Διαμαντή, να συναντηθούμε μια μέρα να σου δανείσω το βιβλίο Engyclopedic Dictionary of Numismatics του Richard Doty. Στις 350 σελίδες του θα βρεις ενδιαφέροντα πράγματα. Αξίζει ο κόπος να του ρίξεις μια ματια.

Καταπληκτικό σφάλμα! Αυτό είναι όλα τα λεφτά!!!

Να προσπαθήσω ν' απαντήσω στο φίλο μας που έχει μια ωραία απορία. Θα χρησιμοποιήσω ως παράδειγμα ένα νόμισμα από τη συλλογή μου που είναι και το αβατάρ μου αυτην την περίοδο.



Τα μονογράμματα στ' αρχαία νομίσματα δηλώνουν είτε το Νομισματοκοπείο είτε το χαράκτη, τον υπεύθυνο του εργαστηρίου, είτε το εργαστήριο, κάποια από αυτά ή και όλα μαζι.

Στο παραπάνω παράδειγμα, τα κυκλωμένα σημεία είναι, βεβαίως, τα μονογράμματα. Το πανω πανω υποδηλώνει το Ζωιλο, το χαράκτη του οποίου το πλήρες όνομα έχουμε βρει υπογεγραμμένο σε ένα από τα πρώτα τετράδραχμα που κόπηκαν επί βασιλείας του Περσέως. Για τ' αλλα δύο δεν υπάρχει σαφή αντιστοιχία, οι νομισματολόγοι, όμως έβγαλαν συμπεράσματα, σε συνάρτηση με άλλα χαρακτηριστικά όπως το σύμβολο και την ποιότητα της καλλιτεχνικής απεκόνισης του πορτραίτου, για το πότε περίπου κόπηκε το νόμισμα και ποιά είναι περίπου η διαδοχή των μητρών. Συγκεκριμένα, το παραπάνω νόμισμα κόπηκε στα μέσα χρόνια του Περσέα, το 174-173 π.Χ.

Δεν υπάρχει τίποτε γενικό για να βρεις αυτα τα μονογράμματα συγκεντρωμένα. Για τα νομισματα του Αλεξάνδρου εγώ χρησιμοποιώ το βιβλίο του Troxell - Macedonian coinage of Alexander the Great.    

Όταν μια μήτρα βρίσκεται στ' αρχικά στάδια της χάραξης σαν παιδικό σχέδιο φαίνεται. Μην ξεχνάς οτι η μήτρα χαράσσεται αρνητικά. Κι ο Lange, o Barre ή o Wyon να είναι, τέτοια εμφανιση θα έχει. Αυτά τα πρωτόλεια νομίσματα δεν είναι προορισμένα να κυκλοορήσουν. Κόβονται για να βγουν κάποια συμπεράσματα στα πλαισια της προετοιμασίας της μήτρας μέσα στο εργαστήριο. Ποσώς τους ενδιέφερε η εμφάνιση. Για περισσότερες πληροφορίες ρίχνουμε μια ματιά τι είναι trial strike και ποιά η διαφορά του με τα pattern και τα proof.

Νίκο, ποιόν εννοείς; Αυτόν που δε μπορεί εκ των πραγμάτων να μιλήσει ή αυτόν που κατ' επιλογή του δε μιλάει;

Και για ποιό λόγο να έγινε απομίμηση της πρωτότυπης και να μην είναι το αντίστροφο, δηλαδή μία δοκιμή σε πρώιμο στάδιο προετοιμασίας της μήτρας; Ένα trial strike; Εξάλλου, αυτό γινόταν με μια και μόνο μήτρα σε οποιοδήποτε στάδιο της προετοιμασίας και δεν έβγαινε για παρουσίαση από το νομισματοκοπείο όπως τα δοκίμια(patterns). Τα trial strike είναι μεγάλες σπανιότητες ίσως και μοναδικά κομματια, πολύ πιο σπάνια από τα δοκίμια.
Δεν ισχυρίζομαι ότι είναι σίγουρα κάτι τέτοιο. Για μένα έχει τόσες πιθανότητες, όσο και να είναι δημιούργημα ενός παραχαράκτη που να το έκοψε σε πρεσα και να σώθηκε μόνο ένα.

Εξάλλου, όως αναφέρει και ο φίλος παραπάνω δε μπορούμε ν' αποκλείσουμε και αυτό:

" Πραγματικά, το πεδίο του δίλεπτου μοιάζει πολύ με εκείνο της λίρας, αλλά όχι και το σχέδιο.
Ίσως να είναι δοκιμή των μητρών πρίν ολοκληρωθεί η χάραξη, οπότε ούτε των πεδίων είχε ολοκληρωθεί η επεξεργασία και ακόμα είχε γράσσο στις επιφάνειες. "

Προς διερεύνηση είναι όλες οι περιπτώσεις. Όπως και να έχει πρόκειται μάλλον για μοναδικό κομμάτι. Το ότι είναι απο μηχανή είναι σίγουρο. Αν θέλεις μπορείς να το φέρω στη Λέσχη να το δεις στο χέρι.Προϋπόθεση η ικανότητα διάκρισης χυτού νομίσματος από χτυπημενο σε μηχανή.
Να μην ξεχνάμε ότι χρόνια προσπαθούμε ν' ανακαλύψουμε κόπια σε καποδιστριακό νόμισμα και δεν είναι δυνατό πλην βέβαια της γνωστής 112.

Λέτε να έχω στα χέρια μου τη μοναδική κόπια ιονικού νομίσματος και μάλιστα χτυπημένη με πρέσα;
Ενδιαφέρουσα περίπτωση.

Ορίστε:

Βάρος: 4,52 γρ.
Διάμετρος: 21,80 χιλ.
Πάχος: 1,60 χιλ.

ΥΓ: Τι σημαίνει κόπια της πυρκαγιάς; Ότι έχει καεί ή ότι είναι κόπια;

Κώστα, να κανονίσουμε να σου το δείξω από κοντά. Και μαζί με αυτό και κάτι άλλα.

Είναι πολύ "κοφτερό" το πάτημα για να είναι χυτό. Και η ράχη είναι τέλεια.

Σκέφτηκα, λοιπόν, και το ενδεχόμενο να πρόκειται για ατελή χάραξη του ανάγλυφου σε συνδυασμό με το να μην είχαν γυαλίσει τη μήτρα πριν την εκτύπωση της παράστασης.

Να βάλω τον οπισθότυπο του δυόβολου μούλου, όσον αφορά την ατελή χάραξη. Ως γνωστόν οι μούλοι καταχωρούνται και στα δοκίμια.

Αυτό είχα σκεφτεί από την αρχή με προβλημάτισαν όμως δύο πράγματα.
Πρώτον, πότε πρόλαβε να σκουριάσει μια μήτρα που κατασκευάστηκε και χρησιμοποιήθηκε μέσα στο ίδιο έτος για την κοπή του δίλεπτου του 1819.
Δεύτερον, με παραξένεψαν οι ευθείες γραμμές στη χάραξη του ανάγλυφου. Ως συλλέκτης αρχαίων νομισμάτων είμαι συνηθισμένος σε σκουριασμένες μήτρες οι οποίες, όμως, σε κάθε περίπτωση, χρησιμοποιούνταν για μεγάλο χρονικό διάστημα που μπορεί να έφτανε και τον μισό αιώνα.

Μια φωτογραφία της ράχης του νομίσματος. Έχοντάς το στο χέρι εγώ αποκλείω το ενδεχομενο να είναι χυτό.

Το περίεργο είναι το πάνω.