Στέκι Συλλεκτών

Διαβάζοντας σε αγγλικό περιοδικό νομισμάτων ένα ενδιαφέρον αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του B. Pistrucci, αποφάσισα να το μοιραστώ με τα μέλη του φόρουμ, κάνοντας - το δυνατόν - πιστή μετάφραση.

Το ξεκίνημα και η πορεία έως το Royal Mint

Γεννήθηκε στη Ρώμη στις 29 Μαΐου 1783. Ακολουθώντας μία μέτρια πορεία στο σχολείο, εκπαιδεύτηκε από τον νεοκλασικιστή ζωγράφο  Stefano Tofanelli, ο οποίος πιθανώς τον επηρέασε όσο κανένας στο να ακολουθήσει το καλλιτεχνικό μονοπάτι που τον οδήγησε στο σχεδιασμό νομισμάτων και μεταλλίων. Από νεαρή ηλικία είχε φλογερό ταπεραμέντο και μετά από έναν σοβαρό τραυματισμό σε διαπληκτισμό, χρησιμοποίησε το χρόνο του, για να μάθει να σχεδιάζει πάνω σε κερί, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα την πρόσληψη του από τον έμπορο Domenico Desalief ως χαράκτη καμέο. Στα 15 του προσλήφθηκε από τον Nicolo Morelli ο οποίος ήταν χαράκτης πολύτιμων λίθων και είχε ως ευεργέτη μεταξύ άλλων και τον Πάπα. Σε διαγωνισμό γλυπτικής της Ακαδημίας Campidoglio κέρδισε τo πρώτο βραβείο και έτσι ξεκίνησε στα 16 να δουλεύει μόνος. Παντρεύτηκε το 1802 και συνέχισε να δουλεύει με πολύτιμους λίθους και καμέο ως το 1814, οπότε και μετακόμισε στο Παρίσι. Θέλοντας να αυξήσει τη φήμη του και την περιουσία του, μετακόμισε στο Λονδίνο το επόμενο έτος, όπου και τράβηξε την προσοχή του William Wellesley Pole που ήταν Master of the Royal Mint. Αυτό το γεγονός λάμβανε χώρα την περίοδο λίγο μετά τη μάχη του Βατερλό και ήταν προφητικό για την μετέπειτα δημιουργία αριστουργηματικού αναμνηστικού μεταλλίου της μάχης από τον Pistrucci.

Ελπίζω αύριο να ακολουθήσει η συνέχεια.

Το νέο Sovereign

Με την άφιξη του στο νομισματοκοπείο του ανατέθηκε η δημιουργία των πορτρέτων του Γεωργίου ΙΙΙ για τα νέα χρυσά και ασημένια νομίσματα που θα εκδίδονταν το 1817. Λόγω του ότι δεν μπορούσε να χαράξει σε ατσάλι, την εργασία ανέλαβαν τα ξαδέρφια Thomas και William Wyon οι οποίοι εργάζονταν ως Chief και Second Engravers αντίστοιχα. Ήταν όμως δυσαρεστημένος με τις προσπάθειες τους και έμαθε να το κάνει μόνος του, δημιουργώντας τον φημισμένο Γεώργιο και τον Δράκο ως σχέδιο για το νέο sovereign του 1817. Tο επόμενο έτος το ίδιο σχέδιο χρησιμοποιήθηκε και για τα crowns.

