Στέκι Συλλεκτών

Αρχαιοελληνικά νομίσματα ως πρότυπα στη σύγχρονη νομισματοκοπία (Ιρλανδία)

Είναι γνωστό τοις πάσι, ότι η αρχαιοελληνική νομισματική τέχνη επέδρασε καταλυτικά και ανεξίτηλα στη μορφοποίηση και την εξέλιξη της παγκόσμιας νομισματοκοπίας. Οι Κέλτες αντέγραφαν τους μακεδονικούς στατήρες, οι Σαρμάτες και οι Σκύθες τα νομίσματα των ελληνικών αποικιών του Εύξεινου Πόντου, οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες συνέχισαν την ελληνιστική νομισματική παράδοση της προσωπογραφίας κ.ο.κ..

Δεν τη ‘’γλίτωσε’’ η ιδιαίτερη αυτή έκφανση μικρογλυπτικής, εννοείται ούτε από τη σύγχρονη νομισματοκοπία, που κατά καιρούς χρησιμοποίησε τα αρχαιοελληνικά πρότυπα, για να ‘’κλέψει’’ λίγο από τη χάρη, τη δύναμη, την πρωτοτυπία και την αίγλη των αρχαιοελληνικών κομψοτεχνημάτων.

Οι περιπτώσεις ουκ ολίγες, όμως ξεχωριστό παράδειγμα συνιστά η δημιουργία ολόκληρης της σειράς των νομισμάτων μιας χώρας, βασισμένη στα εκπάγλου ομορφιάς σχέδια αρχαιοελληνικών νομισμάτων.

Τη δημιουργία του Irish Free State το 1922 – πριν δηλαδή την πλήρη ανεξαρτητοποίηση της Ιρλανδίας από τους Άγγλους – ακολούθησε η εμφάνιση της πρώτης σύγχρονης σειράς ιρλανδικών νομισμάτων το 1928. Πρόεδρος της Επιτροπής που επέλεξε τα νομίσματα ήταν ο ιρλανδικής καταγωγής ποιητής, τιμημένος με Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας, W.B. Yeats.

Η επιτροπή θα επέλεγε τα σύμβολα ή τα εμβλήματα δεχόμενη συμβουλές από την Royal Irish Academy, την Royal Society of Irish Antiquaries, την Royal Hibernian Society και το κοινό που ενημερώθηκε από τον τύπο. Εν συνεχεία, θα ακολουθούσε ανώνυμος διαγωνισμός επιλεγμένων καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων και κάποιοι ιρλανδικής καταγωγής.

Αποφασίστηκε πως θα υπήρχε μία κοινή όψη με την γνωστή “Άρπα” και στην άλλη όψη, ύστερα από πολλές ζυμώσεις, κατέληξαν στην απεικόνιση ζώων ως προϊόντα της χώρας. Ο Yeats τα θεώρησε ως κατάλληλα σύμβολα μιας χώρας που οι κάτοικοι της ιππεύουν, ψαρεύουν σολομούς και εκτρέφουν βοοειδή. Έτσι, επιλέχτηκαν το άλογο, ο σολομός, ο ταύρος, ο σκύλος (ιρλανδικό wolfhound), ο λαγός, η κότα με τα κοτόπουλα, η γουρούνα με τα γουρουνάκια και η μπεκάτσα.

Στους συμμετέχοντες καλλιτέχνες δόθηκαν φωτογραφίες αρχαιοελληνικών και καρχηδονιακών (με επιρροές πάντοτε από τα νομίσματα των ελληνικών πόλεων της Σικελίας) νομισμάτων της περιόδου 430-342 π.Χ. με απεικονίσεις αλόγων, ταύρου και λαγού, ως πρότυπα για το σχεδιασμό των ζώων.

Τελικά, νίκησε στο διαγωνισμό ένας Άγγλος, ο Percy Metcalfe. Η Επιτροπή επέλεξε τα σχέδια του ένα προς ένα. O Metcalfe μεταξύ άλλων είναι γνωστός και για τον οπισθότυπο του Crown του 1935. Μάλιστα, με μικρές μετατροπές χρησιμοποιήθηκαν τα σχέδια του και στο ευρώ.

Δυσαρέσκεια εκδηλώθηκε από μερίδα Ιρλανδών. Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε το σχόλιο μιας ιρλανδοαγγλίδας ακτιβίστριας κατά της αγγλικής κατοχής, πως τα νομίσματα τα σχεδίασε ένας Άγγλος, “κόπηκαν” στην Αγγλία, εκπροσωπώντας αγγλικές αξίες και πληρώθηκαν από τον ιρλανδικό λαό. Η ακτιβίστρια με το όνομα Maud Gonne είχε θυελλώδη σχέση με τον Yeats παλαιότερα. Πάντως, ο αγγλικός τύπος ήταν θετικός στο τελικό αποτέλεσμα! Σίγουρο είναι ότι αγαπήθηκαν από τους Ιρλανδούς.

Έκτοτε, τα νομίσματα αυτά θεωρούνται σύγχρονα κλασικά κομμάτια και τα πιο κοντινά στα αρχαιοελληνικά νομίσματα που δημιουργήθηκαν στον 20ο αιώνα.

Ακολουθεί η πλήρης σειρά σε Proof Restrike του 1961.