Το τάλιρο ή τάληρο (Thaler ή Taler)

[sac]

ΟΚ, για να μην τα λέμε σε π.μ, ας τα πούμε δημόσια.

https://en.wikipedia.org/wiki/Thaler
Το τάλιρο ήταν και "κέρμα" και νομισματική μονάδα. Και σε κάποιο βαθμό, συνεχίζει να είναι ακόμα και τα δύο.

Καταρχήν, είναι γερμανική λέξη. Παλιότερα γραφόταν Thaler, αλλά με την ορθογραφική μεταρρύθμιση του 1902 (τρέχα γύρευε) γράφεται Taler. https://en.wikipedia.org/wiki/German_Orthographic_Conference_of_1901 Η προφορά του δεν ήταν ποτέ "θάλερ", "th" στα Γερμανικά προφέρεται ή σκέτο "τ" ή "τ + δασεία". (Για όποιον ενδιαφέρεται, η προφορά του συμπλέγματος συμπίπτει με την αρχαιοελληνική προφορά του "χ", δηλαδή "τ + δασεία").

Thaler σημαίνει... κοιλαδίσιο, της κοιλάδας...
Το πρώτο τάλιρο κατασκευάστηκε με ασήμι από το Joachimsthal, την "Κοιλάδα του Ιωακείμ". https://en.wikipedia.org/wiki/J%C3%A1chymov Σύντομα άρχισαν να κατασκευάζονται και άλλα νομίσματα με ασήμι από τις γύρω κοιλάδες και... ονομάστηκαν συλλήβδην "κοιλαδίσια". :-)

Τα πρώτα τάλιρα είχαν είχαν διάφορα λιοντάρια πάνω τους, από τον θυρεό της Βοημίας και τον θυρεό της Ολλανδίας. Έτσι προέκυψαν τα "λιοντάρια" κάποιων βαλκανικών κρατών (λεκ, λέου, λεβ).

[sac]

Προς το τέλος του 15ου αιώνα άρχισαν να ανακαλύπτονται αρκετά κοιτάσματα αργύρου και να εκδίδονται πολλά ασημένια νομίσματα. Κάποια στιγμή ορίστηκε το Reichsthaler ως νομισματική μονάδα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. https://en.wikipedia.org/wiki/Reichsthaler

Εδώ υπάρχει ένα θέμα, ότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχε η έννοια της "νομισματικής μονάδας", αλλά... αυτό: https://en.wikipedia.org/wiki/Coin_of_account Μάλλον "λογιστική μονάδα" θα πρέπει να το πούμε.

Τα υπόλοιπα μπορείτε να τα διαβάσετε μόνοι σας. Εγώ θα προσθέσω:

Το Thaler έγινε daalder, daler και dollar.
https://en.wikipedia.org/wiki/Spanish_dollar
https://en.wikipedia.org/wiki/Trade_dollar

Παράλληλα, είχε "ωριμάσει" η εποχή για την καθιέρωση "νομισματικών μονάδων", όπως τις ξέρουμε σήμερα. Η Γαλλική Επανάσταση και το Φρά*κο της είχε την πιο ουσιαστική επίδραση. Επίσης, όπως μας λέει η wikipedia:

Silver coins now had their denomination clearly marked as “5 FRANCS” and it was made obligatory to quote prices in francs. This ended the ancien régime’s practice of striking coins with no stated denomination, such as the Louis d'or, and periodically issuing royal edicts to manipulate their value in terms of money of account, i.e. the Livre tournois.
https://en.wikipedia.org/wiki/French_franc

Έτσι συνέθηκε το τάλιρο με τον αριθμό 5, αλλά αυτό συμβαίνει (ουσιαστικά) μόνο στην Ελληνική Γλώσσα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Αμερικάνοι διατηρούν το παλιό στυλ, αποκαλώντας τα κέρματά τους μισά, τέταρτα, δέκατα και εκατοστά.