Ουσιαστικός Chief Engraver - Οι πρώτες τριβές

Το 1817 πεθαίνει ο Thomas Wyon και κατ’ ισχυρισμόν του προσφέρεται η θέση του Chief Engraver με ετήσιο μισθό £500, σημαντικό ποσό για την εποχή, καθώς και διαμονή στο χώρο του νομισματοκοπείου. Εξαιτίας όμως της ξένης του υπηκοότητας, δεν του δόθηκε ποτέ ουσιαστικά ο εν λόγω τίτλος, αφού τελικά δόθηκε στον William Wyon, ενώ ο ίδιος έπρεπε να συμβιβαστεί με τον τίτλο του Chief Medallist. Φαίνεται πως λανθασμένα πίστεψε ότι ο Pole του υποσχέθηκε τη θέση αυτή. Το συμβάν αυτό, σε συνδυασμό με τη δυσαρέσκεια του για την προηγηθείσα αποτυχημένη προσπάθεια του W. Wyon, συνετέλεσε στην σκίαση των σχέσεων του με τον τελευταίο. Την περίοδο 1817-1823, ως ο de facto Chief Engraver, δημιούργησε πολλά σχέδια για νομίσματα μεταξύ των οποίων και τον Γεώργιο και τον Δράκο. Πιστεύεται ότι το ενδιαφέρον του για αυτό το σχέδιο γεννήθηκε, όταν η Lady Spencer των σύστησε στον Sir Joseph Banks, πρόεδρο της Royal Society. Το μοντέλο για τον Άγιο Γεώργιο πρέπει να ήταν ένας Ιταλός σερβιτόρος ενός ξενοδοχείου της Leicester Square στο Λονδίνο, ενώ ο Pistrucci πληρώθηκε 100 γκινέες για να δημιουργήσει ένα καμέο από ίασπη με τον άγιο.

Διαξιφισμοί και απογοήτευση

Το 1819 εισήγαγε σύγχρονο εξοπλισμό από τη Γαλλία, γεγονός που προκάλεσε περαιτέρω ένταση στις ήδη τεταμένες σχέσεις του με τους συναδέλφους. Πάντως, ο W. Wyon παρήγγειλε παρόμοιο εξοπλισμό το 1824 τον οποίο και χρησιμοποίησε για την παραγωγή των νέων νομισμάτων του William IV το 1831.  Το 1820 δημιούργησε το πρώτα πορτρέτα του Γεωργίου IV που πιθανώς παρουσιάζουν το βασιλιά όπως  πραγματικά ήταν και όχι όπως θα ήθελε να φαίνεται. Το 1821 σχεδίασε το νέο μετάλλιο στέψης, ενώ την ίδια χρονιά αρνήθηκε να αντιγράψει την προτομή του γλύπτη Francis Chantrey για το μετάλλιο της επίσκεψης του βασιλιά στην Ιρλανδία. Αυτός ήταν, κατά πάσα πιθανότητα, ο λόγος που απομακρύνθηκε από τον σχεδιασμό νομισμάτων και τελικά διορίστηκε ως Chief Engraver o W. Wyon το 1828. Συμβιβαστικά, οι δύο τους μοιράζονταν το άθροισμα των μισθών του Chief και του Second Engraver και ο Pistrucci έλαβε τον τίτλο του Chief Medallist. Κανείς τους δεν ήταν ευχαριστημένος, περισσότερο δε ο Pistrucci που ένιωσε πικραμένος και παραγκωνισμένος, ενώ ο Wyon έβλεπε μπροστά του ανοιχτούς του ορίζοντες. Η αποχώρηση, νωρίτερα του αναμενόμενου, του Pole το 1823 σήμαινε πως ο Pistrucci έχανε τον προστάτη του και αυτό υπονόμευε περισσότερο τη θέση του. Ο Pistrucci δημιούργησε ένα μετάλλιο για την αποχώρηση του μέντορα και φίλου του, όπως του ανατέθηκε από το νομισματοκοπείο. Αν και η συμμετοχή του στο σχεδιασμό των νομισμάτων έπαψε από το 1825, συνέχισε να εργάζεται ως Chief Medallist, αλλά και να αναλαμβάνει ως ιδιώτης τη δημιουργία ανάγλυφων (cameos), εσώγλυφων (intaglios) και προτομών.

