χρησιμοποιούνταν και σαν κατσαρόλα και το καπάκι, για στερεές τροφές, που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και σαν τηγάνι. Ένα μεταλλικό χερούλι βοηθούσε στο κράτημα της καραβάνας, όσο και στο κρέμασμά της πάνω από φωτιά για μαγείρεμα.

Η καραβάνα μεταφέρονταν στην εξάρτυση του στρατιώτη, δεμένη με δερμάτινο ιμάντα πάνω στον ψωμόσακο (Brotbeutel), μαζί με το παγούρι.

Βρίσκεται σε τρεις εκδόσεις:

- Μια από αλουμίνιο, σε σκούρο φαιοπράσινο (Feldgrau)
- Μια δεύτερη από αλουμίνιο, σε ανοιχτότερο φαιοπράσινο (Graugrün) και μικρές τροποποιήσεις
- Και τέλος μια κατασκευασμένη από χάλυβα, με σμάλτο σε διάφορα χρώματα, καθώς το αλουμίνιο κατευθυνόταν ήδη από τα μέσα του πολέμου στην αεροπορική βιομηχανία.

Σε κάποιες από τις καραβάνες βρίσκεται και ένα τρίτο κομμάτι, ένα ρηχό πιάτο, που κούμπωνε πάνω στο βαθύ κομμάτι,κάτω από το καπάκι.

Η Μ31 αποτέλεσε τη βάση για τις καραβάνες αρκετών άλλων στρατών τόσο κατά τη διάρκεια του πολέμου, όσο και μεταπολεμικά.

Ας σημειωθεί ότι έκτοτε η χρήση του αλουμινίου στην εστίαση έχει αναθεωρηθεί, εκείνη την περίοδο όμως η χρήση του ανακαλούνταν ανάλογα με τις ανάγκες της πολεμικής βιομηχανίας...

Η μπροστά όψη. Διακρίνονται τα μαυρίσματα από την έκθεσή της σε ανοιχτή φλόγα. Αυτό είχε γενικά το αποτέλεσμα το χρώμα να φεύγει από την επιφάνεια, σε τέτοιο βαθμό που ακόμη και σε φωτογραφίες της εποχής να διακρίνονται καραβάνες χωρίς καθόλου χρώμα. Στη λαβή του καπακιού φαίνεται η σφραγίδα του κατασκευαστή και η χρονολογία κατασκευής (HWSD 39).



Πίσω όψη, με χαραγμένα διάφορα αρχικά.



Το κάτω μέρος, με πιο εμφανή τα σημάδια της φωτιάς και την αποκόλληση του χρώματος



Το καπάκι, επίσης μαυρισμένο



Το καπάκι, με ανοιχτό το χερούλι.



Το εσωτερικό του κάτω μέρους. Διακρίνονται τρεις εγκοπές, κάθε μια από τις οποίες αντιστοιχούσε σε 1/2 λίτρο. Οι εγκοπές καταργήθηκαν στις μεταγενέστερες εκδόσεις.

[giorgos_p]

Και τώρα κάτι που όσοι έχετε περάσει από τον ΕΣ θα θυμάστε. Βρετανική καραβάνα υποδείγματος 1944, κάποιες από τις οποίες εξακολουθούν να βρίσκονται σε χρήση από το 1944-45 μαζί με τα αντίγραφά τους, από Έλληνες κατασκευαστές τις δεκαετίες του '60 και του '70.

Το σχήμα τους είναι γνωστό, με δυο ορθογώνια κομμάτια, διαφορετικού μεγέθους, έτσι ώστε το ένα να μπαίνει μέσα στο άλλο, με μεταλλικά χερούλια σε κάθε ένα από αυτά. Τα πρώτα υποδείγματα του 1937 ήταν κατασκευασμένα από αλουμίνιο, πλην όμως όπως και στην περίπτωση της Γερμανίας, οι ανάγκες της αεροπορικής βιομηχανίας επέβαλαν την εισαγωγή μιας έκδοσης από χάλυβα. Το πρόβλημα ήταν ότι το επίχρισμά τους σε κάποιες περιπτώσεις ξεφλούδιζε, ειδικά με το ζέσταμα, δημιουργώντας προβλήματα στο πεπτικό των στρατιωτών. Με τον πόλεμο να έχει κριθεί σε μεγάλο βαθμό, το αλουμίνιο επανήλθε στις καραβάνες το 1944, αρχικά για χρήση στην Άπω Ανατολή, μαζί με τις αντίστοιχες εξαρτύσεις. Από τις βρετανικές μονάδες πέρασε και στον ΕΣ μέσω της στρατιωτικής βοήθειας μέχρι και το 1947 και από εκεί... ως σήμερα.