Ίδια "φάση" είναι και οι κορώνες (crowns). Έχουν περίπου το ίδιο μέγεθος και την ίδια ποσότητα αργύρου. Καθώς και οι... σύ*χρονες ου*γιές! Αφού καταργήθηκαν τα ασημένια νομίσματα κυκλοφορίας, φτιάχτηκαν τα μονόου*γα, για να καλύψουν το "κενό".... :-)))))))))))))))))

[dsp]

εμ αφου του λεγα του αλλουνου να τα πει... και δεν εβγαινε

κατι να συμπληρωσω μονο ηθελα
εμεις δεν πηραμε το ταληρο μας κατευθειαν απο το ταλερ αλλα μεσω ιταλιας δλδ του tallero
εχει σημασια για το  πως γραφεται και πως γραφοταν και το πως εξελιχτηκε η λεξη και το πως ηταν (τις προδιαγραφες του) και γιατι συνδυασαμε το ταληρο με το 5, οτι το πηραμε μεσω ιταλιας και ιταλιας εκεινης της συγκεκριμενης εποχης, με την οποια δεν χασαμε "επαφη" και συνεχιστηκε η σχεση μεσα απο την λατινικη ενωση

στην ιταλια και σε αποικιες της βγηκαν τα μονα νομισματα (που ξερω) που εχουν και τα δυο πανω
"(1) tallero (=) 5 lire "
οποτε η σχεση ταληρο και 5 υπηρχε και σε αλλη μια γλωσσα τλχστν εκτος της ελληνικης, δεν εχω ιδεα αν συνεχιζεται οπουδηποτε αλλου πια, αν δεν υπηρχαν ολες οι ιδιαιτεροτητες της ιταλιας της εποχης εκεινης και η σχεση μας, δεν πιστευω οτι θα χαμε συνδυασει ποτε το ταληρο με το 5, ουτε κανενας αλλος

[sac]

Στα Ελληνικά λέμε "τάλιρο" όχι μόνο τις "πέντε νομισματικές μονάδες", αλλά οποιοδήποτε πεντάρι. Ακόμα και τη μούτζα. :-) Λέμε τάλιρο και τον βαθμο 5 (στο σχολείο), όπως λέμε κουλούρα το μηδέν. Νομίζω ότι δεν συμβαίνει σε καμιά άλλη γλώσσα.

Δεν ξέρω πόσο σχετικό είναι, αλλά στην Ολλανδία rijksdaalder λεγόταν το "δυομισάρι". Το (παραγματικό) rijksdaalder ήταν 1,5 φορά και κάτι μεγαλύτερο από το σκέτο daalder, άρα το τάλιρο στα Ολλανδικά θα αντιστοιχεούσε σε 1,5 (Γκούλντεν).

[dsp]

ναι, οκ, συμφωνουμε σε αυτο, απο ενα σημειο και μετα εξελιχτηκε ξεχωριστα, καποια στιγμη ξεχαστηκε το ξεκινημα της λεξης, "ανεξαρτητοποιηθηκε" το ταληρο και αρχισε να σημαινει απλα το 5
θα χε γελιο αν τα παιδια του τωρα συνδυασουν το 5ευρω με το ταληρο, μετα το ταληρο με το μπλε χαρτι , και μετα απο 50 χρονια η λεξη ταληρο φθασει να σημαινει "μπλε"

εγω  το ρολο των ιστορικων συνθηκων των ιταλικων κρατων και της ιταλιας ηθελα να επισημανω

[sac]

(Για όποιον ενδιαφέρεται, η προφορά του συμπλέγματος th συμπίπτει με την αρχαιοελληνική προφορά του "χ", δηλαδή "τ + δασεία").

Καταρχήν, της νύχτας τα καμώματα τα βλέπει η μέρα και γελάει. Ο λόγος είναι για το "θ" και όχι για το "χ".


Κατά τα άλλα, σωστά τα λες. Κάπως έτσι είχαν προκύψει οι "κότες" και οι "χήνες", που δεν λέγονται πια... κλπ... Μάλλον και το "μαρούλι".
Το ζητούμενο δεν είναι να αντιγράψουμε τη wikipedia ή κάποια άλλη πηγή, αλλά να επισημάνουμε τα "σημαντικά" σημεία.