Τα τελευταία χρόνια και το μετάλλιο του Βατερλό

Το σημαντικότερο του μετάλλιο είναι αυτό που αναφέρεται στο Βατερλό και χρειάστηκαν 30 χρόνια, για να ολοκληρωθεί. Το σχέδιο του κέρδισε σε διαγωνισμό το 1819 το αντίστοιχο του νεοκλασικιστή John Flaxman ο οποίος ενέπνευσε τον W. Wyon σε πολλά από τα έργα του. Ο Flaxman είχε κάνει ορισμένα σχέδια που ο Pistrucci αρνήθηκε να αντιγράψει και δημιούργησε το δικό του σχέδιο. Αυτό φαίνεται να ευχαρίστησε τον Pistrucci, αφού γνώριζε τον θαυμασμό που είχε στον Flaxman ο Wyon. Οι εσωτερικές διαμάχες μεταξύ των Pistrucci, Wyon και Pole καθυστέρησαν τη διαδικασία δημιουργίας του μεταλλίου. Ίσως ο ίδιος ο Pistrucci να καθυστέρησε, φοβούμενος τη διακοπή της συνεργασίας του με το νομισματοκοπείο, εάν τελείωνε νωρίτερα. Το έργο του ανατέθηκε για το τεράστιο ποσό των £3.500. Από το 1828 η όραση του μειώθηκε από μία ασθένεια και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την επιπλέον καθυστέρηση. Επειδή όμως οι Masters of the Mint που ακολούθησαν, ένιωθαν την υποχρέωση να συνεχιστεί το έργο του, του έδωσαν τον χρόνο και τον χώρο, για να εργαστεί. Το 1849 τα dies του 135 χιλιοστών μεταλλίου ήταν έτοιμα και μόνο ο Δούκας του Wellington ήταν εν ζωή από όσους αρχικά επρόκειτο να λάβουν το μετάλλιο. Εξαιτίας όμως του μεγέθους ήταν δύσκολο να κοπούν τα μετάλλια και μόνο electrotypes δημιουργήθηκαν, για να δοθεί η ικανοποίηση της παρουσίασης του. Εν τω μεταξύ, οι σχέσεις Αγγλίας – Γαλλίας είχαν βελτιωθεί τόσο, που το έδαφος ήταν έτοιμο για την επίσκεψη του Ναπολέοντα ΙΙΙ στο Λονδίνο το 1855. Οπότε, η έκδοση ενός τέτοιου μεταλλίου θα ήταν αμφιλεγόμενη και πολιτικά ευαίσθητη.

Ο επίλογος

Η μη ολοκλήρωση του έργου απογοήτευσε τον Pistrucci ο οποίος ένιωσε πως οι ανώτεροι του ήταν υπαίτιοι. Στο σημείο αυτό, διατείνεται ο αρθρογράφος πως ο Pistrucci είχε έντονο ταπεραμέντο, έδειχνε ασέβεια στους συνεργάτες του και πίστευε πως πάντα είχε δίκιο. Συνεχίζει λέγοντας ότι η αδυναμία του να δημιουργήσει φιλικούς και επαγγελματικούς δεσμούς ήταν αποφασιστικός παράγοντας στο πως αισθανόταν την απώλεια και την προδοσία. Το 1855 ο Pistrucci πέθανε από πνευμονική λοίμωξη και τάφηκε στο Surrey. Στον τάφο του αναφέρεται ο τίτλος του: “Her Majesty’ s Chief Medallist”.

Ωραία δουλειά συγχαρητήρια.

Να συμπληρώσω το μετάλλιο του Βατερλω ήταν τόσο μεγάλο που το RM αποφάσισε να μην το κτυπήσει για λόγους "die hardening concerns" δηλαδή η μητρες ήταν τόσο μεγάλες υπήρχε θέμα αντοχής υλικού. Αυτές σώζονται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο (the Waterloo matrices)!
Ο Eimer στο βιβλίο του λέει οτι βγήκαν σε electro type και μερικά απο ένα υλικό που λέγεται gutta percha ένα ρετσινωδες σκληρό φυτικό προϊόν. Νομιζω 21 συνολικά.