Σφραγίδα κατασκευαστή και χρονολογία κατασκευής (MMS 1945) και το "βέλος" αποδοχής του War Department.





Μέσα στο μικρό σακίδιο υποδείγματος 1937, στο προβλεπόμενο χώρισμα. Το διπλανό προοριζόταν για το παγούρι, όταν δε φερόταν στην εξέρτυση και το μεγάλο χώρισμα για το πουλόβερ, εσώρουχα, κάλτσες, ξυριστικά κτλ. Μέσα στην καραβάνα αποθηκεύονταν επίσης συχνά ξηρά τροφή, σπίρτα, καμινέτα, ταμπλέτες και οτιδήποτε χρήσιμο.

[giorgos_p]

Υδροδοχείο του Βουλγάρικου στρατού, σε χρήση κατά τον Β' ΠΠ αλλά και για αρκετές δεκαετίες αργότερα. Αν και υπήρχαν μεταλλικές εκδόσεις με μάλλινη επένδυση, η συγκεκριμένη μοιάζει με την αντίστοιχη "τροπική" γερμανική, με επένδυση από ξύλο.

[giorgos_p]

Μαχαίρι του γερμανικού ναυτικού (Kriegsmarine), κατασκευής 1941. Διακρίνεται ο αετός με τη σβάστικα και το "M" (Marine) στη λαβή.



Κι ένα πηρούνι του αμερικάνικου στρατού, το οποίο έχει περάσει και από τον ΕΣ, προφανώς την περίοδο του Εμφυλίου.

[giorgos_p]

Βρετανικό υδροδοχείο Mk VII, με ιμάντα ανάρτησης υποδείγματος 1937 (το ίδιο υπόδειγμα χρησιμοποιούσε και έναν κλειστό "σάκο" για την ανάρτηση του υδροδοχείου). Το Mk VII αποτελούσε συνέχεια προηγούμενων υποδειγμάτων, προγενέστερων του Α' ΠΠ. Η διαφορά του ήταν στο χρώμα του σμάλτου που κάλυπτε το ατσάλι του σώματος, με την αλλαγή από μπλε σε χακί, το μήκος του σπάγγου που συγκρατούσε το πώμα, καθώς και ο τρόπος ανάρτησης του πρώτου πάνω στο σώμα.



Υδροδοχείο του ΕΣ, της περιόδου του Μεσοπολέμου και του Β' ΠΠ, με το όνομα του κατόχου στη μάλλινη επένδυση. Ένας από τους διάφορους τύπους υδροδοχείων σε χρήση τη συγκεκριμένη περίοδο.

[Stratis76]

Καλημέρα Γιώργο.
Αψογη η παρουσίασή σου όπως πάντα άλλωστε 
Ενα ελληνικό παγούρι του ΄40 είναι η επόμενη επιθυμία μου (αγοραστική).

[sac]

Καλημέρα! Διάφορες εκδοχές και διάφορες απόψεις (του κάθε στρατού).

Μια γενικότερη απορία που έχω. Εμείς εδώ στην Ελλάδα, λίγο-πολύ, βάζουμε όλη την "προίκα" του στρατιώτη μέσα στο σακίδιο. Και την κουβέρτα τη δένουμε (δέναμε) πάνω από το σακίδιο.

Ο γερμανικός στρατός... εχμμ... δεν είχε σακίδιο, όπως ο ελληνικός, ο αγγλικός ή ο αμερικανικός. Πώς περίπου οργανονώταν η "προίκα";;; Υποθέτωντας ότι ο γερμανός στρατιώτης κουβάλαγε περίπου τα ίδια πράγματα: είδη εστιάσης, κάλτσες και εσώρουχα, σαπούνι,πετσέτα, επίδεσμο(; ), σπίρτα, οδοντόβουρτσα και ψιλοπράγματα, κάποιες κονσέρβες κατά περίπτωση, γυαλιστικά, σετ ραπτικής... Την κουβέρτα βλέπουμε ότι την κουβαλούσε σε ειδική θήκη.

Χμμμ.... :-))

[Valeroi]

Πολύ ωραία παρουσίαση όπως πάντα. Μια ερώτηση άσχετου, το σύστημα μαγειρικής του γερμανικού στρατού λεγόταν Μ31 έχει καμια σχέση το όνομα με τα σακίδια του Ε.Σ. που υπάρχουν και σήμερα Μ31? που κρέμονται απο τη ζώνη στη στολή εξάρτησης?

Στις ελληνικές καραβάνες ξέχασες να πείς για το παρεκόμενο polybag για να μη πλένουμε τις καραβάνες

[giorgos_p]

Καλημέρα! Διάφορες εκδοχές και διάφορες απόψεις (του κάθε στρατού).