[sac]

Εδώ υπάρχει ένα θέμα, ότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχε η έννοια της "νομισματικής μονάδας", αλλά... αυτό: https://en.wikipedia.org/wiki/Coin_of_account Μάλλον "λογιστική μονάδα" θα πρέπει να το πούμε.

Επειδή το συ*κεκριμένο άρθρο δεν λέει και πολλά (εκτός ότι οι ΗΠΑ συνεχίζουν να χρησιμοποιούν ένα παλαιότερο "στυλ"), θα πρότεινα αυτά για όποιον θέλει να μπει στο πνεύμα της εποχής:

https://en.wikipedia.org/wiki/Livre_tournois
https://en.wikipedia.org/wiki/Trade_coin

Και επιπλέον:
https://en.wikipedia.org/wiki/Florin_(Italian_coin)
https://en.wikipedia.org/wiki/Ducat
https://en.wikipedia.org/wiki/Mark_(unit)
https://en.wikipedia.org/wiki/%C2%A3sd

Το πρώτο πράγμα που θα παρατηρήσει κανείς είναι ότι υπήρχαν πολλά νομίσματα με το ίδιο όνομα (πολλές λίρες, πολλά τάλιρα) που κυκλοφορούσαν συ*χρόνως στο ίδιο κράτος, με αποτέλεσμα ένας σύ*χρονος άνθρωπος να δυσκολεύεται να καταλάβει "τι είναι τάλιρο", "τι είναι λίρα" κλπ...

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η παρατήρηση:
The advantage of pound-shilling-pence system was its use in mental arithmetic, as it afforded many factors and hence fractions of a pound such as tenths, eighths, sixths and even sevenths and ninths if the guinea (worth 21 shillings) was used. When dealing with items in dozens, multiplication and division are straightforward; for example, if a dozen eggs cost four shillings, then each egg was priced at fourpence.
Ενώ τα σημερινά συστήματα είναι κυρίως δεκαδικά (αν και κάποια διατηρούν τις "αναμνήσεις" των μισών και των τετάρτων).

[corvus]

Αψογο θεμα με πολυ ζουμι!

Αρα απο αποψη "μεγαλων εθνων" της εποχης:

- Η μεν Ισπανια ανεβαζε την αριθμητικη αξια των νομισματων της διπλασιαζοντας, οπως φαινεται εδω: http://pirates.hegewisch.net/money.html

Και το ταληρο τους, τα 8 reale ηταν το σκαλοπατακι πριν αρχισει να πηγαινει κανεις στο μικροτερο χρυσο, απο οπου και μετα συνεχιζε ο διπλασιασμος.

- Η δε Αγγλια ειχε το crown ως ταληρο, και εσπαγε οπως ανεφερε ο sac.

- H Γαλλια ειχε πιο κοντινο στο σημερινο συστημα: 1/4. 1/2. 1 φραγκο, 2, 5 (ταληρο), και μετα "αλμα" στα χρυσα απο 20 φραγκα και πανω

[sam_gr]

Με το τελευταίο με τις υποδιαιρέσεις κάηκα .
Πάντως πολύ ωραίο θέμα !!!
Θερμά συγχαρητήρια και ευχαριστώ για τα παράθυρα γνώσης .
Αυτά τα θέματα σου ταιριάζουν να γράφεις, μπράβο.

[sac]

Αυτά τα θέματα σου ταιριάζουν να γράφεις, μπράβο.

Το πρόβλημα θα δημιουργηθεί, όταν πεταχτεί κάποιος να πει ότι έχω εμπορικά συμφέροντα από τα τάλιρα και τις ουγγιές...

[sac]

Ένα παράδειγμα του "στυλ" των μισών και των τετάρτων.

(Να διαφημίσιυμε και λίγο το εμπόρευμα. Θα φάμε που θα φάμε το κράξιμο, να μην το φάμε και τζάμπα...)

[sac]

Να σας βάλω και ένα proof από τη μητρόπολη... :-))