Οι φωτογραφίες είναι από το διαδίκτυο και όντως σε αυτές που σχετίζονταν με το μετάλλιο του Βατερλό, γινόταν αναφορά στο Β. Μουσείο. Πράγματι, ο λόγος ήταν όπως ακριβώς επισημαίνει και ο συγγραφέας ''the dies were so huge they could not be hardened''.

Καλημέρα Γιώργο από το Yorkshire!

συγχαρητήρια για την έρευνα και τα ωραία στοιχεία που δημοσιεύετε!  :)

Ευχαριστώ πολύ! Όπως μαθαίνω από τους άλλους, με τη σειρά μου και πιστεύοντας ότι αυτό που διάβασα ήταν αξιόλογο, έκανα μία αντίστοιχη κίνηση. Έτσι, κερδίζουμε ως σύνολο!

Μπράβο  υπέροχο θέμα που έκανες,Το διάβαζα εχθές αργά το βράδυ που το βάλατε αλλα δεν είχα κουράγιο για να γράψω.

Ευχαριστώ πολύ Δημήτρη!
Δε βοηθάει η διαφορά ώρας! Είμαι Αγγλία.
Φάνης

Παρα πολυ ωραια δουλεια!!
Μπραβο φιλε μας!!

Το θεμα σου καρφιτσωνετε σε μονιμο απο εμενα προσωπικα διοτι το το αξιζει!! ;)

Μπράβο. Πολύ ωραίο άρθρο συνονόματε.

Μπραβο. Πολύ ωραίο θέμα.Σε ευχαριστουμε για τον χρόνο που διεθεσες.

Σας ευχαριστώ πολύ!
Στόχος μου ήταν να μάθω, αλλά και να ευχαριστήσω έμπρακτα όλους αυτούς μέσα στο στέκι που εμπλούτισαν με τον τρόπο τους και τις δικές μου γνώσεις.

Eυχαριστουμε Φανη.

Pistrucci και ελληνικό ενδιαφέρον

Σε ένα μικρού μεγέθους άρθρο, αναφερόμενο σε ένα μετάλλιο με το πορτρέτο του, βρήκα τα παρακάτω στοιχεία. Το μπρούντζινο μονής όψης μετάλλιο είναι έργο του Carl Friedrich Voigt ο οποίος εργάστηκε ως βοηθός του Pistrucci στο Royal Mint στα μέσα της δεκαετίας του 1820. Ίσως να είναι το μοναδικό πορτρέτο του Pistrucci που δημιουργήθηκε όσο βρισκόταν εν ζωή. Ο Carl Friedrich Voigt δεν είναι άλλος από τον γνωστό χαράκτη μεταξύ άλλων και αριθμού ελληνικών νομισμάτων της περιόδου του Όθωνα.

Πολυ ωραια παρουσιαση !

Ευχαριστώ για την παρουσίαση, μιας μοναδικής καλλιτεχνικής προσωπικότητας στο νομισματικό και τον συλλεκτικό κόσμο.
Ειδικά το έργο του με τον Αγιο Γεώργιο και το δράκο........όλο το τροποποιούν και όλο το ίδιο μένει.
Η διαχρονικότητά του έχει "σπάσει" κάθε ρεκόρ, διακόσια χρόνια τώρα και μοιάζει σαν να φτιάχτηκε χθές.

Επανέρχομαι στον Pistrucci, μια και εδώ και λίγο καιρό κυκλοφόρησε το μετάλλιο του για τη μάχη του Βατερλώ!

http://www.royalmint.com/shop/The_Pistrucci_Waterloo_Silver_Medal_2015 (http://www.royalmint.com/shop/The_Pistrucci_Waterloo_Silver_Medal_2015)