Μια γενικότερη απορία που έχω. Εμείς εδώ στην Ελλάδα, λίγο-πολύ, βάζουμε όλη την "προίκα" του στρατιώτη μέσα στο σακίδιο. Και την κουβέρτα τη δένουμε (δέναμε) πάνω από το σακίδιο.

Ο γερμανικός στρατός... εχμμ... δεν είχε σακίδιο, όπως ο ελληνικός, ο αγγλικός ή ο αμερικανικός. Πώς περίπου οργανονώταν η "προίκα";;; Υποθέτωντας ότι ο γερμανός στρατιώτης κουβάλαγε περίπου τα ίδια πράγματα: είδη εστιάσης, κάλτσες και εσώρουχα, σαπούνι,πετσέτα, επίδεσμο(; ), σπίρτα, οδοντόβουρτσα και ψιλοπράγματα, κάποιες κονσέρβες κατά περίπτωση, γυαλιστικά, σετ ραπτικής... Την κουβέρτα βλέπουμε ότι την κουβαλούσε σε ειδική θήκη.

Χμμμ.... :-))

Γιώργο, ο γερμανικός στρατός χρησιμοποιούσε διάφορους τύπους σακιδίων που προσαρμόζονταν στην πλάτη, πάνω στους ιμάντες της εξάρτυσης, άλλους μικρότερους και άλλους μεγαλύτερους (Το γνωστό σαν "Affe", με επένδυση από τρίχα αλόγου, άλλα υποδείγματα χωρίς την επένδυση, αυτό του πυροβολικού, του ιππικού και άλλα). Η κουβέρτα διπλωνόταν πάνω στα μεγαλύτερα σακίδια. Κάποια προσωπικά είδη έμπαιναν και στον "ψωμόσακο" (Brotbeutel).

Για τους επιδέσμους υπήρχε ειδική πρόβλεψη για ένα εσωτερικό τσεπάκι στο χιτώνιο.

[giorgos_p]

Πολύ ωραία παρουσίαση όπως πάντα. Μια ερώτηση άσχετου, το σύστημα μαγειρικής του γερμανικού στρατού λεγόταν Μ31 έχει καμια σχέση το όνομα με τα σακίδια του Ε.Σ. που υπάρχουν και σήμερα Μ31? που κρέμονται απο τη ζώνη στη στολή εξάρτησης?

Στις ελληνικές καραβάνες ξέχασες να πείς για το παρεκόμενο polybag για να μη πλένουμε τις καραβάνες

Το σακίδιο του ΕΣ είναι το Μ71, αντιγραμμένο από αντίστοιχο αμερικάνικο υπόδειγμα.

Σωστός για το polybag! Τι κάναμε για να γλυτώσουμε λίγη λάντζα...

[ellinas]

Καταπληκτικα πραγματα...........Γιωργο ευχαριστουμε

[sac]

Γιώργο, ο γερμανικός στρατός χρησιμοποιούσε διάφορους τύπους σακιδίων...

Είμαι λίγο off side, ε;;; χριτς-χριτς.... (< ξύσιμο αμηχανίας)

[dca$h]

Αντικειμενα με το καθενα τις δικες του αναμνησεις' ειτε απο πολεμο ειτε οχι.
Ευχαριστουμε πολυ που τα μοιραζεσαι μαζι μας.

[panos_v]

      Ανεβάζω κ εγώ ένα κουτάλι και πιρούνι Βρετανικά Β' ΠΠ, από την συλλογή μου.

      Το κουτάλι έχει σφραγίδα R.S.P. 1942 και το πιρούνι γωνιακή σφραγίδα με τα παρακάτω D.DAS (η μια πλευρά) - R. KRISHAN (η δεύτερη πλευρά) - ένα στέμμα και ημερομηνία 1943.

[panos_v]

     Ακόμη μια καραβάνα Ιταλική αυτή τη φορά μαζί με το ποτήρι που την συνόδευε. Κατασκευασμένη από αλουμίνιο, Μ 1930, σε σχήμα λατινικού γράμματος D, είναι η μικρή σε μέγεθος (12,8 εκ Χ 16,0 εκ) που ήταν κοινή για όλο τον Ιταλικό στρατό πλην από τους αλπινιστές. Η αλπινιστές είχαν το μεγάλο μέγεθος για να φυλάσσουν εντός περισσότερες προμήθειες σε φαγητό λόγω της φύσεως του πολέμου που καλούνταν να διεξάγουν.

   Φυσικά όπως ήταν σύνηθες τακτική, η καραβάνα αλλά και το ποτήρι έχουν χαραγμένα τα ονόματα του 1ου χρήστη επάνω τους.